Ngòi nổ giữa lòng Nam Mỹ

(ANTĐ) - Tòa án Hiến pháp Colombia vừa chính thức tuyên bố thỏa thuận cho phép quân đội Mỹ sử dụng 7 căn cứ quân sự của nước này là vi hiến. Không chỉ là ngòi nổ trong quan hệ với bên ngoài, giờ đây thỏa thuận này còn chia rẽ nội bộ Colombia.

Máy bay của Mỹ tại căn cứ quân sự Barranquilla

Theo thỏa thuận được ký giữa Washington và Bogota năm 2009, các căn cứ quân sự mà Colombia đồng ý cho Mỹ sử dụng bao gồm ba căn cứ không quân Barranquilla, Palanquero và Apiay; hai căn cứ lục quân là Tolemaida và Larandia; hai căn cứ hải quân là Cartagena và Thái Bình Dương. Với thỏa thuận này, số lượng binh sĩ Mỹ đồn trú tại Colombia sẽ tăng lên 800 quân. 

Nếu theo giải thích của Mỹ và Colombia, thỏa thuận trên chỉ nhằm mục đích chống buôn lậu ma túy và chủ nghĩa khủng bố. Thế nhưng đa số các nước Mỹ Latin lại không nghĩ như vậy. Theo các chuyên gia quân sự, việc Washington đẩy nhanh các cuộc đàm phán quân sự với Bogota là để biến Colombia thành chìa khóa quân sự của họ ngay tại trái tim Nam Mỹ và đặt các mỏ dầu của Venezuela, Ecuardo, Bolivia cùng vùng Amazon giàu tài nguyên trong tầm ngắm. Như vậy, thỏa thuận quân sự với Colombia thực chất là bàn đạp để Mỹ tìm lại ảnh hưởng ở khu vực “sân sau” trước đây của mình.

Điều đó giải thích tại sao sự hiện diện của 7 căn cứ Mỹ đã trở thành ngòi nổ trong quan hệ giữa Colombia với các nước láng giềng khu vực. Tổng thống Brazil đã ví kế hoạch cho Mỹ sử dụng các căn cứ quân sự ở Colombia giống như một di sản của thời Chiến tranh lạnh và cho rằng, Mỹ đang dùng chiêu bài chống buôn lậu ma túy để tăng cường sự hiện diện quân sự tại khu vực này. Lãnh tụ Cuba Fidel Castro còn thẳng thắn hơn khi cho đăng bài viết với tiêu đề “Bảy nhát dao đâm vào tim Mỹ Latin” và vạch rõ các căn cứ này không chỉ là mối đe dọa riêng đối với Colombia mà còn đối với tất cả các nước Nam Mỹ.

Đến khi căng thẳng giữa Colombia với Venezuela và Ecuardo nóng đến mức có thể bùng nổ thành xung đột vũ trang, thì người dân Colombia bắt đầu phải tính toán thiệt hơn của mối kết thân Washington - Bogota. Lợi đâu chưa thấy nhưng thiệt hại thì đã hiện rõ. Venezuela đã quyết định chấm dứt chương trình bán dầu giá ưu đãi cho Colombia từ năm ngoái. Ecuardo thì cắt quan hệ ngoại giao với Colombia bởi cho rằng Bogota hậu thuận cho việc Mỹ can thiệp vào nước này.

Việc Tòa án Hiến pháp Colombia tuyên bố thỏa thuận cho phép quân đội Mỹ sử dụng 7 căn cứ quân sự của nước này là vi hiến đã phản ánh đúng tâm lý đa số ở Colombia. Giải thích về quyết định này, Chủ tịch Tòa án Hiến pháp M. Gonzalez khẳng định thỏa thuận quân sự với Mỹ theo đúng nghĩa nên được xử lý như một hiệp ước quốc tế, đó là phải được quốc hội thông qua mới có hiệu lực. Tuy nhiên, phán quyết của tòa án Colombia lại không mang tính ràng buộc và chưa ai biết chính phủ Colombia sẽ phản ứng thế nào trước phán quyết này. Chính vì thế, sự tồn tại của của lính Mỹ tại 7 căn cứ quân Colombia sẽ tiếp tục làm nóng khu vực Nam Mỹ.

Hoàng Sơn