Tiền ảo lên cơn sốt, nhà đầu tư cần thận trọng

• Đầu tư tiền ảo: Đa phần người Việt không có lợi nhuận trong năm 2023
• Xây dựng khung pháp lý cho tiền ảo: Cần thành lập tổ công tác liên ngành

Liên tục phá kỷ lục

Hơn nửa tháng kể từ khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống thứ 47 của Mỹ, giá Bitcoin liên tục phá đỉnh. Trong phiên giao dịch ngày thứ năm, đồng tiền số này đã có lúc vượt 99.100 USD và ngưỡng tâm lý 100.000 USD cách đây không xa. Chỉ tính riêng từ ngày ông Trump đạt được chiến thắng, đồng tiền ảo có tuổi đời lâu nhất thế giới đã tăng gần 35% từ mức dưới 75.000 USD. Không chỉ Bitcoin, hàng loạt đồng tiền ảo khác cũng đồng loạt tăng giá, như Ethereum, Dogecoin…

Tiền kỹ thuật số tăng như vũ bão sau khi ông Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ

Đặc biệt, Dogecoin - đồng tiền ảo được ủng hộ mạnh mẽ bởi tỷ phú Elon Musk, người có đóng góp quan trọng trong chiến dịch tranh cử năm 2024 của ông Trump - đã chứng kiến mức giá nhảy vọt hơn 150%. Sở dĩ Bitcoin và các loại tiền ảo khác đạt mức giá kỷ lục sau khi ông Trump đắc cử là do ông được cho là người “thân thiện” với tiền điện tử. Giới đầu tư kỳ vọng ở nhiệm kỳ Tổng thống thứ 47, ông Trump sẽ nới lỏng quy định pháp lý liên quan đến tiền ảo và hiện thực hóa lời hứa biến Mỹ thành “thủ phủ tiền ảo của hành tinh”.

Trong ngày thứ năm, Bitcoin đã tiến sát 100.000 USD khi Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán và giao dịch Hoa Kỳ (SEC) Gary Gensler tuyên bố sẽ từ chức vào ngày 20-1-2025. Trong nhiều năm qua, ông Gensler đã đi đầu trong nỗ lực của cơ quan quản lý nhằm kiểm soát ngành công nghiệp tiền điện tử và đã có những hành động thực thi chống lại các công ty lớn trong ngành, bao gồm Coinbase, Binance và Kraken. Trước đó, ông Donald Trump đã cam kết sẽ sa thải ông Gensler nếu đắc cử. Dù vậy, các chuyên gia quốc tế cũng thận trọng về triển vọng đồng tiền này trong tương lai.

Cần nhớ rằng, Bitcoin là đồng tiền dễ biến động, nó đã trải qua nhiều pha “lên thác xuống ghềnh” khiến giới đầu tư liên tục “đau tim”. Vào tháng 3-2020, đồng tiền này đã rơi xuống dưới 5.000 USD khi đại dịch Covid-19 ập đến, nhưng sau đó quay đầu và tăng lên mức cao nhất lịch sử là gần 69.000 USD. Chỉ vài năm sau, sự sụp đổ của sàn giao dịch tiền ảo FTX vào tháng 11-2022 lại một lần nữa giáng đòn chí mạng xuống những người nắm giữ đồng tiền này, giá Bitcoin lao dốc xuống dưới 16.000 USD…

Thời điểm này, mặc dù nhận được sự ủng hộ công khai của chính quyền Trump, song các chuyên gia cảnh báo không thể coi nhẹ các rủi ro tiềm ẩn nếu chính quyền mới bãi bỏ các quy định có thể làm các nhà đầu tư gia tăng đầu cơ tiền ảo, thay vào đó chỉ khuyến khích phát triển công nghệ tiền ảo để kích thích tăng trưởng kinh tế.

Đầu tư tiền ảo tại Việt Nam đối mặt nhiều rủi ro

Nhà đầu tư Việt Nam cần thận trọng

“Cơn lên đồng” của tiền ảo trên thế giới khiến nhiều nhà đầu tư Việt Nam cũng đứng ngồi không yên. Theo các thống kê gần đây, người Việt Nam luôn nằm trong top đầu các quốc gia có người dân sở hữu tiền số cao nhất thế giới.

Thống kê của cổng thanh toán tiền điện tử Tripple-A công bố hồi đầu tháng 5-2024 cho thấy, Việt Nam đứng thứ hai với tỷ lệ 21,2% dân số sở hữu tiền số, sau UAE (34,4%), cao hơn Mỹ ở vị trí thứ ba (15,6%). Tripple-A cho biết, tỷ lệ sở hữu tiền số ở UAE cao xuất phát từ chính sách thân thiện của chính phủ với công nghệ mới. Trong khi đó, Việt Nam không cho phép giao dịch hàng hóa bằng tiền số, còn việc sở hữu tiền số vẫn trong “vùng xám”, khiến đây trở thành tài sản hấp dẫn. Còn thống kê hồi cuối năm ngoái của Crypto Crunch App, Ấn Độ đứng đầu thế giới về số lượng người sở hữu tiền số, với 157,6 triệu người. Tiếp đến là Mỹ với 44,3 triệu người và bất ngờ nhất là Việt Nam được xếp hạng thứ ba, với 25,9 triệu người sở hữu tiền điện tử.

Về thị trường tiền ảo trong thời gian tới, một chuyên gia tài chính cho rằng, dù có thể nhận được sự hỗ trợ lớn từ chính quyền tân Tổng thống Mỹ, nhưng tương lai các đồng tiền này vẫn khó đoán định. Vì thực tế là những kỳ vọng của nhà đầu tư về những viễn cảnh này đã phản ánh hầu hết, thậm chí là phản ánh quá mức vào đà tăng của thị trường thời gian vừa qua. Cùng với đó, việc đổ xô vào tiền số cũng khiến thị trường trở nên nhạy cảm, bởi chỉ cần một thông tin bất lợi có thể kích hoạt các hoạt động bán chốt lời.

Hơn nữa, theo vị chuyên gia này, ông Trump dù công khai ủng hộ tiền kỹ thuật số, nhưng chưa rõ ông sẽ đưa ra chính sách gì. Với việc theo đuổi chính sách “nước Mỹ trên hết”, có thể ông sẽ khuyến khích đồng tiền ảo ở khía cạnh công nghệ để phát triển kinh tế - xã hội, thay vì khuyến khích ở khía cạnh đầu cơ. “Bitcoin là đồng tiền số lâu đời nhất trên thế giới, công nghệ đã rất cũ nên muốn đưa vào ứng dụng, chính quyền Mỹ sẽ hỗ trợ công nghệ để đồng tiền đó phát triển chứ không phải khuyến khích mua mua, bán bán” - vị chuyên gia nhận định. Do đó, ông cho rằng nhà đầu tư cần thận trọng khi chạy theo đồng tiền này.

Trên thực tế, dù đồng tiền ảo có biến động lên - xuống, có lúc tăng rất cao, nhưng tỷ lệ người thua lỗ vẫn rất lớn. Báo cáo thị trường crypto Việt Nam 2023 do Coin98 Insights dựa trên 1.200 mẫu khảo sát thực hiện vào tháng 12-2023 cho biết, có gần 65% nhà đầu tư tham gia thị trường không thu được lợi nhuận trong năm 2023, trong đó, có tới 43,6% nhà đầu tư đang chịu lỗ. Dù vậy, tỷ lệ nhà đầu tư đang chịu lỗ đã giảm so với năm 2022 (57,5%).

Chuyên gia tài chính Phan Dũng Khánh cho biết, theo quan sát của ông, dù trong các giai đoạn Bitcoin lên nhưng số người thua lỗ vẫn rất lớn. Bởi vì nhiều nhà đầu tư Việt đầu tư FOMO (sợ bỏ lỡ), thấy tiền ảo lên thì nhảy vào “đu mua” ngay ở đỉnh. “Với số lượng sở hữu tiền ảo nhiều như vậy, nếu thị trường giảm thì thua lỗ là rất lớn” - ông Phan Dũng Khánh nói. Đặc biệt, theo vị chuyên gia, tại Việt Nam tiền ảo vẫn chưa được công nhận, do đó việc đầu tư tiền ảo càng trở nên rủi ro, nhà đầu tư tiền ảo không được bảo vệ bởi bất kỳ một cơ quan thực thi pháp luật nào.

Hiện nay, đa phần các đồng tiền ảo đang được giao dịch tại các sàn ngoại hối, các sàn này có trụ sở ở nước ngoài và không có đại diện tại Việt Nam, nếu xảy ra rủi ro thì nhà đầu tư hoàn toàn phải chịu trách nhiệm. Đó là chưa kể việc nếu giao dịch qua các sàn có tính chất lừa đảo thì nhà đầu tư đã “đụng” phải tội phạm lừa đảo quốc tế. Thời gian qua, rất nhiều người Việt đã bị lừa đảo qua các sàn forex, sàn tiền ảo, đây là bài học mà nhà đầu tư cần cảnh giác.

Ông Phan Dũng Khánh cũng cảnh báo, không chỉ đối mặt với lừa đảo quốc tế, mà với tính ẩn danh cao, người đầu tư tiền ảo còn có thể bị giăng bẫy lừa đảo bởi ngay những người xung quanh. “Do tính ẩn danh trên những sàn tiền ảo nên có thể chính những người đàng hoàng ngoài kia lại là những người xấu trên mạng, có khi người lừa mình lại là người bạn đang ngồi cạnh mình” - vị chuyên gia ví von.