Tham vọng sau những kho dầu dự trữ

ANTĐ - Lượng nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc có thể đã vượt Mỹ và con số này sẽ tiếp tục tăng lên trong những tháng tới. Trung Quốc có mục đích gì khi gia tăng kho dự trữ dầu thô của mình?

Tham vọng sau những kho dầu dự trữ ảnh 1Một kho dầu dự trữ của Trung Quốc

Cuối những năm 1990, Trung Quốc chỉ cần dựa vào nguồn cung nội địa, chủ yếu là từ mỏ Đại Khánh. Tuy nhiên, sự bùng nổ của nền kinh tế nước này đã khiến mức tiêu thụ năng lượng vượt xa năng lực khai thác, trong khi các mỏ hiện tại đang dần cạn kiệt. Điều này khiến Bắc Kinh phụ thuộc nhiều hơn vào nhập khẩu dầu mỏ và khí đốt, nhất là từ các nước Vùng Vịnh và Trung Đông như Arập Xêút, Iran...

Người ta tính rằng, trong vòng 10 năm (từ 2003 đến 2012), nhu cầu dầu thô của Trung Quốc đã tăng 500 nghìn thùng mỗi năm, đưa nước này trở thành một trong những nước nhập khẩu dầu mỏ lớn nhất thế giới. Nhưng cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế đang có xu hướng chững lại, nhu cầu năng lượng của Trung Quốc cũng giảm theo. Theo dự đoán của Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA), cho đến năm 2020, nhu cầu dầu thô của Trung Quốc sẽ giảm một nửa.

Chính vì thế, việc Trung Quốc tiếp tục chi ra hàng chục tỷ USD mua dầu dự trữ trong khi nhu cầu thực sự trong nước suy giảm khiến các nhà phân tích cảm thấy khó hiểu. Tính toán công suất lọc dầu, sản lượng dầu thô trong nước và lượng nhập ròng cho thấy Trung Quốc đang dư cung dầu thô. Hãng tin Reuters ước tính, chỉ trong 10 tháng đầu năm 2014, lượng dư cung đã lên tới trên 360.000 thùng/ngày. Tính tổng thể trong năm 2014, lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc lên đến 9,5%.

Thực ra, từ năm 2009, Trung Quốc đã có xu hướng tăng mua vào dầu thô khi giá giảm xuống mức được cho là rẻ. Mục tiêu của Bắc Kinh là đến năm 2020, toàn quốc sẽ có hơn 10 cơ sở dự trữ dầu lửa chiến lược, đủ đảm bảo 90 ngày sử dụng như tiêu chuẩn an toàn mà IEA đưa ra. Giai đoạn 1 của kế hoạch đã hoàn thành với mức dự trữ 91 triệu thùng, tương đương nhu cầu 9 ngày sử dụng.  Giai đoạn 2 dự tính phải dự trữ thêm 170 triệu thùng. 

Theo con số Trung Quốc công bố, mới có 80 triệu thùng được đưa vào dự trữ thêm trong thời gian gần đây. Con số này chưa bằng một nửa công suất thiết kế, điều này có nghĩa Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng nhập khẩu dầu trong những tháng tới, nhất là khi giá dầu tuộc dốc xuống mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua. Theo chuyên gia phân tích Simon Powell, sau đợt mua vào với số lượng lớn vừa qua, lượng dầu dự trữ chiến lược của Trung Quốc có thể đạt mức 40 ngày. Tuy nhiên, mức này vẫn còn cách rất xa tiêu chuẩn 90 ngày như quy định của IEA.

Còn một lý do nữa giải thích cho việc Trung Quốc gia tăng nhập khẩu dầu là sự chuyển hướng chiến lược của nước này trong việc tích trữ nguồn tài nguyên thiên nhiên cho thế hệ sau. Cũng như Mỹ, Trung Quốc muốn gia tăng sử dụng nguồn tài nguyên từ bên ngoài thay vì khai thác trong nước. Cuộc đua giữa những cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới trong tương lai sẽ vô cùng khắc nghiệt và không nước nào muốn bị bất ngờ trước những yếu tố khách quan có thể cản trở mục tiêu của mình như nguồn cung cũng như giá dầu mỏ.  

Điều đó giải thích tại sao hồi tháng 1 vừa rồi, chính quyền tỉnh Hắc Long Giang, miền Đông Bắc Trung Quốc, tuyên bố mỏ dầu Đại Khánh sẽ giảm sản lượng 11 triệu thùng trong năm 2015. Hiện mỏ dầu Đại Khánh cung cấp một phần tư tổng sản lượng dầu mỏ toàn Trung Quốc. Đằng sau lời giải thích do chi phí khai thác và sản xuất cao hơn nhiều so với giá dầu nhập khẩu là tính toán muốn dự trữ cho tương lai. Không có những kho dầu dự trữ, tham vọng siêu cường có thể đổ vỡ bất cứ lúc nào.