- Lý do Mỹ tịch thu máy bay của Venezuela
- Venezuela bất ngờ trục xuất đại sứ 7 nước Mỹ Latin
- El Salvador trấn áp, đưa 2.000 thành viên băng đảng vào ‘siêu’ trại giam
Tranh cãi về áp dụng đạo luật thời chiến
Tổng thống El Salvador Nayib Bukele ngày 16-3 cho biết, 238 thành viên đầu tiên của tổ chức tội phạm Venezuela Tren de Aragua đã được đưa sang nước này.
 |
Các công dân Venezuela bị cáo buộc là thành viên băng đảng Tren de Aragua bị cạo đầu khi đưa đến El Salvador giam giữ |
Trước đó, hôm 14-3, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh viện dẫn Đạo luật Kẻ thù từ bên ngoài năm 1798 cho phép Tổng thống ra lệnh giam giữ hoặc trục xuất công dân của một quốc gia thù địch. Đạo luật này mới chỉ được viện dẫn 3 lần trước đây trong Thế chiến thứ nhất và thứ hai, đều trong thời chiến chứ không phải trong thời bình.
Trong sắc lệnh của mình, ông Donald Trump tuyên bố Tren de Aragua đã “tiến hành chiến tranh bất thường chống lại lãnh thổ Mỹ theo cả hướng trực tiếp và theo chỉ đạo”. Lệnh này sẽ áp dụng cho tất cả các thành viên Tren de Aragua người Venezuela trên 14 tuổi và không phải là công dân Mỹ nhập tịch hoặc thường trú nhân hợp pháp.
Trong khi ông Donald Trump lập luận rằng Mỹ đang bị đe dọa bởi “cuộc xâm lược” của những người nhập cư không có giấy tờ, những người chỉ trích cho rằng Tổng thống đã sai khi viện dẫn luật thời chiến. Trung tâm Công lý Brennan cho rằng, việc viện dẫn đạo luật này trong thời bình để bỏ qua luật nhập cư thông thường sẽ là một sự lạm dụng trắng trợn.
Đáng nói, vào ngày 15-3, Thẩm phán liên bang James Boasberg đã ban hành lệnh tạm dừng 14 ngày đối với bất kỳ lệnh trục xuất nào theo lệnh mới. Tu chính án thứ năm của Hiến pháp Mỹ bảo vệ quyền được bồi thẩm đoàn. Thực tế là chính quyền ông Donald Trump có thể đã bất chấp lệnh của thẩm phán càng làm trầm trọng thêm cuộc tranh cãi này.
Ông Patrick Eddington, một chuyên gia pháp lý về an ninh nội địa và quyền tự do dân sự tại Viện Cato có trụ sở tại Washington cho rằng, hành động của Nhà Trắng là “công khai thách thức” lệnh của thẩm phán. “Điều này vượt quá giới hạn và chắc chắn là chưa từng có tiền lệ”, ông Eddington nói.
Nhưng Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt đã phản bác lại những lời chỉ trích, cho rằng ông Donald Trump đang “sử dụng quyền lực cốt lõi của mình với tư cách là Tổng thống và Tổng tư lệnh để bảo vệ người dân Mỹ khỏi mối đe dọa cấp bách”.
“Một thẩm phán duy nhất ở một thành phố duy nhất không thể chỉ đạo hoạt động của một máy bay... chở đầy những kẻ khủng bố nước ngoài đã bị trục xuất khỏi đất Mỹ. Các tòa án liên bang nói chung không có thẩm quyền đối với việc Tổng thống tiến hành các hoạt động đối ngoại”, bà Karoline Leavitt nói.
Tại sao đích đến là El Salvador?
Trong tháng qua, Venezuela trong 16 ngày đã chấp nhận khoảng 350 người bị trục xuất, bao gồm khoảng 180 người bị giam giữ tại căn cứ hải quân Mỹ ở Vịnh Guantanamo, Cuba. Theo ước tính của Trung tâm nghiên cứu Pew, tính đến năm 2022, có 275.000 người Venezuela nhập cư trái phép vào Mỹ.
 |
Mỹ trục xuất tội phạm người Venezuela đến El Salvador giam giữ với mức phí chưa được tiết lộ |
Tuy nhiên, Venezuela phần lớn không tiếp nhận những người bị trục xuất khỏi Mỹ. Chính quyền Mỹ buộc phải đưa những người Venezuela bị trục xuất đến các nước thứ ba ở Trung Mỹ vì quan hệ giữa Mỹ và Venezuela vốn đã không tốt đẹp.
Trong khi đó, Tổng thống Nayib Bukele cho biết, Mỹ sẽ “trả một khoản phí rất thấp” để El Salvador giam giữ những người này, tuy nhiên mức phí đó không được tiết lộ. Đây là quyết định đã được hai bên thống nhất khi ông Bukele tiếp Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio vào tháng trước.
Ông Nayib Bukele nổi tiếng trong số quốc gia Mỹ Latinh vì đã mạnh tay trấn áp các băng đảng bạo lực, nhưng việc nhà lãnh đạo này đề nghị tiếp nhận tù nhân nước ngoài với một khoản phí đã khiến dư luận El Salvador chia rẽ. Có ý kiến lo ngại rằng điều này có thể cản trở cuộc chiến chống tội phạm bạo lực của nước này.
Phản ứng về sự việc mới nhất này, chính phủ Venezuela cho biết, ông Donald Trump đã “hình sự hóa” những người di cư Venezuela, được cho phần lớn là những công nhân có phẩm giá và trung thực chứ không phải khủng bố. Theo Venezuela, hành động này đã vi phạm cả luật pháp Mỹ và quốc tế.
