Việt Nam có đầy đủ chứng cứ pháp lý khẳng định chủ quyền tại quần đảo Hoàng Sa (tên tiếng Anh: Paracel Islands). Việt Nam đã công bố nhiều bằng chứng chính thống thể hiện chủ quyền đối với quần đảo này. Ít nhất từ thế kỷ 17, Việt Nam đã khai thác sản vật trên quần đảo này và bảo đảm an toàn cho các tàu thuyền của quốc gia khác qua lại khu vực quần đảo Hoàng Sa. Các hoạt động này đều được ghi lại trong các văn bản chính thức của Nhà nước thời kỳ này.
Trong khi đó, Trung Quốc khẳng định có chủ quyền “không thể tranh cãi” từ thời kỳ Bắc Tống, nhưng “tư liệu lịch sử” của Trung Quốc không có căn cứ. Trong các tài liệu cũng không có sự nhất quán về tên quần đảo cũng như cách giải thích và không chứng minh được chủ quyền của Trung Quốc.
Trung Quốc vu cáo Việt Nam đâm tàu của Trung Quốc hơn 1.500 lần và cản trở các hoạt động của Trung Quốc. Thật khó tin trong thời đại hiện nay, những cáo buộc xuyên tạc và thiếu căn cứ này vẫn còn có thể tồn tại.
Ngày 2-5-2014, Trung Quốc đã đặt giàn khoan thăm dò dầu khí cùng nhiều phương tiện hộ tống bao gồm cả tàu và máy bay quân sự vào hoạt động phi pháp tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam là hành động xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế cũng như Hiến chương Liên hợp quốc, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển, vi phạm Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông giữa Trung Quốc và Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN).
Cả thế giới đã phẫn nộ khi chứng kiến các hành động vô nhân đạo của tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam. Nhiều hãng tin nước ngoài, kể cả các báo Nhật Bản tại hiện trường đã chứng kiến sự hung hăng của Trung Quốc.
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, không có nước nào công nhận quần đảo Hoàng Sa là của Trung Quốc. Tuyên bố Cairo, tuyên bố Postdam và Hiệp định Sanfrancisco đã liệt kê tất cả các vùng lãnh thổ được hoàn trả cho Trung Quốc nhưng không bao gồm quần đảo Hoàng Sa. Chính quyền Tưởng Giới Thạch đã tham gia vào quá trình thảo luận để đưa ra hai tuyên bố này nhưng cũng không đề cập gì đến quần đảo Hoàng Sa.
Năm 1974, lợi dụng chiến tranh tại Việt Nam, Trung Quốc đã chiếm Hoàng Sa bằng vũ lực từ chính quyền miền Nam Việt Nam. Hành động chiếm lãnh thổ nước khác bằng vũ lực là vi phạm các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và không được công nhận.
Chính phủ Việt Nam rất coi trọng quan hệ với Trung Quốc nhưng sẽ kiên quyết áp dụng mọi biện pháp hòa bình mà luật pháp quốc tế cho phép để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, bảo vệ hòa bình và công lý. Việt Nam mong muốn nhân nhân thế giới, trong đó có nhân dân Nhật Bản tiếp tục ủng hộ nhân dân Việt Nam.
