Hàng triệu USD tiền viện trợ cho người tị nạn bị đánh cắp ở Uganda

ANTD.VN - Năm 2018, Liên hợp quốc (UN) phát hiện ra rằng, hàng triệu USD tiền viện trợ đã bị đánh cắp ở Uganda. Mới đây, Đức đã quyết định dừng giải ngân một phần tiền tài trợ trong nỗ lực buộc Uganda phải đẩy nhanh quá trình điều tra làm rõ chân tướng vụ việc. 

Hàng triệu USD tiền viện trợ cho người tị nạn bị đánh cắp ở Uganda ảnh 1Nạn tham nhũng tiền viện trợ cho các dự án hỗ trợ người tị nạn đã khiến nhiều quốc gia quyết định dừng giải ngân cho Uganda

Phải hành động để khôi phục lòng tin của những nhà tài trợ

Theo đó, Chính phủ Đức đã quyết định giữ lại khoản tiền trị giá 100 triệu Euro mà quốc gia này cam kết tài trợ cho Uganda giúp người tị nạn tái định cư. Trước đó, Anh cũng đã có hành động tương tự khi UN quyết định tiến hành một cuộc điều tra về chương trình hỗ trợ người tị nạn của Uganda vào năm 2018. UN cho biết, đã tìm thấy bằng chứng về hành vi sai trái của một số người liên quan gây thiệt hại hàng triệu USD.

Vụ bê bối được đưa ra ánh sáng khi một người trong Chính phủ Uganda thông báo cho các nhà tài trợ rằng, một số tiền tài trợ lớn đã được rút ra và sử dụng không rõ mục đích. Một cuộc phối hợp điều tra giữa UN, Văn phòng Chống gian lận châu Âu (OLAF) và Chính phủ Uganda đã được tiến hành. Kết quả điều tra sơ bộ cho thấy, số người tị nạn ở Uganda đã bị “thổi phồng” và các nguồn lực dành cho người tị nạn đã bị “rút ruột”. Tuy nhiên, cho đến nay, Chính phủ Uganda vẫn chưa công bố được danh sách các nghi phạm. Điều này khiến các nhà tài trợ đặt câu hỏi về cam kết của Chính phủ Uganda trong thực hiện tiến độ điều tra sự việc.

Ông Albrecht Conze, Đại sứ Đức tại Uganda nói rằng, Đức đã “sốc” trước kết quả điều tra. “Vụ việc bị phát hiện vào tháng 2 năm ngoái cho đến bây giờ, sau 15 tháng, mọi việc dường như không có gì tiến triển. Tiền tài trợ đến từ nhiều nguồn, trong đó có các cá nhân quyên góp. Bạn sẽ cảm thấy sao khi nghe số tiền mà mình quyên góp được chi tiêu không rõ mục đích hoặc bị tham ô”, ông Conze nói với phóng viên tờ DW (Đức) và nhấn mạnh rằng, Uganda phải hành động để khôi phục lòng tin của những nhà tài trợ.

“Chúng tôi không chuyển tiền viện trợ cho đến khi những người vi phạm bị đưa ra ánh sáng công lý. Tôi ngạc nhiên khi quá trình điều tra chưa thể kết thúc sau 15 tháng. Tôi nghĩ rằng, khi bạn nhận được tiền hỗ trợ từ bạn bè, trách nhiệm của bạn phải cao hơn. Tôi chờ đợi hành động tiếp theo của các cơ quan hữu quan Uganda”, Đại sứ Conze nói thêm. 

Uganda chính thức tiếp nhận 1,3 triệu người tị nạn và nhận 350 triệu USD từ các nhà tài trợ vào năm 2017. Đức chỉ tiếp tục trao số tiền tài trợ cho Uganda khi quá trình điều tra kết thúc. Tuy nhiên, Đức vẫn sẽ cung cấp một số tiền viện trợ cho các quỹ nhân đạo quốc tế, chẳng hạn như Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR). 

Ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai các dự án hỗ trợ người tị nạn

Trên các nền tảng truyền thông xã hội, nhiều người bày tỏ sự đồng tình với quyết định của Chính phủ Đức. Một người dùng Facebook bình luận: “Trước tiên cần đầu tư xây dựng năng lực quản trị để quản lý quỹ. Văn phòng Thủ tướng được giao nhiệm vụ điều phối và quản lý các dự án tài trợ lớn nhưng không có đủ năng lực để làm việc này”.

Bộ trưởng Bộ Cứu trợ, Phòng chống thiên tai và Người tị nạn Uganda - Musa Echweru nói rằng, cuộc điều tra đang được tiến hành kỹ lưỡng và thủ phạm sẽ bị trừng phạt. Tuy nhiên, quyết định của Chính phủ Đức là “một cú đánh đáng kinh ngạc”. “Hành động của Đức sẽ làm ảnh hưởng lớn đến hoạt động của chúng tôi. Có rất nhiều việc phải làm và điều đó có thể bị đình trệ vì quyết định của Chính phủ Đức”, Bộ trưởng Musa Echweru nói. Ông Musa Echweru cho biết thêm, Uganda sẽ cố gắng thuyết phục Đức và các nhà tài trợ khác hiểu rằng, quá trình điều tra có thể chậm nhưng vẫn đang được tiến hành một cách nghiêm túc.

Leonard Okello, một nhà hoạt động chống tham nhũng cho rằng, thách thức lớn của Chính quyền Uganda hiện nay là phải giải quyết nạn tham nhũng. Cần có sự minh bạch, trách nhiệm để lấy lại niềm tin của các nhà tài trợ, người dân với Chính phủ Uganda. 

Anh, Đức, Liên minh châu Âu và Mỹ đã đóng góp gần 80% tổng số tiền tài trợ cho Uganda giải quyết vấn đề tị nạn vào năm 2017, trong đó Đức là nhà tài trợ lớn thứ hai của Uganda sau Anh. Chính phủ Anh đã tạm dừng tài trợ cho Uganda vào tháng 2-2019. Trang web tin tức “The New Humanitarian” đưa tin,  Bộ Phát triển Quốc tế Anh (DFID) xác nhận rằng, tiền tài trợ cho UNHCR Uganda đã bị đóng băng. DFID đã cung cấp hơn 20 triệu bảng Anh cho UNHCR Uganda trong năm 2016 và 2017. UNHCR cho biết, cần tới 450 triệu USD cho các hoạt động ở Uganda vào năm 2019. Cho đến nay, tổ chức này mới huy động được 130 triệu USD.