Thúc đẩy những ưu tiên trong quan hệ hợp tác Việt Nam - Áo

• Hình ảnh Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng thăm Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

Sáng 23-7, tại sân bay quốc tế Nội Bài, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân lên đường thăm chính thức Áo, thăm cấp Nhà nước tới Italia và thăm Tòa thánh Vatican

Những bước phát triển rõ rệt của hợp tác song phương

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và Phu nhân Phan Thị Thanh Tâm cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam ngày 23-7 đã tới Cộng hòa Áo, bắt đầu chuyến thăm chính thức thành liên Liên minh châu Âu này cùng với Cộng hòa Italia và thăm Tòa thánh Vatican đến ngày 28-7. Với Cộng hòa Áo, đây là chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch nước ta trong 15 năm qua, sau chuyến thăm của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết vào năm 2008.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ hợp tác đang có những phát triển trên nhiều lĩnh vực. Hơn 5 thập kỷ kể từ khi hai nước chính thức thiết lập Quan hệ ngoại giao vào cuối năm 1972, tuy cách xa về mặt địa lý nhưng Việt Nam và Cộng hòa Áo luôn duy trì mối quan hệ hợp tác gắn bó, hiểu biết và tin cậy lẫn nhau. Khi chiến tranh ở Việt Nam còn chưa kết thúc, ngày 1-12-1972, Cộng hòa Áo là một trong những quốc gia phương Tây đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với Việt Nam. Việt Nam mở Đại sứ quán thường trú tại Cộng hòa Áo vào tháng 7-1991 và Cộng hòa Áo mở Đại sứ quán thường trú tại Việt Nam vào tháng 9-1998. Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao và nhất là mở Đại sứ quán thường trú tại đất nước của nhau, quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Cộng hòa phát triển liên tục thông qua việc trao đổi thường xuyên các đoàn cấp cao thăm viếng lẫn nhau. Đặc biệt, mối quan hệ tốt đẹp này được đánh dấu bởi các chuyến thăm cấp cao giữa hai nước. Phía Cộng hòa Áo có các chuyến thăm của Tổng thống Liên bang Thomas Klestil (vào tháng 3-1995); Chủ tịch Quốc hội Liên bang Heinz Fischer (tháng 4-1997); Thủ tướng Liên bang Wolfgang Schuessel dự Hội nghị cấp cao Á-Âu lần thứ 5 (ASEM-5) tại Hà Nội (tháng 10-2004); Chủ tịch Hội đồng Liên bang Sissy Roth-Halvax (tháng 5-2006); Tổng thống Áo Heinz Fischer (tháng 5-2012).

Về phía Việt Nam là các chuyến thăm của Thủ tướng Phan Văn Khải (hồi tháng 4-1998); Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết (tháng 6-2008); Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gặp Thủ tướng Áo Christian Kern bên lề Hội nghị Davos 2017 (tháng 1-2017); Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm Áo (tháng 10-2018) và gần đây nhất là chuyến thăm Áo của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ (tháng 9-2021). Trong đó, kể từ sau chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới Áo vào tháng 10-2018, quan hệ hai nước đã có những bước phát triển rõ rệt, thể hiện qua hàng loạt các thỏa thuận hợp tác giữa các cơ quan và doanh nghiệp hai nước như thỏa thuận giữa hai Công ty Magna Steyr, AL List của Cộng hòa Áo và Tập đoàn Vin Group của Việt Nam về xây dựng thương hiệu ô tô Vinfast... Dưới sự chứng kiến của Thủ tướng hai nước trong chuyến thăm này, hai bên đã ký Bản ghi nhớ giữa Bộ Công Thương Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Kỹ thuật số Cộng hòa Áo về hợp tác trong lĩnh vực Công nghiệp 4.0 và Thương mại Điện tử. Đây được xem là nền tảng quan trọng để hai bên triển khai các hoạt động hợp tác trong thời gian tới.

Cùng với hợp tác song phương về chính trị và kinh tế - thương mại, hai nước cũng tăng cường phối hợp và ủng hộ lẫn nhau tại các tổ chức và diễn đàn đa phương, đặc biệt là tại Liên hợp quốc, Diễn đàn Hợp tác Á-Âu (ASEM) và trong khuôn khổ quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-EU (Liên minh châu Âu). Việt Nam và Cộng hòa Áo cũng trao đổi về một số vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, chia sẻ lập trường về Biển Đông về giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc, tôn trọng Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.

Đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam tại châu Âu

Thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại là một trong những ưu tiên trong quan hệ giữa Việt Nam và Cộng hòa Áo, góp phần quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế tại mỗi nước. Đặc biệt, Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA) từ khi có hiệu lực hồi tháng 8-2020 đã mang lại những kết quả tích cực, thiết thực và hiệu quả cho phát triển thương mại giữa hai nước. Kim ngạch xuất, nhập khẩu song phương Việt Nam và Cộng hòa Áo có xu hướng tăng trưởng khả quan.

Cộng hòa Áo là một trong những đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam tại châu Âu với kim ngạch thương mại song phương năm 2020 đạt 3,2 tỷ USD, gấp 13 lần so với thời điểm năm 2010; năm 2021, đạt trên 3,3 tỷ USD. Năm 2022, do tác động của đại dịch Covid-19 và ảnh hưởng của suy thoái kinh tế thế giới, thương mại hai chiều Việt Nam - Cộng hòa Áo đạt 2,79 tỷ USD, giảm so với năm 2021 nhưng vẫn tăng gấp gần 12 lần so với thời điểm 10 năm trước. Cộng hòa Áo hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của Việt Nam trong EU và thứ 9 ở châu Âu, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại hàng đầu của Cộng hòa Áo trong ASEAN.

Trong cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Cộng hòa Áo, sản phẩm điện thoại di động và phụ tùng chiếm tỷ lệ lớn nhất với khoảng 80-90% tổng giá trị, tiếp đến là dệt may, da giày và các sản phẩm máy móc, sắt thép. Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Cộng hòa Áo chủ yếu là máy móc, thiết bị, chiếm 30-40% tổng giá trị, tiếp đến là các sản phẩm dược phẩm, nguyên liệu dược, xơ, sợi dệt các loại, linh kiện máy tính. Những năm gần đây, mặt hàng thủy tinh trở thành nhóm hàng xuất khẩu thế mạnh của Cộng hòa Áo sang Việt Nam. Việt Nam được xem là thị trường tiềm năng để các doanh nghiệp thế mạnh của Cộng hòa Áo quảng bá sản phẩm và mở rộng hoạt động kinh doanh. Hơn nữa, Việt Nam cũng là cửa ngõ để sản phẩm, dịch vụ của quốc gia này tiếp cận với thị trường 670 triệu dân của ASEAN.

Hiện hai nước đang nỗ lực tận dụng hiệu quả các cơ hội của Hiệp định EVFTA, tạo điều kiện cho hàng hóa xuất khẩu của hai nước tiếp cận thị trường của nhau; đồng thời mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới như tài chính xanh, năng lượng tái tạo, bảo vệ môi trường… Thời gian tới, lĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa Việt Nam và Cộng hòa Áo là công nghiệp 4.0, công nghiệp ô tô, công nghiệp nông nghiệp, công nghiệp môi trường, năng lượng xanh, y tế, lâm nghiệp và chế biến gỗ, vật liệu xây dựng, đào tạo nghề và du lịch.

Hiện các nhà đầu tư của Cộng hòa Áo đứng ở vị trí khá khiêm tốn tại Việt Nam. Lũy kế đến tháng 11-2022, Áo có 43 dự án còn hiệu lực đang đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký là 148,59 triệu USD, đứng thứ 44 trong tổng số 141 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam. Hiện nay, Cộng hòa Áo đang thực hiện các thủ tục để sớm phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVIPA). Với những cải thiện về môi trường đầu tư ở Việt Nam cũng như chiến lược hướng tới khu vực châu Á-Thái Bình Dương của Cộng hòa Cộng hòa Áo, các doanh nghiệp lớn của quốc gia này đang tích cực tìm kiếm đầu tư vào những dự án quan trọng ở Việt Nam. Bên cạnh kinh tế, Việt Nam và Cộng hòa Áo còn nhiều dư địa để mở rộng, làm sâu sắc thêm hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác. Trong đó có hợp tác đào tạo nghề và lao động khi phía Cộng hòa Áo cho biết có nhu cầu lớn đối với lao động có trình độ chuyên môn trong hai lĩnh vực này. Hợp tác văn hóa giữa Việt Nam và Cộng hòa Áo trong thời gian qua cũng có những bước phát triển… Chúng ta tin tưởng thành công chuyến thăm chính thức Cộng hòa Áo của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng sẽ góp phần thúc đẩy, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác giữa hai nước trên nhiều lĩnh vực, mang lại hiệu quả thiết thực cho cả hai bên.