Một ngôi “nhà một nửa” điển hình ở Iquique, Chile trước và sau khi hoàn thiện
Thiết kế lạ đời
Công trình đầu tiên mà Công ty Elemental của kiến trúc sư Alejandro Aravena thực hiện là cải tạo khu ổ chuột ở Iquique, một thành phố ven biển của miền Bắc Chile vào năm 2003. Khi đó, ông Aravena đã được yêu cầu xây dựng 100 căn nhà ở Iquique chỉ với số tiền ngân sách là 7.500 USD cho mỗi suất để vừa mua đất, vừa xây nhà. Trang News.trust.org cho biết, Aravena đã khảo sát tất cả các mô hình sẵn có trên thị trường nhưng không gì có thể giải quyết được yêu cầu đó.
“Với số tiền đó, các gia đình chỉ đủ để hoặc mua đất, hoặc xây nhà ở khu trung tâm thành phố. Vì thế, chúng tôi quyết định xây nhà ở xã hội ở vùng ngoại ô”, ông Aravena nói. Kiến trúc sư Aravena còn thực hiện ý tưởng táo bạo, đó là chỉ xây một nửa nhà cho mỗi gia đình, cụ thể là một nửa xây trên diện tích khoảng 30m2 gồm vỏ bê tông, mái nhà, nhà bếp và phòng tắm, một nửa còn lại để trống cho gia chủ phấn đấu hoàn thiện dần. Chỉ trong vòng 1 năm, dự án nhà Quinta Monroy ở Iquique đã phát triển thành một khu phố đầy màu sắc, rõ ràng giá trị ngôi nhà tăng theo thời gian chứ không phải ngày càng xấu đi như nhiều dự án nhà ở công cộng khác. Sau khoảng 10 năm, toàn bộ phần nửa chưa xây dựng ban đầu đã được hoàn thiện.
Các gia đình ở Iquique, cho biết, họ mua nhà với giá ban đầu 7.500 USD, tự xây dựng một nửa còn lại mất vài nghìn USD, nhưng đến nay có thể bán được với giá hơn 100.000 USD. Theo Reuters, “nhà một nửa” không chỉ là lối thoát cho vấn đề nhà ở và cải thiện chất lượng sống mà còn được coi là “công cụ để thoát nghèo”, vì một ngôi nhà có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp vay ngân hàng hay là nguồn tài chính để khởi nghiệp.
“Cách mạng” về nhà ở xã hội
Sau dự án đầu tiên ở Iquique, Elemental đã xây dựng hơn 2.500 căn nhà giá rẻ cũng như các công trình công cộng và khu thương mại lớn hơn. Từ hiệu quả của dự án ở Iquique, đến nay mô hình này đã được nhân rộng ra tại 13 khu vực khác ở Chile và Mexico cũng như có thể ứng dụng ở bất kỳ quốc gia đang phát triển nào.
Kiến trúc sư Alejandro Aravena, năm nay 49 tuổi được đánh giá là đã tạo ra một thiết kế có thể tạo nên “cách mạng” về nhà ở xã hội ở các nước đang phát triển. Đầu năm 2016, Alejandro Aravena đã vinh dự được nhận giải thưởng Pritzker - được xem như giải Nobel về kiến trúc cho hơn 10 năm gắn bó với các công trình nhà ở xã hội, cải tạo khu ổ chuột ở Chile.
Theo iconeye.com, nhắc đến thành công của Alejandro Aravena, không thể không nhắc đến 2 điều: Đầu tiên, ông là vị kiến trúc sư đã xây dựng hơn 1.000 ngôi nhà cho người nghèo Chile, ngoài ra khoảng vài nghìn ngôi nhà khác đang trong thời gian hoàn thành. Thứ hai, Công ty Elemental là tập hợp đối tác bình đẳng giữa 5 kiến trúc sư, trường Đại học Universidad Católica de Santiago và Công ty dầu mỏ Chile, COPEC - một kết hợp “bất thường” nhưng rất hiệu quả.
Từ tháng 4-2016, kiến trúc sư Aravena đã cung cấp miễn phí thiết kế “nhà một nửa” qua mạng. Lý giải cho việc làm này, ông nói rằng, ông hy vọng người khác sẽ dựa vào đó mà tìm cách tăng quy mô xây dựng từ một vài nghìn ngôi nhà thành hàng triệu ngôi nhà dành cho người nghèo.
