- Mexico có nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử
- Chân dung ứng cử viên sáng giá cho vị trí nữ Tổng thống đầu tiên của Mexico
 |
Bà Claudia Sheinbaum là người phụ nữ đầu tiên trở thành Tổng thống đắc cử của Mexico |
Bà Claudia Sheinbaum sẽ bắt đầu nhiệm kỳ Tổng thống 6 năm của mình vào ngày 1-10. Như vậy là, bà còn 4 tháng nữa để xác định và chuẩn bị cho chương trình nghị sự của chính quyền mới. Có thể thấy rõ khó khăn trước mắt bạo lực băng đảng kéo dài ở một đất nước bị chia rẽ sâu sắc, các chương trình xã hội eo hẹp về tiền mặt và cái bóng của người cố vấn sắp mãn nhiệm: Tổng thống Andrés Manuel López Obrador.
Trong thời gian này, ông López Obrador dự kiến sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc họp báo buổi sáng hàng ngày khi cố gắng củng cố di sản của mình. Việc hai nhà lãnh đạo phối hợp làm việc chung có thể không hề dễ dàng, bởi ông López Obrador là người lãnh đạo thiên về chủ nghĩa dân túy, còn bà Claudia Sheinbaum, cựu Thị trưởng Mexico là một học giả nên chọn cách làm việc khoa học. Ông López Obrador cho biết, ông sẽ không can thiệp vào chính quyền của người kế nhiệm. Một khi nhiệm kỳ Tổng thống kết thúc, ông sẽ chọn cuộc sống “trò chuyện với cây cối cùng chim chóc”.
Tuy nhiên, chính Tổng thống López Obrador hôm 3-6 đã thông báo rằng Bộ trưởng Tài chính hiện tại Rogelio Ramírez de la O sẽ tiếp tục giữ chức vụ của mình cho đến chính quyền tiếp theo, nhằm tránh xảy ra khủng hoảng thị trường. Điều đó cho thấy, sự cân bằng giữa tính liên tục và sự thay đổi sẽ không hề đơn giản. Trong đó, thách thức kinh tế hàng đầu sẽ là liệu bà Sheinbaum có huy động đủ nguồn vốn để tiếp tục các chương trình xã hội của người tiền nhiệm hay không, trong bối cảnh chính phủ đang có mức thâm hụt lớn gần 6%.
“Cần phải có cải cách tài chính. Nếu không, thu nhập từ dầu mỏ giảm sút sẽ là rắc rối lớn đối với Tân Tổng thống”, ông Isidro Morales, chuyên gia kinh tế và quan hệ quốc tế nhận định. Đơn cử, Công ty dầu khí Nhà nước Pemex là biểu tượng cho chủ nghĩa dân tộc của ông López Obrador, nhưng công ty này vẫn tiếp tục thua lỗ và dầu mỏ không còn là nguồn thu nhập chính như trước đây nữa. Đây được coi là “lằn ranh đỏ” với bà Claudia Sheinbaum, người đã nhận được nhiều sự ủng hộ từ các công nhân ngành dầu mỏ.
Quá trình chuyển đổi Tổng thống ở Mexico cũng tình cờ rơi vào trọng tâm của chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ. Ông Carlos A. Pérez Ricart, giáo sư tại Trung tâm nghiên cứu khu vực công CIDE của Mexico cho rằng, kết quả Tổng thống Joe Biden tái đắc cử hay cựu Tổng thống Donald Trump trở lại nắm quyền sẽ là “biến số thực sự làm thay đổi viễn cảnh ở Mexico”. Giáo sư Ricart lý giải, kết quả này không chỉ ảnh hưởng đến các chính sách an ninh, thương mại và nhập cư mà còn ảnh hưởng đến nhiều quyết định nội bộ về vai trò của quân đội Mexico. Bà Sheinbaum từng du học ở Mỹ, hiểu chính trị nước Mỹ, khiến người ta nghĩ rằng quan hệ với Washington sẽ dễ dàng hơn, nhưng không ai có thể kiểm soát được tình hình nếu ông Donald Trump lên nắm quyền.
Mặt khác, khi nói đến vấn đề nhập cư và an ninh, tân Tổng thống của Mexico mới chỉ dừng ở những chính sách hiện có, vốn chỉ thỉnh thoảng làm chậm quá trình di cư đến biên giới Mỹ và không làm giảm đáng kể tình trạng bạo lực dai dẳng ở Mexico. Để đối phó với tình trạng bạo lực ngày càng gia tăng ở Mexico, các nhà phân tích cho rằng, nước này cần tăng cường lực lượng cảnh sát dân sự và văn phòng công tố viên. Nhưng trong nhiệm kỳ của mình, ông López Obrador lựa chọn quân sự hóa đất nước, trao cho các lực lượng vũ trang quyền lực chưa từng có trong nhiều lĩnh vực dân sự - từ an ninh nội địa đến xây dựng. Vẫn chưa rõ bà Claudia Sheinbaum sẽ thay đổi điều gì hoặc quân đội có thể gây áp lực gì đối với nữ Tổng thống.
Về mặt chính trị, khoảng 40% cử tri trong đảng cầm quyền Morena không ủng hộ bà Claudia Sheinbaum trong cuộc bầu cử sơ bộ. Đây được coi là điều nguy hiểm vì tân Tổng thống có thể không đủ số phiếu ủng hộ từ các nhà lập pháp để sửa đổi hiến pháp. Tuy nhiên, với một số nhà khoa học chính trị, chiến thắng mạnh mẽ trong cuộc bầu cử hôm 2-6 mang lại cho Sheinbaum sức mạnh to lớn để hành động độc lập và đẩy mạnh tinh thần đoàn kết.
