- Nga và Mỹ bắt đầu đàm phán ở Thủ đô Riyadh của Saudi Arabia
- Saudi Arabia và Iran thảo luận hợp tác quốc phòng song phương
- Kinh tế Mỹ đối diện hậu quả nghiêm trọng khi ‘sóng gió’ nổi lên trong quan hệ với Saudi Arabia
 |
Saudi Arabia trở thành trung tâm mới cho các cuộc đàm phán về các cuộc xung đột và khủng hoảng nóng nhất hiện nay như Ukraine, Gaza và Sudan |
Ngày 10-3, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã gặp Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman để bàn về xung đột Nga - Ukraine. Cuộc gặp này diễn ra trước cuộc họp của đại diện Ukraine và Mỹ vào ngày 11-3 để đàm phán về khả năng chấm dứt chiến sự cũng như một thỏa thuận an ninh bao gồm quyền tiếp cận của Mỹ đối với các mỏ khoáng sản và kim loại có giá trị của Ukraine.
Đây sẽ là lần đầu tiên các đại biểu của Ukraine và Mỹ gặp mặt trực tiếp sau cuộc khẩu chiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Zelensky tại Nhà Trắng vào cuối tháng 2. Việc hai nước đồng ý gặp nhau tại Saudi Arabia - chứ không phải tại châu Âu - làm nổi bật vị thế chủ chốt mới nổi của vương quốc giàu dầu mỏ này ở Trung Đông.
Định vị mình là trung gian trung lập
Uy tín của Saudi Arabia dường như đã xuống mức thấp nhất sau vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi của tờ Washington Post vào năm 2018. Vì thế, họ đã chuyển hướng bằng việc thiết lập chính mình như một trung tâm truyền thông trung lập và đáng tin cậy.
Với vai trò trung gian hòa giải, điều quan trọng là Saudi Arabia giữ lập trường trung lập để duy trì các kênh liên lạc mở với tất cả các bên liên quan đến các cuộc xung đột.
 |
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio sẽ gặp phái đoàn Ukraine tại Saudi Arabia vào ngày 11-3 |
Ông Mohammed Kawas, một nhà phân tích chính trị tại London chỉ ra, quốc gia này đã kiềm chế không tham gia vào các lệnh chỉ trích và trừng phạt của phương Tây đối với Nga, trong khi vẫn thường xuyên liên lạc với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đồng thời cung cấp các gói viện trợ nhân đạo và viện trợ y tế trị giá hàng triệu USD cho Ukraine.
Năm 2024, Riyadh đã giúp tạo điều kiện cho một cuộc trao đổi tù nhân lịch sử giữa Nga và Mỹ. Vào giữa tháng 2-2024, các quan chức cấp cao của Washington và Matxcơva đã gặp nhau ở Saudi Arabia để thảo luận về việc bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia và chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.
Có vẻ như Riyadh cũng sẽ tổ chức một cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin - cuộc gặp đầu tiên kể từ khi ông Trump nhậm chức vào đầu năm nay.
Ngoài việc tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán về việc chấm dứt xung đột ở Ukraine, Riyadh cũng đã trở thành địa điểm họp cho các hội nghị thượng đỉnh của Liên đoàn Arập để thảo luận về xung đột ở Sudan và tương lai của người Palestine ở Gaza.
“Chúng tôi thấy họ cũng đã trở thành một nhân tố thiết yếu ở Trung Đông, chắc chắn là liên quan đến người Palestine, Syria và Lebanon”, ông Neil Quilliam, một chuyên gia về các vấn đề đối ngoại tại tổ chức tư vấn Chatham House có trụ sở tại London nhận định. Ông Kawas cũng đồng tình với quan điểm này: “Liên quan đến Trung Đông, tất cả các cuộc đàm phán trong khu vực đều thông qua Riyadh”.
Đầu năm nay, Saudi Arabia đã bác bỏ các kế hoạch về Gaza của Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong đó ông đã đề xuất biến Dải Gaza bị chiến tranh tàn phá thành “Riviera của Trung Đông” thuộc quyền sở hữu của Mỹ và di dời khoảng 2,3 triệu người Palestine đến các quốc gia Arập khác.
Mục tiêu chính vẫn là kinh doanh thương mại
Khi ông Donald Trump nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào đầu năm nay, Thái tử Saudi Arabia là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên chúc mừng ông. Ngay sau đó, ông Trump đã gọi Thái tử Salman là “một người tuyệt vời” trong bài phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos.
Năm 2017, chuyến công du nước ngoài đầu tiên của Tổng thống Donald Trump là đến Saudi Arabia. Động thái này gây tranh cãi, đặc biệt là khi nó trùng với lời thừa nhận của ông Trump rằng ông đã chọn vương quốc này làm điểm đến đầu tiên của mình vì họ đã cam kết một loạt các khoản đầu tư trị giá hơn 350 tỷ USD vào nền kinh tế Mỹ.
 |
Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố, chuyến thăm cấp nhà nước nước ngoài đầu tiên của ông năm 2025 là tới Saudi Arabia |
Tuần trước, ông Trump tuyên bố rằng chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên của ông sẽ một lần nữa là Saudi Arabia. Ông nói thêm, lần này, Riyadh đang có kế hoạch đầu tư ít nhất 600 tỷ USD, bao gồm cả việc mua một lượng lớn thiết bị quân sự của Mỹ.
Điều này phù hợp với mô hình kinh tế đang thay đổi của Saudi Arabia, nơi đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ và tăng đầu tư nước ngoài. Ông Sebastian Sons, một nhà nghiên cứu cấp cao của tổ chức nghiên cứu CARPO của Đức cho rằng, ưu tiên của Riyadh là đảm bảo mô hình kinh doanh của riêng mình. Vì thế, việc tìm kiếm vai trò tích cực trong giải quyết các cuộc khủng hoảng toàn cầu không phải là mục tiêu thực sự của người Saudi, mà là mở đường cho việc kinh doanh với Mỹ.
