"Luật bất thành văn" của các cựu Tổng thống Mỹ

ANTD.VN - Tổng thống Mỹ đương nhiệm chỉ trích người tiền nhiệm không phải là chuyện chưa từng xảy ra, nhưng với ông Donald Trump, điều này có phần mạnh bạo và khắc nghiệt hơn cả. 

Tổng thống Obama lúc đương nhiệm gặp mặt các cựu Tổng thống George W.Bush và Bill Clinton tại Nhà Trắng để bàn về khắc phục hậu quả động đất ở Haiti năm 2010

Bởi vậy, những vị cựu Tổng thống Mỹ hiện còn sống được cho là đang cố gắng vừa bảo vệ di sản của mình, vừa tôn trọng một “luật bất thành văn” là tránh đụng chạm đến người kế nhiệm.

Còn nhớ, trong diễn văn nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đã đưa ra một thông điệp rõ ràng: Tất cả các Tổng thống gần đây đều thất bại trong mắt người dân Mỹ. Trước đó, ông Trump không hề né tránh chỉ trích những người tiền nhiệm của mình. Ông gọi cựu Tổng thống Barack Obama là “kẻ xấu xa” khi lên án việc bị nghe lén, cho rằng ông George W. Bush “không đẹp” khi “nói dối” về chiến tranh Iraq hay gọi ông Bill Clinton là “kẻ bạo hành phụ nữ tồi tệ nhất trong lịch sử chính trị Mỹ”. 

Hiển nhiên, những lời chỉ trích kiểu như vậy sẽ gây phản ứng với những người bị “động chạm”. Như cựu Tổng thống Obama, tại một bài phát biểu ở Boston tối 7-5, dù tránh nhắc đến tên của ông Trump nhưng ông Obama một lần nữa bênh vực mạnh mẽ đạo luật chăm sóc sức khỏe Obamacare cũng như việc cải cách nhập cư. Trong tuần này, Trợ lý của ông Obama cũng tiết lộ với các phóng viên rằng ông Obama từng cảnh báo Tổng thống Trump về việc bổ nhiệm Cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn - người sau đó đã bị sa thải do có quan hệ với Nga.

Cựu Tổng thống Jimmy Carter có lần bày tỏ ông không thấy “bất kỳ tia hy vọng” từ chính quyền Trump về các vấn đề chủng tộc và giới tính, còn ông Bill Clinton đã gay gắt chỉ trích chiến dịch tranh cử của tỷ phú Manhattan: “Ông ấy không biết gì nhiều. Chỉ một điều ông ấy biết là làm thế nào để có được một người da trắng bỏ phiếu cho ông ta”.

Trợ lý của những vị cựu Tổng thống cho biết, các ông chủ của họ rất cẩn trọng trong việc chỉ trích ông chủ Nhà Trắng hiện tại. “Dù rằng có những khác biệt sâu sắc về chính sách và quan điểm cá nhân, họ ý thức được rằng không nên chỉ trích Tổng thống hiện tại vì họ hiểu rõ tác động của nó thế nào khi họ còn đang đương nhiệm”, Stuart Eizenstat, trưởng cố vấn chính sách đối nội của cựu Tổng thống Carter nói.

Thực tế, nhiều cựu Tổng thống vẫn tìm đến những người tiền nhiệm của mình để được tham vấn. Đặc biệt, với các vấn đề về chính sách đối ngoại thì các cựu Tổng thống được coi là nguồn tài nguyên quý giá, bởi họ có những quan điểm độc đáo về cách đối phó với một tình huống tương tự. Bên cạnh đó, các vị cựu Tổng thống với lợi thế và uy tín nhất định thường được Tổng thống đương nhiệm mời tham gia các hoạt động xã hội, đặc biệt là chuyến công tác mang tính nhân đạo.

Đơn cử, Tổng thống George W. Bush có cha mình, cựu Tổng thống George H. W. Bush và ông Bill Clinton hỗ trợ trong hoạt động cứu trợ sau sóng thần ở Đông Nam Á và bão Katrina. Gần đây nhất, ông Obama đã đề cử hai vị tiền nhiệm là ông George Bush (con) và ông Bill Clinton đến Haiti sau trận động đất kinh hoàng năm 2010. 

“Nếu không ai trong số các cựu Tổng thống muốn làm bất cứ điều gì cùng với chính quyền của ông Trump, đó không chỉ là điều bất thường mà sẽ là lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại của Tổng thống Mỹ”, Tim Naftali, một nhà sử học của Đại học New York nhận định.