Tìm kiếm vaccine phòng ngừa Covid-19: Cuộc đua của trách nhiệm!

• Vaccine và phương pháp điều trị Covid-19 cần được cung cấp miễn phí cho mọi người
• Chưa có vaccine chống Covid-19, thế giới đã lo quyền sở hữu rơi về tay Mỹ
• [ẢNH] Vaccine chống dịch Covid-19 có thể tới tay bác sĩ chữa bệnh vào tháng 9

Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyeus: “Cuộc đua tìm kiếm vaccine là kết quả của sự đoàn kết quốc gia, đoàn kết toàn cầu và là chiến thắng của tinh thần nhân loại”.

Không phải ngẫu nhiên mà cuộc đua tìm kiếm vaccine được coi là “cuộc đua của trách nhiệm”, như Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyeus cũng đã tuyên bố: “Cuộc đua tìm kiếm vaccine là kết quả của sự đoàn kết quốc gia, đoàn kết toàn cầu và là chiến thắng của tinh thần nhân loại”. Nói cách khác, đây không phải là cuộc đua giữa các quốc gia hay các hãng dược, mà “chúng ta phải hợp tác cùng nhau để giành chiến thắng”. 

Để thấy được mức độ “khát” vaccine thì có thể nhìn vào cách thị trường chứng khoán thế giới hân hoan đón nhận thông tin thử nghiệm lâm sàng vaccine phòng Covid-19 của Công ty Dược phẩm Moderna (Mỹ) cho kết quả bước đầu khả quan. Vaccine ngừa Covid-19 của Moderna đã kích thích cơ thể tạo ra kháng thể ở người tuy nhiên các nhà khoa học cho rằng, do dữ liệu chưa được công bố nên chúng thiếu các chi tiết cần thiết để đánh giá. 

Trong bối cảnh các loại vaccine phòng ngừa dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19 được đẩy nhanh phát triển, các nhà khoa học đang có được cái nhìn đầu tiên về các dữ liệu cho thấy các loại vaccine khác nhau sẽ mang lại hiệu quả ra sao. Tuy nhiên đến nay, bức tranh vẫn khá mù mờ. Công ty công nghệ sinh học Moderna của Mỹ vừa công bố dữ liệu đầu tiên từ một cuộc thử nghiệm ở người. 

Đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19 đã cướp đi sinh mạng của hơn 320.000 người trên thế giới, đẩy hệ thống y tế của nhiều quốc gia vào tình trạng quá tải và hàng tỷ người dân hạn chế ra ngoài, phần lớn nền kinh tế thế giới tê liệt.

Vaccine ngừa Covid-19 của Moderna đã kích thích cơ thể tạo ra kháng thể ở người. Trong khi đó, với các thử nghiệm trên loài chuột, vaccine này đã bảo vệ chúng không mắc bệnh viêm phổi do SARS-CoV-2 gây ra.  

Kết quả mà Moderna công bố trong cuộc họp báo được xem là dấu hiệu tích cực và khiến giá cổ phiếu tăng lên. Tuy nhiên, một số nhà khoa học cho rằng do các dữ liệu chưa được công bố nên chúng thiếu các chi tiết cần thiết để đưa ra các đánh giá thích đáng về các tuyên bố đó. Các thử nghiệm vaccine khác cho thấy chúng đã giúp ngăn ngừa phổi của các chú khỉ không bị tổn thương trước SARS-CoV-2 - nhưng chưa thể hiệu quả trên một số bộ phận khác của cơ thể. Theo nghiên cứu công bố hồi tuần trước, một vaccine khác đang được phát triển tại trường Đại học Oxford (Anh) cũng đang được thử nghiệm ở người, đã bảo vệ 6 chú khỉ không bị viêm phổi, nhưng mũi của chúng vẫn là ổ dịch chứa virus như ở các chú khỉ không được tiêm vaccine.

Một nhóm nhà khoa học Trung Quốc cũng thông báo kết quả tương tự về các thử nghiệm vaccine trên động vật của họ. Bất luận nhiều điều chưa chắc chắn, cả 3 nhóm nhà khoa học này đều vẫn thúc đẩy các thử nghiệm lâm sàng. Các nghiên cứu sớm này chủ yếu nhằm thử nghiệm độ an toàn, nhưng các thử nghiệm lâm sàng ở quy mô lớn hơn nhằm xác định liệu các vaccine này có thực sự ngừa Covid-19 ở người hay không sẽ được báo cáo trong các tháng tới.

Tuy nhiên, dữ liệu ban đầu cho thấy một số “manh mối” rằng các vaccine ngừa Covid-19 có thể tạo ra kháng thể mạnh mẽ. Các nhà khoa học cho rằng các dữ liệu thử nghiệm trên động vật có thể rất quan trọng để tìm hiểu xem các vaccine Covid-19 hiệu quả ra sao, do vậy các “ứng cử viên” vaccine tiềm năng có thể được xác định nhanh chóng và sau đó được điều chế. Theo các nhà nghiên cứu, mặc dù việc đánh giá kết quả tiềm năng của các vaccine này là rất khó khăn, nhưng các dữ liệu mới nhất về độ an toàn của vaccine có thể được thấy rõ hơn. Vaccine của Moderna tạo ra ít kích ứng và không gây ra vấn đề sức khỏe kéo dài nào ở các tình nguyện viên. 

Các chú khỉ được tiêm vaccine của Oxford và Sinovac cũng không phát bệnh nghiêm trọng sau khi được tiêm. Đây là mối lo sợ chính bởi vaccine bất hoạt được điều chế để phòng ngừa bệnh SARS (do chủng khác của virus Corona gây ra) cho thấy các dấu hiệu đó trên khỉ. Giới khoa học cho rằng các nghiên cứu trên động vật được thực hiện đến nay có thể giúp cho các nhà phát triển vaccine biết thêm nhiều thông tin trước khi thử nghiệm trên người để xác định loại vaccine nào có hiệu quả tốt nhất.