Bỏ nhà vào rừng
Những ngày trở lại đây, người dân H. Bắc Trà My luôn rơi vào tâm trạng hoảng hốt, mất ăn, mất ngủ, công việc xáo trộn vì lo sợ động đất. Đây là vùng có hàng nghìn hộ đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở các vùng tái định cư thủy điện Sông Tranh 2. Hiện tượng rung chuyển mặt đất kèm theo những tiếng nổ lớn liên tiếp xảy ra khiến bà con hoảng sợ bỏ chạy khỏi nhà. Có đối tượng ác ý còn đồn thổi cho rằng đây là “điềm báo” sắp đến “ngày tận thế” khiến người dân càng thêm hoang mang. Thực tế cho thấy, hiện tượng rung chấn đã ảnh hưởng mạnh đến tâm lý người dân, gây hoang mang cực độ.
Theo chân đoàn khảo sát, chúng tôi chứng kiến cảnh người dân từ già đến trẻ con đứng dọc các tuyến đường, ai cũng bàn tán về chuyện rung chấn kỳ lạ trong thời gian qua. Có mặt tại nhà chị Nguyễn Thị Học (43 tuổi, trú thôn 1, xã Trà Giác, H. Bắc Trà My), chỉ tay vào những vết nứt trên nền nhà, chị Học cho biết: "Sau những trận rung chấn vừa qua nền nhà tôi mới có những vết nứt như vậy, từ nhà trên đến nhà dưới chỗ nào cũng có chỗ nứt hết. Những đợt rung chấn giống như một đoàn tàu lửa chạy vụt qua vậy. Sự việc này làm cho gia đình chúng tôi hết sức hoang mang". Ông Hồ Văn Lợi-Chủ tịch UBND xã Trà Đốc xác nhận: Hiện tượng rung chấn đang làm người dân hết sức hoang mang. Nhiều gia đình đã bỏ nhà tái định cư xuống cấp để qua ở các nhà gỗ tự làm. Nguy hiểm hơn, nhiều người lợi dụng chuyện rung chấn, bỏ khu tái định cư vào rừng phá rừng làm nương rẫy và sinh sống vì lo sợ.
 |
| Chị Nguyễn Thị Học bên những vết nứt trên nền nhà. |
 |
| Người dân sống gần thủy điện Sông Tranh 2 rất hoang mang |
Ông Đặng Phong - Chủ tịch UBND H. Bắc Trà My cũng lo lắng: Trên địa bàn huyện có hơn 20.000 khẩu dân tộc thiểu số, với sự hiểu biết còn hạn chế nên họ rất sợ các hiện tượng lạ của thiên nhiên, rất dễ bỏ làng, du canh du cư. Đây là mối lo ngại dân sinh nhất của địa phương. Và trong những ngày qua đã có nhiều hộ dân ở vùng tái định cư bỏ nhà vào núi, nhiều người khác cũng tự vào rừng sinh sống vì họ lo đất nổ. Những căn nhà tái định cư hàng trăm triệu đồng bỏ hoang. Do chưa có kết luận chính thức về nguyên nhân các trận dư chấn trên nên chính quyền xã không thể giải thích rõ cho người dân biết và cũng chưa có biện pháp xử lý tình trạng di dân lúc này. Bên cạnh đó trong vòng một tháng qua, nhiều gia đình tại TT Trà My đã ngừng xây dựng nhà cửa, nhiều gia đình xây dựng nhà có tầng đã dừng lại vì lo sợ động đất ảnh hưởng đến công trình.
Theo thống kê ban đầu của UBND xã Trà Bui, hiện xã có 40 nhà tái định cư thuộc dự án thủy điện Sông Tranh 2 bị bỏ hoang. Theo chính quyền xã thì số lượng này sẽ tiếp tục tăng nếu như chính sách, chỗ ở của khu tái định cư kèm theo việc xảy ra rung chấn liên tiếp sẽ khiến số hộ gia đình bỏ tái định cư tiếp tục gia tăng, và hệ lụy kéo theo là tình trạng chặt phá rừng tự nhiên đầu nguồn càng trở nên phức tạp.
 |
| Đoàn khảo sát tiến hành đo đạc và lấy ý kiến người dân. |
Chỉ là “động đất kích thích”
Qua một buổi khảo sát thực địa và thu thập hơn 20 ý kiến của người dân 6 xã/thị trấn. Vào lúc 15 giờ ngày 1-12, tại UBND H. Bắc Trà My, đoàn công tác đặc biệt gồm 4 thành viên là các phó giáo sư, tiến sĩ đầu ngành của Viện Địa chất và Viện Vật lý địa cầu thuộc Bộ KHCN gồm TS Trần Tuấn Anh, PGS.TS Phan Trọng Trịnh, TS Phạm Văn Hùng thuộc Viện Địa chất; TS Lê Tử Sơn (Viện Vật lý địa cầu) đã có cuộc họp với lãnh đạo tỉnh Quảng Nam để báo cáo ban đầu sau buổi khảo sát.
Theo báo cáo ban đầu của TS Trần Tuấn Anh - Viện trưởng Viện ĐịA chất Việt Nam cho biết: Những rung chấn thời gian qua tại H. Bắc Trà My là do “động đất kích thích” nhỏ dưới 3,5 độ Richter. Nguyên nhân có thể một phần do thủy điện Sông Tranh 2 tích nước gây ảnh hưởng đến yếu tố cộng hưởng cùng với áp lực của đới đứt gãy núi đá nên tạo ra xung đột gây nên những vụ “động đất kích thích” liên tục trong thời gian qua. Khi xây dựng thủy điện Sông Tranh 2 đã tính đến việc thủy điện sẽ chịu được tác động của động đất cấp độ 7, mức độ 5,9 độ Richter nên những vụ “động đất kích thích” này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân, do vậy chính quyền địa phương nên sớm tổ chức tuyên truyền, vận động người dân không nên bỏ nhà vào rừng sinh sống. Theo đó, trên cơ sở kiểm tra ghi nhận ban đầu, rồi đoàn sẽ kiến nghị lắp đặt các máy, trạm ghi nhận chấn động trên địa bàn, nghiên cứu cụ thể từng nguyên nhân để có biện pháp chủ động ứng phó.
Sau khi nghe báo cáo ban đầu của đoàn khảo sát, ông Trần Minh Cả-Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, trước mắt sẽ đề nghị UBND huyện Bắc Trà My tổ chức trấn an người dân bằng cách phát tờ rơi và thông báo qua loa, đài để người dân bớt hoang mang và lo lắng ảnh hưởng đến cuộc sống thường nhật. Còn về lâu dài, tỉnh sẽ kết hợp cùng Viện KH-CN Việt Nam lắp đặt trạm quan trắc để nghiên cứu động đất tại H. Bắc Trà My. Bên cạnh đó sẽ xem xét đến việc mở các lớp tập huấn phòng chống động đất cho người dân nhằm hướng dẫn cách phòng tránh động đất nếu xảy ra để giảm thiệt hại cho người dân.
