Kinh nghiệm chống ma túy của Bolivia

(ANTĐ) - Evo Morales gần như đã dành phần lớn thời tuổi trẻ của mình cho công việc trồng cây coca và chống lại những nỗ lực do Mỹ tài trợ nhằm xóa bỏ những vụ mùa coca truyền thống này.

Vì vậy mà năm 2006 khi Morales trở thành Tổng thống của Bolivia, nhiều người lo ngại rằng ông sẽ từ bỏ cuộc chiến chống ma túy và lại tiếp tục cho người dân trồng cây coca, biến Bolivia thành một nước ma túy thật sự. Nhưng sau hai năm điều hành đất nước, Morales đã chứng minh cho mọi người thấy rõ ông là một người thật sự kiên quyết với ma túy. Việc trồng cây coca đã được kiểm soát và việc ngăn chặn các hoạt động buôn bán ma túy được đẩy mạnh. Chính Mỹ cũng đã phải thừa nhận những thành tựu này, mặc dù vẫn còn nghi ngờ các chính sách của Morales về việc công nghiệp hóa các sản phẩm coca không chứa chất ma túy.

Một thành viên của FELCN đang phá hủy cocain

Giám đốc Quốc gia đơn vị kiểm soát coca thuộc lực lược đặc biệt chống ma túy của Bolivia (FELCN) Stanley Tintaya cho biết, họ đã làm rất tốt trong những năm qua. Tuy nhiên, trong 6 tháng trở lại đây, FELCN đã bắt giữ hơn 11 tấn bột sơ chế từ lá cây coca trước khi chúng được chuyển đến Brazil hoặc Colombia để chế thành cocaine. Và kể từ khi Morales trở thành Tổng thống Bolivia, các báo cáo của FELCN cho biết đã triệt phá 2.886 phòng sơ chế và bắt tù hơn 2.000 người liên quan đến hoạt động bất hợp pháp. Những biện pháp chống buôn bán ma túy của Chính phủ hiện nay cũng mạnh hơn so với trước đây. Chính sách của ông Morales kiên quyết đối với những đối tượng sản xuất ma túy, chứ không nhằm vào những người trồng cây coca.

Hiện nay ở đất nước nghèo nhất khu vực Nam Mỹ này, có khoảng 27.000 ha được trồng cây coca. Cây coca được trồng rộng rãi tại Bolivia và một số nước Nam Mỹ khác. Đây còn được xem là một nét văn hóa đặc trưng của một số vùng ở Nam Mỹ và của người Bolivia. Người dân Bolivia coi lá coca là một loại thảo mộc quý và là chất kích thích nhẹ được sử dụng trong các phương thuốc cổ truyền hàng nghìn năm nay. Lá coca được người dân ở đây sử dụng đun nước uống, đặc biệt là được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo, hoặc có thể nhai trong khi mệt mỏi, đói hoặc chống chóng mặt ở độ cao. Sản lượng coca của Bolivia đứng thứ 3 thế giới, sau Colombia và Peru. Doanh thu từ loại cây này rất cao. Một ha cây coca có thể đem lại thu nhập gấp 6 lần diện tích trồng cây lương thực.

Bắt đầu từ những năm 1980, Bolivia đã có những nỗ lực diệt trừ cây coca. Chính sách của Morales là dựa trên niềm tin rằng thị trường “truyền thống” của Bolivia ngày nay chỉ hấp thu được hơn 12.000 ha cây coca nên luật phát của Bolivia chỉ cho phép người dân nước này được trồng cây coca trong giới hạn diện tích như vậy. Nhưng Morales phải đương đầu với một thực tế rằng phần lớn coca của Bolivia được chế thành cocaine cho các thị trường châu Âu. Ông Morales đã quyết tâm công nghiệp hóa cây coca nhằm sản xuất và xuất khẩu những sản phẩn hợp pháp từ cây coca như chè, rượu, dầu gội đầu và bánh... Một dự án do Liên minh châu Âu tài trợ được thực hiện. Các Hiệp hội người trồng coca được thành lập để kiểm soát sổ sách của người trồng và giấy phép của người mua nhằm đảm bảo rằng không ai có thể trồng quá nhiều và chắc chắn rằng coca của Bolivia được bán cho người dân sử dụng vào những mục đích “truyền thống” chứ không phải để làm cocaine.

Chương trình tương đối thành công. Việc canh tác coca đã tăng 5% trong năm 2007. Tuy nhiên, việc gia tăng này về lâu dài cũng có thể là vấn đề còn phải bàn. Vì vậy, Chính phủ đã yêu cầu người dân giảm diện tích canh tác và cảnh báo có thể dùng biện pháp mạnh nếu cần thiết. ở vùng Chapare, Chính phủ khuyến khích người dân đa dạng mùa màng chuyển đổi cây trồng.

Vừa qua, Hiệp hội người trồng coca ở khu vực này đã yêu cầu 35.000 thành viên trồng ít nhất 1 ha lúa; cam kết hỗ trợ 500 USD và trợ cấp nhà đất cho những ai chỉ trồng dưới 0,14 ha cây coca. Đây là một phần trong chương trình thay thế cây coca bằng những vụ mùa khác. Và người dân đã có những phản ứng tích cực đối với chính sách của Tổng thống Morales. Một phần vì giá lương thực tăng cao và thiếu lương thực nhiều nơi trên thế giới đã khuyến khích người dân trồng các cây lương thực, trong đó lúa và bắp được ưu tiên. Chương trình này của Bolivia đã giúp giảm tình trạng căng thẳng lương thực, đồng thời cũng góp phần giảm sản xuất ma túy.

Hiếu Trung (Tổng hợp)