- Khởi tố điều tra vụ án hình sự bắt giữ người trái pháp luật tại xã Đồng Tâm
- Chân dung đối tượng phản động Hoàng Đức Bình vừa bị bắt
- Khởi tố vụ án liên quan đến 7 bệnh nhân chạy thận nhân tạo tử vong ở Hòa Bình
Theo Luật sư Giang Hồng Thanh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, trong tất cả các vụ việc, cơ quan tố tụng sẽ chỉ khởi tố vụ án hình sự nếu phát hiện thấy dấu hiệu tội phạm thông qua một trong các cơ sở, bao sau:
Tố giác của công dân; Tin báo của cơ quan, tổ chức; Tin báo trên các phương tiện thông tin đại chúng; CQĐT, Viện kiểm sát, Tòa án, Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển và các cơ quan khác của Công an Nhân dân, Quân đội Nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trực tiếp phát hiện dấu hiệu của tội phạm và Người phạm tội tự thú.
Luật sư Giang Hồng Thanh - Đoàn Luật sư TP Hà Nội
Việc khởi tố vụ án hình sự thực chất chỉ mang ý nghĩa là căn cứ, là “chìa khóa” để CQĐT tiến hành các hoạt động điều tra, xác minh rõ thông tin và dấu hiệu về tội phạm. Và nếu cơ quan tố tụng không khởi tố vụ án thì sẽ không có căn cứ, điều kiện để thực hiện công việc này.
Ví dụ như khi nhận được thông tin của quần chúng báo về việc có một người nào đó chết, nếu cơ quan chức năng bước đầu nhận thấy có dấu hiệu của hành vi giết người thì sẽ phải nhanh chóng khởi tố vụ án hình sự về tội "Giết người" để làm căn cứ điều tra, xác định thủ phạm.
Tuy nhiên, không phải trường hợp nào việc khởi tố vụ án cũng đồng nghĩa với việc sẽ khởi tố bị can, tức là thực hiện các nghiệp vụ điều tra đối với một con người cụ thể. Nói cách đơn giản là khởi tố vụ án không có nghĩa là sẽ có người phải chịu trách nhiệm hình sự.
Và sau khi khởi tố vụ án, CQĐT sẽ chỉ khởi tố bị can đối với một con người cụ thể khi có đủ căn cứ để xác định người đó đã thực hiện hành vi phạm tội.
Trong một số trường hợp, sau khi đã khởi tố vụ án nhưng CQĐT lại chưa thể xác định được ai (con người cụ thể) đã thực hiện hành vi phạm tội hoặc đã xác định được người đó nhưng lại không thể biết họ đang ở đâu, trong khi thời hạn điều tra đã hết thì CQĐT sẽ ra quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án cho đến khi xác định chính xác người thực hiện hành vi tội phạm hoặc xác định được nơi ở của họ.
Lúc này, CQĐT sẽ phục hồi điều tra vụ án, đồng thời khởi tố bị can đối với người đã thực hiện tội phạm. Dù vậy, điều kiện bắt buộc và tiên quyết là thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người thực hiện hành vi phạm tội vẫn còn.
Hiện pháp luật không quy định khi nào thì CQĐT phải khởi tố vụ án hình sự, kể từ thời điểm hành vi khách quan được cho là có dấu hiệu tội phạm xảy ra trong thực tế đời sống.
