Cựu Thủ tướng Harold Holt với vợ và cháu gái năm 1966

Bạn bè và gia đình ông Harold Holt hôm chủ nhật 17-12-2017 đã tập trung tại bãi biển Cheviot, bang miền Nam Victoria để tưởng niệm 50 năm ngày mất của ông. Nhiều người bày tỏ lòng thành kính đối với vị cựu Thủ tướng bởi với họ, sự nghiệp chính trị cũng như cuộc đời của ông Harold Holt luôn được nhớ đến nhiều hơn là ngày định mệnh đó.

Vào buổi chiều ông Harold Holt đột nhiên biến mất, nhà lãnh đạo 59 tuổi gặp một con sóng hung hãn trong khi bà Marjorie Gillespie, người được cho là người tình của ông Holt ngồi trên bờ. Các nhân chứng sau đó nói với cảnh sát rằng ông Holt bơi ra khu vực có sóng và dường như bị kẹt vào luồng nước kéo ra biển trước khi ông bị chìm trong nước xoáy.

Mặc dù, cơ quan chức năng đã mở cuộc tìm kiếm rất kỹ nhưng thi thể của đương kim Thủ tướng Australia khi ấy đã không thể tìm thấy. Khoảng 2.000 khách, gồm Tổng thống Hoa Kỳ Johnson và Thủ tướng Anh Harold Wilson đã tham dự lễ tưởng niệm Thủ tướng Australia Holt ở Melbourne vào ngày 22-12-1967.

Cuộc điều tra sau đó kết luận rằng nguyên nhân là do tai nạn, rằng nhiều khả năng ông bị chết đuối và thi thể bị cuốn ra biển. Cái chết bí ẩn của cựu Thủ tướng Harold Holt xảy ra chỉ 2 năm sau khi ông nhậm chức khiến Australia choáng váng và từ đó cũng nảy ra nhiều thuyết âm mưu.

Nhiều giả thuyết được đặt ra

Khu vực xảy ra vụ việc là nơi Thủ tướng Holt thường xuyên đến lặn biển xiên cá. Là một người đầy kinh nghiệm về bơi, lặn biển và đánh cá, có lần ông tuyên bố nắm rõ vịnh nhỏ ở Cheviot như lòng bàn tay. Trong số các giả thuyết, có người cho rằng ông đã tự tử, người phán đoán ông gặp tác dụng phụ của thuốc giảm đau vai, có người lại nói có thể ông gặp một cơn đau tim, bị cá mập cắn, thậm chí không loại trừ khả năng ông giả chết để chạy trốn với người tình. 

Trở lại giai đoạn lịch sử đó, đó là thời kỳ Chiến tranh Lạnh căng thẳng. Cũng có suy đoán rằng Thủ tướng Australia đã bị tình báo Mỹ ám sát hoặc bị Trung Quốc dùng tàu ngầm bắt cóc. Trong cuốn sách xuất bản năm 1983 có tựa đề “Thủ tướng là một điệp viên”, nhà báo người Anh Anthony Grey còn đi xa hơn khi cho rằng ông Holt là điệp viên của Bắc Kinh và đã được tàu ngầm của Trung Quốc đón đi.

Thời điểm Thủ tướng Harold Holt mất tích, Chính phủ Australia có nhận được một số bức thư và những tư liệu này, được Cơ quan lưu trữ quốc gia công bố sau đó, cũng ủng hộ giả thuyết nói trên. “Tôi nghĩ rằng ông Holt đã bị bắt cóc bằng tàu ngầm và đã bị tẩy não về những thông tin mang tính chính trị”, một lá thư viết. “Kẻ thù của chúng ta biết rằng ông Holt và Tổng thống Mỹ Lyndon B Johnson là những người bạn thân. Nói ít hiểu nhiều, phần còn lại dành cho Chính phủ phán đoán”, một người khác quả quyết.

Tạo dấu ấn lịch sử 

Hầu hết các giả thuyết đã bị gia đình ông Holt bác bỏ. “Bãi biển ở đây rất nông, vì thế nếu cho rằng tàu ngầm có thể hoạt động được là ý tưởng điên rồ”, Robert Holt - cháu của ông Harold Holt nói với đài truyền hình địa phương. “Bà tôi nói ông tôi thậm chí không thích món ăn Trung Quốc, bởi vậy không thể có chuyện ông được tàu ngầm Trung Quốc đưa đi. Ngoài ra, mỗi năm các bờ biển của Australia đều có những người bị chết đuối mà không bao giờ tìm thấy xác”.

Ông Harold Holt đắc cử Thủ tướng thứ 17 của Australia sau chiến thắng bất ngờ năm 1966. Trong thời gian ngắn ngủi, 680 ngày tại nhiệm, ông tiếp tục các chính sách thân Mỹ của người tiền nhiệm là Thủ tướng Robert Menzies bằng cách tăng thêm quân đến Việt Nam. Cùng với đó, ông thúc đẩy cam kết đối với châu Á - Thái Bình Dương, tăng đáng kể ngân sách dành cho nghệ thuật và ra lệnh chuyển đổi từ đồng bảng Australia sang đô la Australia. Năm 1967, ông đã tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý lịch sử mở đường cho việc tính thêm cả người thổ dân Australia vào điều tra dân số của đất nước. 

“Ông Holt đã hiện đại hóa văn phòng Thủ tướng bằng cách thực hiện cải cách kịp thời, sáng tạo và can đảm về mặt chính trị”, ông Nick Cater,  Giám đốc điều hành của Trung tâm nghiên cứu Menzies nói với tập đoàn truyền thông ABC của Australia.