- Ngăn chặn tội phạm "tín dụng đen" len lỏi vào khu công nghiệp và các miền quê
- Nỗ lực góp sức thay đổi tích cực cục diện thị trường tiêu dùng
- Phát triển tài chính tiêu dùng – đẩy lùi tín dụng đen
Vẫn còn dư địa
Trong báo cáo mới đây, Công ty CP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đã đưa ra một số góc nhìn về ngành tín dụng tiêu dùng tại Việt Nam.
Theo đó, Báo cáo nhận định thị trường tiêu dùng Việt Nam được đánh giá là khá hấp dẫn với tốc độ tăng trưởng cao và ổn định trong những năm gần đây. Người tiêu dùng Việt Nam hiện nay đã sẵn sàng hơn trong việc mua sắm các mặt hàng có giá trị lớn sau khi trang trải các chi phí sinh hoạt thiết yếu, như sản phẩm công nghệ mới hoặc các kỳ nghỉ/du lịch, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống.
Đồng thời, xu hướng tiêu dùng của người Việt dần thay đổi theo hướng người dân chuyển từ thanh toán bằng tiền mặt sang thanh toán qua ngân hàng, và có xu hướng sẵn sàng vay nợ cho các nhu cầu của đời sống thay vì tích lũy, tiết kiệm đến khi đủ số tiền để mua sản phẩm mình mong muốn.
Theo BVSC, thị trường tiêu dùng của Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục duy trì tăng trưởng cao và ổn định khi thu nhập bình quân đầu người tăng. Tầng lớp thu nhập trung bình, vốn là nền tảng của tiêu dùng, cũng đang tăng nhanh.
Nhu cầu chi tiêu cũng sẽ trở nên đa dạng. Quý I/2019 có sự tăng tỷ lệ người khảo sát chi tiêu vào các khoản như mua sắm, du lịch, sản phẩm công nghệ mới, bảo hiểm chăm sóc sức khỏe, và nhất là sửa chữa nâng cấp nhà cửa.
“Trong bối cảnh tiêu dùng tăng trưởng tốt, sự dịch chuyển của hành vi người tiêu dùng, mức độ thâm nhập thấp của tín dụng tiêu dùng so với tổng dư nợ, cũng như một tỷ lệ lớn khách hàng có thu nhập thấp và xa cách về địa lý còn chưa được tiếp cận, các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng vẫn có nhiều dư địa để đẩy mạnh tín dụng tiêu dùng” – báo cáo của VDSC nhận định.
Nhưng khó mở rộng
Theo báo cáo của VDSC, hiện nay, cho vay mua/sửa nhà, điện tử điện máy và phương tiện đi lại là các loại hình có tỷ trọng lớn nhất trong tín dụng tiêu dùng. Tuy nhiên, việc mở rộng dư nợ tại các khoản vay này đang có một số khó khăn.
Sự có mặt của các công ty tài chính tiêu dụng đang dày đặc tại các kênh bán lẻ
Cụ thể, NHNN đã có động thái siết chặt hơn đối với cho vay mua nhà với nhiều chính sách ngày càng thắt chặt hơn, điều này sẽ khiến vay mua nhà bị ảnh hưởng từ đó ảnh hưởng đến tín dụng tiêu dùng nói chung.
Các khoản vay khác như phương tiện đi lại và điện tử, điện máy cũng chiếm tỷ trọng cao do các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng đang tiếp cận khách hàng chủ yếu thông qua các kênh bán lẻ hiện đại theo chuỗi hoặc thương mại điện tử, vốn đem lại hiệu quả cao và giúp tiết kiệm được chi phí quản lý.
Tuy nhiên, sự có mặt của họ tại các kênh chuỗi đang trở nên dày đặc, trong khi nhu cầu tiêu thụ xe máy, điện thoại, điện máy đang dần bão hòa. Theo dữ liệu của Euromonitor, doanh số hàng điện tử, điện máy năm 2018 giảm còn 11,0% so với mức bình quân 13,9% trong 5 năm trước.
Ngoài ra, Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) cũng ghi nhận mức tăng trưởng số lượng xe máy tiêu thụ chậm lại trong hai năm qua và thậm chí trong quý I vừa rồi còn có tăng trưởng âm so với cùng kỳ.
Ngoài các khoản vay trên, các khoản vay có mục đích khác hiện vẫn chiếm tỷ trọng khá khiêm tốn, một phần do yêu cầu nhiều nguồn lực hơn trong phát triển quan hệ với các nhà cung cấp, tiếp cận với khách hàng và xử lý thủ tục vay.
Trong khi đó, cho vay bằng tiền mặt dự kiến cũng sẽ bị hạn chế khi các cơ quan quản lý đang có ý định siết chặt hơn giải ngân trực tiếp cho khách hàng. Do vậy, VDSC nhận định việc mở rộng dư nợ tín dụng tiêu dùng nói chung sẽ trở nên khó khăn hơn so với giai đoạn trước.
Với những khó khăn đó, theo BVSC, các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng sẽ cần có các phương thức tiếp cận mới. Chẳng hạn như ngoài việc tiếp cận các nhu cầu xây sửa nhà, mua hàng tiêu dùng, xe cộ thì các nhu cầu tiêu dùng khác cũng cần được tập trung đáp ứng, như mua sắm, du lịch, làm đẹp, nội thất, giải trí, bảo hiểm.
Về đối tượng khách hàng, các tổ chức tín dụng cần chú trọng hơn đến các phân khúc chưa được tiếp cận dịch vụ tài chính như đối tượng thu nhập thấp, vùng sâu vùng xa, vượt qua các kênh truyền thống phổ biến như trước đây. Các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng nên phát triển dịch vụ ngân hàng đại lý để mở rộng mạng lưới và hợp tác với các công ty viễn thông và công ty Fintech trong việc tiếp cận đến các phân khúc còn đang bỏ ngỏ này.
