Trần lãi suất phát huy hiệu quả

ANTĐ - Chiều 12-3, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - Nguyễn Văn Bình đã có cuộc trao đổi xung quanh quyết định điều chỉnh giảm lãi suất huy động xuống mức 13%.

- PV: Thống đốc có thể cho biết, quyết định hạ lãi suất tại thời điểm này có phù hợp không?

- Thống đốc Nguyễn Văn Bình: Từ tháng 8 tới nay, lạm phát có chiều hướng hạ nhiệt, đây là tín hiệu tốt và cũng là điều kiện để có thể hạ lãi suất. Tuy nhiên đây mới chỉ là điều kiện cần, điều kiện đủ là tính thanh khoản của ngân hàng được cải thiện. Khó khăn về thanh khoản đã được tích tụ qua nhiều năm. Đến nay, NHNN có thể khẳng định thanh khoản đã được cải thiện một bước, đó là điều kiện cần và đủ để hạ lãi suất. 

Chúng tôi muốn giảm lãi suất sớm hơn nữa vào khoảng ngày 20-2 vừa qua, nhưng theo quan điểm điều hành của NHNN, muốn cho thị trường vận động trước, để chiều hướng giảm lãi suất bộc lộ rõ mới đưa ra biện pháp. Nếu chiều hướng thị trường không giảm được mà NHNN cứ động vào thì sẽ gây tác dụng phụ. Đến nay nhiều tổ chức tín dụng đưa ra nhiều  mức lãi  suất khác nhau chứ không  chỉ 14% (đối với VND) và  2% (USD).  Có tổ chức còn huy động mức 12% năm khi mà NHNN chưa đưa ra quyết định, do đó có thể khẳng định thời điểm này là thích hợp nhất để  hạ lãi suất.

- Có nhiều ý kiến cho rằng, việc đưa ra mức trần lãi suất huy động như hiện nay chỉ là biện pháp hành chính, Thống đốc có đánh giá gì về những biện pháp này? 

- Trong một nền kinh tế thị trường chúng ta nên sử dụng các công cụ kinh tế, tuy nhiên không chỉ ở nước ta mà ở trên cả thế giới, trong những giai đoạn nhất định vẫn áp dụng những biện pháp hành chính. Trong lúc tình hình đã được cải thiện nhưng chưa bền vững ổn định lâu dài nên chúng ta vẫn duy trì những biện pháp này. Nếu tình hình ổn định như trong quý IV năm 2011 và 2 tháng đầu năm vừa rồi chúng ta cũng sẽ tính tới chuyện bỏ trần lãi suất. Thời điểm đó phụ thuộc nhiều vào nỗ lực của toàn hệ thống trong việc ổn định kinh tế vĩ mô và kiềm chế lạm phát.

Với biện pháp hành chính trong thời gian qua đã mang lại những kết quả tích cực, đây cũng là tiền đề cho chúng ta tháo bỏ các biện pháp hành chính trong đó có trần lãi suất huy động. 

- Việc giảm lãi suất 1% sẽ tác động như thế nào tới mặt bằng lãi suất chung của nền kinh tế?

- Khi NHNN chưa có quyết định, trên thị trường các ngân hàng đã tự nguyện hạ lãi suất ở một mức độ nhất định theo hướng tích cực. Việc chính thức điều chỉnh trần lãi suất và các mức lãi suất khác sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng có được nguồn vốn rẻ hơn và trên cơ sở đó để có các quyết định giảm lãi suất cho vay.

Chúng tôi khẳng định, nếu lãi suất huy động giảm xuống 13% thì theo tính toán của NHNN về diễn biến, lãi suất cho vay sẽ phổ biến ở mức 14,5 - 16%. So  với quá khứ đã thấp, nhưng so với năng lực của doanh nghiệp Việt Nam hiện tại thì chưa thấp. Do đó chúng ta sẽ tiếp tục điều chỉnh, nếu có thể giảm lạm phát như thời gian vừa qua, mỗi quý chúng ta có thể giảm lãi suất 1% và tiến tới ổn định thì trong 1,2 quý tới có khả năng bỏ được trần lãi suất.

- Quyết định giảm lãi suất lần này trong bối cảnh có sự tăng giá một  số mặt hàng năng lượng. Vậy thời gian tới lạm phát tăng lên thì NHNN sẽ điều hành công cụ lãi suất như thế nào?

- Chúng tôi thấy Bộ Tài chính đã có tính toán nếu tăng khoảng 10% giá năng lượng thì ảnh hưởng lên lạm phát trên cả năm là 0,84%. Lạm phát ở Việt Nam gồm 3 cấu phần lớn là chính sách tiền tệ (chiếm khoảng một nửa chỉ số lạm phát); yếu tố thứ 2 là giá cả bên ngoài và điều hành giá cả trong nước (chủ yếu là giá lương thực thực phẩm).

Việc giá cả xăng dầu tăng thì chủ quan chúng ta không kiểm soát được. Nhưng phần còn lại là do điều hành giá cả trong nước đến giờ phút này có thể dự báo năm nay chúng ta tiếp tục được mùa về lương thực, thực phẩm. Đây là tiền đề để có thể ổn định được giá cả lương thực, cộng với chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa phối hợp chặt chẽ sẽ làm cho lạm phát có thể giảm xuống. Đây là những yếu tố làm triệt tiêu tác động tăng lạm phát do giá cả thế giới tăng.

Nếu lạm phát lên trong 1 tháng hoặc 1 thời gian ngắn mang tính chất là hiện tượng đột biến do sự kiện nào đó thì đó chỉ là hiện tượng chứ không phải là bản chất vấn đề. Nếu lạm phát tăng theo chiều hướng ổn định thì buộc NHNN phải tăng lãi suất. Tuy nhiên, chúng ta điều hành chính sách tiền tệ theo mục tiêu lạm phát sẽ không vượt quá 10%. Qua phân tích tình hình trong nước và quốc tế có thể khẳng định chiều hướng trên có khả năng rất thấp.