Tổng thống Zimbabwe Mugabe được thuyết phục từ bỏ quyền lực như thế nào?

ANTD.VN - Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên kể từ sau cuộc binh biến và chuyển giao quyền lực một cách hòa bình ở Zimbabwe, linh mục Mukonori đã kể về những giờ tranh luận và bàn bạc tại dinh Tổng thống, Quốc hội và tư dinh của ông Mugabe để thuyết phục nhà lãnh đạo cầm quyền suốt 37 năm ở Zimbabwe tự nguyện từ chức.

Linh mục Fidelis Mukonori (thứ hai từ trái sang) trong cuộc gặp bàn về việc từ chức của Tổng thống Mugabe với các tướng lĩnh

Thời trẻ, linh mục Fidelis Mukonori đã thu thập bằng chứng về cuộc nội chiến tàn bạo của Zimbabwe, sau đó tổng hợp báo cáo chuyển cho ông Robert Mugabe - khi ấy là người đứng đầu phong trào đấu tranh giành độc lập cho Zimbabwe. Nhiều thập niên sau, chính ông Mukonori là người đã thuyết phục ông Mugabe từ chức.

Chiến lược: Lắng nghe và thuyết phục

Linh mục Mukonori trở thành nhân vật chính trong nhóm đàm phán vì cả ông Mugabe và quân đội tin tưởng ông. Vị linh mục 70 tuổi nói rằng, trong quá khứ, ông đã từng làm trung gian giữa các đối thủ chính trị và Tổng thống Mugabe là trường hợp khó nhưng nguyên tắc cơ bản phải là nói ra sự thật giữa các bên. Ông Mukonori nói chiến lược của ông là không bao giờ tranh cãi với ông Mugabe, mà lắng nghe và thuyết phục vị lãnh đạo này rằng ông ta có thể thoát khỏi chính trường trong danh dự.

“Ông ấy là người thích tranh luận, một nhà tư tưởng, suy luận một cách thông minh và triết học. Vấn đề đặt ra là phải làm cho Tổng thống Mugabe thấy vào thời điểm đó điều gì đang xảy ra với kinh tế, chính trị của đất nước và nguy cơ liên quan đến những động thái của quân đội”. Khi quyết định từ chức hôm 21-11, ông Mugabe đang bị quản thúc tại gia. Quân đội khi đó đã kiểm soát khu vực Quốc hội và dinh Tổng thống. “Thực tế là quân đội đã thực hiện tới bước đó. Ông Mugabe không cho rằng đó là vấn đề rắc rối nhưng ông tự hỏi tại sao nó lại xảy ra”, linh mục Mukonori nói.

Vì quân đội Zimbabwe nhấn mạnh rằng đây không phải là một cuộc đảo chính, mà là một cách để giải quyết mâu thuẫn nội bộ trong Đảng cầm quyền ZANU-PF, họ buộc phải khiến ông Mugabe từ chức hoặc đối mặt với một cuộc luận tội kéo dài trong Quốc hội nhằm chuyển giao quyền lực theo đúng Hiến pháp.

“Thức tỉnh” từ tiếng nói của người dân

Linh mục Mukonori nói rằng ông đã nhiều lần khẳng định với ông Mugabe về đóng góp của ông cho Zimbabwe với tư cách là người hùng giải phóng dân tộc và rằng ông vẫn được các lãnh đạo đảng cầm quyền và quân đội tôn kính. “Các tướng lĩnh luôn bày tỏ sự tôn trọng trong các cuộc thảo luận với ông ấy. Ông ấy biết nên ra đi trong danh dự”, ông Mukonori cho biết.

Mặc dù vậy, ông Mugabe dường như vẫn cố tình trì hoãn, cho dù chỉ thêm vài tuần nữa. Trước đó, khi ông Mugabe phát biểu trên truyền hình quốc gia vào tối 19-11, hầu như người dân Zimbabwe nào cũng nghĩ ông sẽ từ chức. Nhưng đứng cạnh các tướng lĩnh quân đội, ông Mugabe vẫn trình bày một bài phát biểu dài dòng và ở đó, tuyệt nhiên không nhắc đến việc từ chức.

Linh mục Mukonori chia sẻ, quá trình thuyết phục nhà lãnh đạo kỳ cựu của Zimbabwe đòi hỏi phải thực sự kiên nhẫn. “Lắng nghe một người 93 tuổi không giống như nghe một cô gái 23 tuổi”, ông nói. Cuối cùng, những lời kêu gọi từ những người biểu tình Zimbabwe đã thuyết phục Tổng thống Mugabe ra đi. Khi đó, hàng chục nghìn người tuần hành trên đường phố Thủ đô Harare yêu cầu ông Mugabe từ chức, vị linh mục đã nắm lấy khoảnh khắc để tạo ra một đột phá. Ông Mukonori nói: “Điều đó khiến ông ấy nhận ra rằng, họ muốn nói như thế là đủ rồi”. 

Theo linh mục Mukonori, cựu Tổng thống Mugabe đã được mời đến lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Mnangagwa nhưng ông từ chối. Tới nay, vị linh mục hầu như vẫn nói chuyện với ông Mugabe mỗi ngày. Ông nói rằng, cựu Tổng thống đã đề nghị có thể tham vấn cho tân Tổng thống, mặc dù đa số người Zimbabwe muốn ông nghỉ ngơi hoàn toàn. “Ông ấy đã không biến mất khỏi cuộc sống này, ông ấy không chết. Nhưng ông ấy đã biến mất khỏi ánh đèn sân khấu. Trí óc của ông ấy vẫn minh mẫn và làm việc tốt”.

Theo trang Zimbabwe Independent, cựu Tổng thống Robert Mugabe đồng ý từ chức với điều kiện được miễn trừ truy tố và hưởng khoản thanh toán một lần 10 triệu USD, hưởng lương hàng tháng cùng đầy đủ chế độ bảo hiểm y tế, an ninh. Trong trường hợp ông qua đời, vợ ông sẽ được hưởng một nửa tiền lương mỗi tháng.