Trong đoạn đó là hình ảnh một người đàn ông quàng khăn che kín hết cả đầu và mặt, chỉ để lộ đôi mắt đang nghiền nhỏ vữa tường, chế biến và cho vào các gói thuốc. Người công nhân này tiết lộ, họ làm tất cả các loại thuốc từ dạng viên nang, viên nén cho tới sirô, bất cứ loại gì theo yêu cầu của thị trường.
Nuốt “thuốc độc” mà không biết
“Con gái tôi bị viêm phổi, nên tôi mua cho con một vài loại thuốc bột ở chợ địa phương” - Shazill Maqsood, một người dân Pakistan nhớ lại. Tuy nhiên, sau khi dùng thuốc, tình trạng của cô bé chẳng hề khá hơn. Quá lo lắng, ông Maqsood phải đến gặp một bác sĩ khác. Vị bác sĩ này khuyên ông Maqsood dừng ngay việc cho con gái mình uống những thứ thuốc đó, bởi đây là thuốc giả chứa đầy chất độc.
Con gái ông Maqsood là một trong những bệnh nhân may mắn giữ được tính mạng vì kịp phát hiện và sớm dừng uống thuốc giả.Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có đến 1 triệu người chết mỗi năm trên toàn thế giới do uống phải thuốc giả. Tại Pakistan, chỉ trong một vụ việc vào năm 2012, đã có tới 120 người chết do uống phải thuốc giả. Các cửa hàng dược phẩm tại Pakistan cung cấp đủ các loại thuốc từ dạng viên nang, viên nén cho tới sirô cho tất cả các bệnh. Tuy nhiên, ít ai kiểm chứng được đâu trong số những thứ thuốc này là hàng thật, và đâu là loại thuốc giả độc hại chết người.
Người đàn ông được đề nghị giấu tên trong đoạn video do CNN công bố đã tiết lộ: “Chúng tôi làm tất cả các loại thuốc ở đây, bất cứ loại gì theo yêu cầu của thị trường. Các chai lọ đều chứa các thành phần giống nhau. Tất cả các loại sirô đều là một, chỉ khác nhau về màu sắc”.
Người đàn ông này cũng cho biết việc mua nguyên vật liệu hết sức dễ dàng từ chai, hộp, nắp chai đến viên nang... Javed Iqbal, một nhân viên bán các nguyên liệu làm thuốc giả thừa nhận có thể cung cấp cho khách bất cứ thứ gì nhưng lại không biết khách hàng sẽ làm gì với những thứ mua từ cửa hàng mình: “Họ mua từ chúng tôi, đây là công việc làm ăn. Nhưng chúng tôi không biết họ đựng gì vào các loại chai, có thể là rượu, hoặc là thuốc”. John Clark, cựu quan chức của Cơ quan Xuất nhập cảnh và Hải quan Hoa Kỳ (ICE), tiết lộ kết quả phân tích các loại thuốc giả bị thu giữ tại Mỹ cho thấy thành phần của chúng bao gồm: thuốc trừ sâu, thuốc diệt chuột, bột vữa tường, sơn và một số chất khác.
Bát nháo thị trường thuốc giả
Năm 2010, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Pakistan Rehman Malik đã kêu gọi Quốc hội hành động vì 40-50% các loại thuốc đang lưu hành ở Pakistan là giả hoặc chất lượng không đạt tiêu chuẩn. Sau đó, nước này đã thành lập một ủy ban kiểm định chất lượng thuốc, tiến hành các cuộc truy quét thuốc giả trên thị trường “đen”.
Nhưng cho đến nay tình hình vẫn chưa có nhiều thay đổi. Hiệp hội Dược sĩ Pakistan thống kê có gần 4.000 nhà thuốc được cấp phép, nhưng có đến 100.000 tiệm buôn bán thuốc bất hợp pháp. “Bao bì thuốc thường được thiết kế đẹp và bắt mắt khiến người mua không biết được bên trong có gì” - Farmann Abbass, một dược sĩ cho hay. Dược sĩ này nói rằng: “Đây là một hành vi phạm tội vì các loại thuốc này đều không có hiệu quả và bệnh nhân sẽ không khỏi bệnh. Tất nhiên có những luật lệ, nhưng chúng không được thực thi ở đất nước này”.
Hầu hết những loại thuốc giả ở Pakistan không chỉ lưu hành nội địa mà còn xuất khẩu sang các nước châu Âu và Mỹ qua con đường mua bán trực tuyến. Theo các số liệu mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới, thị trường làm thuốc giả thu lãi tới 431 triệu USD trong năm 2012, chủ yếu là từ Ấn Độ và Trung Quốc.
Một người Pakistan bán thuốc giả trực tuyến (giấu danh tính) cho biết: “Đó là công việc của chúng tôi. Nhưng chúng tôi không khuyên bất cứ người quen nào mua những loại thuốc này. Chúng có chất lượng không tốt”. Còn bệnh nhân thì buộc phải chấp nhận rủi ro để mua được thuốc. “Chúng tôi chẳng phân biệt được đâu là thuốc thật, đâu là thuốc giả. Chúng trông đều giống nhau” - Yasir Hassan, một người bệnh bất lực nói.
