- Nhà báo ném giày vào cựu Tổng thống Bush tố cáo Mỹ cung cấp vũ khí cho IS
- Khủng bố tiếp tục tấn công vũ khí hóa học ở Aleppo, 23 người chết
- Nga bắt giữ 5 kẻ âm mưu khủng bố ở Volgograd
Abu Mustafa (bịt mặt) cho phóng viên NBC News thấy bức tượng thần mặt trời mà IS cướp từ Palmyra
Khắt khe và tinh vi
“Họ phá hủy những bức tượng lớn hơn thế này để quay phim” - người đàn ông 38 tuổi, tự giới thiệu là Abu Mustafa nói khi đề cập đến những video tuyên truyền ghi lại cảnh các tay súng IS đập phá những bức tượng ở thành cổ Palmyra (Syria). “Dù sao chúng cũng quá lớn nên không thể đưa đi được”, Mustafa giải thích. “Cái họ thực sự quan tâm là những thứ như thế này”, Mustafa chỉ chiến lợi phẩm nhỏ trong túi nylon .
Trong cuộc phỏng vấn, Mustafa đã tiết lộ khá chi tiết về mạng lưới buôn lậu cổ vật hết sức màu mỡ của IS mà anh ta là một mắt xích. Theo lời Mustafa, ngay cả khi quân đội Chính phủ Syria đang ăn mừng vì chiến công giành lại Palmyra - một di sản thế giới được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) thì mạng lưới trên vẫn bận rộn với công việc bán lại các báu vật văn hóa cướp được từ ngôi thành cổ.
Câu chuyện mà Mustafa kể về số phận lưu lạc của bức tượng điêu khắc thần Mặt trời cho thấy, các thủ lĩnh cấp cao IS đã thiết lập một hệ thống buôn lậu cổ vật rất tinh vi. Sau cú điện thoại từ người anh rể, một trong những thủ lĩnh IS ở Raqqa, Syria, Mustafa đã đích thân vận chuyển và bán hơn 10 cổ vật. Mustafa cũng cho phóng viên của NBC News tận mắt thấy giấy thông hành do IS cấp, cho phép Mustafa có thể đi lại tự do bên trong Syria và đến cả “đất nước vô đạo Thổ Nhĩ Kỳ” - theo nội dung ghi trên giấy thông hành.
Mustafa nhấn mạnh khó khăn nhất là tạo dựng lòng tin giữa những kẻ buôn lậu. Người anh rể từng vài lần lái xe chở Mustafa đi từ Syria sang Thổ Nhĩ Kỳ để giám sát và chắc chắn rằng Mustafa không bỏ trốn cùng những chiến lợi phẩm quý giá. Người anh này yêu cầu Mustafa phải đưa ông ta 85% tiền bán cổ vật cho khách hàng chủ yếu là người Đức, Pháp và cả người Mỹ.
Các cổ vật Mustafa bán có giá rất cao, nhiều món lên đến 60.000 USD/mảnh. Mustafa cho hay, lý do khiến anh ta quyết định tiết lộ về chợ đen buôn bán cổ vật của IS là bởi vì người anh rể đã nghĩ Mustafa bán cổ vật quá rẻ, vì thế ông ta giữ lại cả 15% hoa hồng dành cho Mustafa. Mustafa đến Raqqa lần cuối để nhận bức tượng điêu khắc thần Mặt trời và quyết định sẽ giữ toàn bộ tiền nếu bán được nó. Anh ta cũng tin rằng người anh rể sẽ tha mạng cho mình vì mối quan hệ họ hàng.
Giấy thông hành mà IS cấp cho Abu Mustafa
IS cấp giấy phép…cướp cổ vật
Giáo sư Al-Azm, một cựu quan chức chuyên quản lý cổ vật của Syria, hiện là cộng tác viên của Hội Bảo vệ di sản văn hóa Syria (ASOR) tin rằng, Mustafa chỉ buôn bán ở phân khúc thấp của thị trường cổ vật bất hợp pháp.
Ông Al-Azm cũng chia sẻ với NBC News bằng chứng là một tờ giấy phép cấp cho ai đó thực hiện việc cướp bóc tại các địa điểm khảo cổ do chính IS phát hành, cùng bức ảnh chưa từng công bố về 2 bức tượng có nguồn gốc từ Palmyra vừa bị bán đấu giá ở Raqqa cách đây vài tuần. Giá khởi điểm cho hai cổ vật này là 150.000 USD và IS đấu giá theo quy tắc bất di bất dịch: phải thanh toán bằng tiền mặt.
Là một cựu quan chức chuyên quản lý cổ vật của Syria, ông Al-Azm nhận thấy đến nay, chỉ một số ít cổ vật mà IS tuồn lậu khỏi Palmyra được buôn bán công khai trên thị trường. Thế nhưng, Mustafa cảnh báo điều này sẽ không kéo dài lâu. “Một lượng lớn cổ vật, đặc biệt là từ Palmyra, đã được vận chuyển sang Thổ Nhĩ Kỳ. Một số trong số này đã được bán, nhưng không rõ liệu số cổ vật trên đã vào châu Âu hay chưa”, Abu Mustafa nói thêm.
IS kiếm 200 triệu USD/năm nhờ buôn lậu cổ vật
Reuters dẫn lời ông Vitaly Churkin - Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc trong một bức thư gửi Hội đồng Bảo an công bố ngày 6-4 cho biết: “Khoảng 100.000 thực thể văn hóa quan trọng với thế giới, bao gồm 4.500 khu vực khảo cổ, 9 trong số này có tên trong danh sách Di sản thế giới của UNESCO đang bị IS kiểm soát ở Syria và Iraq. Chỉ một số phần tử IS mới được tham gia vào nhóm buôn lậu cổ vật này. Chúng thành lập một tổ chức tương tự như “Bộ Tài nguyên thiên nhiên”, chuyên phụ trách hoạt động trên. Mỗi năm, chúng thu về 150 - 200 triệu USD cho tổ chức”.
