- Thực trạng ô nhiễm và giải pháp tổng thể cho nguồn nước
- Hà Nội: Người dân có thể tự theo dõi diễn biến chất lượng môi trường không khí
- Thuế bảo vệ môi trường với xăng sẽ tăng lên 8.000 đồng/lít?
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đang được Bộ Tài chính công bố lấy ý kiến, cùng với xăng dầu thì túi nilon cũng là mặt hàng trong diện điều chỉnh tăng mạnh khung thuế BVMT với mức tăng có thể gấp 4 lần.
Mức thuế hiện hành chưa tác động đến việc hạn chế sản xuất, sử dụng túi nilon
Mức thuế hiện hành chưa hạn chế được túi nilon
Bộ Tài chính cho biết, mức thuế bảo vệ môi trường với túi nilon hiện là 40.000 đồng/kg, tương đương khoảng 200-400 đồng/túi (1kg túi nilon có thể có từ 100-200 túi). Theo tính toán của lãnh đạo Bộ Tài chính, với khung thuế hiện nay, nếu nâng mức thuế lên mức trần là 50.000 đồng/kg thì cũng chỉ tương đương từ 250-500 đồng/túi - chưa có tác động nhiều tới hạn chế việc sản xuất, sử dụng túi nilon. Trong khi đó, nhiều nước trên thế giới đang áp dụng mức thuế BVMT cao hoặc thậm chí cấm sản xuất, bán, sử dụng túi nilon.
Cụ thể, theo Bộ Tài chính, tại Anh và Iceland, mức thuế với túi nilon là 15 cent/túi, tương đương 4.500 đồng/túi; tại Hồng Kông (Trung Quốc), mức thuế là 0,05USD/túi, tương đương 1.050 đồng/túi; hay Estonia đang dự kiến thu thuế đối với túi nilon ở mức 2 kroons/túi, tương đương 3.000 đồng/túi… Ngoài ra, một số nước khác còn cấm sản xuất, bán, sử dụng túi nilon mỏng. Chẳng hạn, Trung Quốc đã cấm sản xuất, bán, sử dụng túi nilon có độ dày dưới 0,025mm.
Trong khi đó, Bộ Tài chính cho rằng, mức thuế suất đối với túi nilon của Việt Nam hiện nay chưa có nhiều tác dụng thay đổi hành vi của người tiêu dùng trong việc sử dụng túi nilon. Ví dụ, trong hoạt động bán lẻ tại siêu thị, cửa hàng và chợ, hầu hết người bán lẫn người mua vẫn sử dụng rất nhiều túi nilon mà không hề e ngại về chi phí. Một số nơi đã chuyển sang sử dụng túi giấy hoặc các loại túi nilon có thể tái sử dụng, tái chế, nhưng vẫn chưa phổ biến.
Vì vậy, cùng với các biện pháp quản lý khác, Bộ Tài chính cũng đề nghị điều chỉnh khung mức thuế BVMT đối với mặt hàng này tăng từ mức 30.000-50.000 đồng/kg hiện tại lên 40.000-200.000 đồng/kg.
Đánh thuế theo khối lượng hay số lượng?
Dù đồng tình với việc sử dụng công cụ thuế BVMT nhằm điều chỉnh hành vi của người dân và doanh nghiệp trong việc sử dụng túi nilon có hiệu quả hơn nhiều công cụ khác, tuy nhiên một số chuyên gia cho rằng, Bộ Tài chính cần nghiên cứu kỹ hơn trong việc xác định mặt hàng chịu thuế và mức chịu thuế.
Theo đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), khi xác định mặt hàng chịu thuế và mức thuế, cần nghiên cứu kỹ hơn các yếu tố như tác động môi trường của việc tiêu dùng, thải bỏ sản phẩm, khả năng tái sử dụng, tái chế của sản phẩm đó và sự sẵn có của hàng hóa thay thế thân thiện với môi trường hơn.
Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng phòng Pháp chế VCCI cho rằng, việc điều chỉnh mức thuế đối với túi nilon là có cơ sở, do tác động môi trường của việc sử dụng túi nilon đã rất rõ ràng; sản phẩm thay thế túi nilon như túi giấy hoặc các loại vật đựng dùng nhiều lần cũng đã khá phổ biến.
Tuy nhiên, khả năng tái chế, tái sử dụng của mỗi loại sản phẩm này khác nhau. Ví dụ, các loại túi nilon mỏng thì hầu như không thể tái chế, khả năng tái sử dụng cũng thấp. Các loại túi nilon dày hơn và đựng đồ sạch thì có thể tái sử dụng, tái chế dễ hơn.
Vì vậy, theo đại diện VCCI, cách đánh thuế hiện nay dựa trên khối lượng túi vô hình trung sẽ dẫn đến tình trạng sản xuất nhiều hơn các loại túi nilon mỏng, trong khi các loại túi nilon dày lại phải chịu thuế cao hơn. “Đây là cách đánh thuế chưa thực sự phù hợp vì loại túi nilon mỏng gây tác hại lớn hơn đến môi trường” - ông Đậu Anh Tuấn nói.
Vì vậy, theo VCCI, việc đánh thuế BVMT với túi nilon nên nghiên cứu phương pháp đánh thuế dựa trên số lượng túi nhằm đạt được hiệu quả bảo vệ môi trường cao hơn. Đồng thời, cần nghiên cứu việc đánh thuế một số sản phẩm nhựa plastic khác cũng có nguy cơ tác động lớn đến môi trường như nhựa poly styren dùng làm hộp xốp, thìa nhựa dùng một lần đựng thực phẩm.
