- Ông Putin: Vụ Mỹ tấn công Syria là sự xâm lược đất nước có chủ quyền
- Phản ứng trái chiều sau vụ Mỹ không kích căn cứ Syria
- Nga tuyên bố ngừng thỏa thuận tránh va chạm trên không với Mỹ ở Syria
Những diễn biến mới nhất xung quanh sự kiện này khiến Syria và cả khu vực lại tiếp tục rung chuyển và đe dọa kéo theo những hệ lụy khó lường. Trong bối cảnh có nhiều giả thiết về khả năng Mỹ sẽ can thiệp quân sự nhằm đáp trả vụ tấn công man rợ bằng vũ khí hóa học vừa xảy ra tại tỉnh Idlib của Syria, tối 6-4 theo giờ Mỹ, Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh tấn công quân sự một căn cứ không quân của Syria.
Tàu chiến Mỹ đang phóng tên lửa Tomahawk vào Syria
Mỹ tấn công Syria
Theo giới chức Mỹ, vào lúc 0h giờ GMT, quân đội nước này đã cho bắn 59 quả tên lửa hành trình Tomahawk từ các tàu chiến của Hải quân Mỹ trên Địa Trung Hải vào Sân bay Shayrat của Syria. Phía Syria cho biết ít nhất 7 người đã thiệt mạng trong cuộc tấn công này, dù trước đó phía Syria sơ tán căn cứ. Trong một thông điệp được phát trên truyền hình chỉ vài giờ sau khi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc không thể nhất trí về việc xác minh vụ tấn công hóa học tại Syria, ông Trump đã xác nhận việc Mỹ tấn công Syria và kêu gọi tất cả các dân tộc văn minh cùng đoàn kết để kết thúc sự giết chóc tại quốc gia này.
Sau vụ tấn công, Người phát ngôn điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 7-4 tuyên bố cuộc tấn công của Mỹ là hành động xâm lược, gây phương hại cho quan hệ Nga - Mỹ cũng như cho cuộc chiến chung chống chủ nghĩa khủng bố.
Theo ông Peskov, Tổng thống Putin cho rằng cuộc tấn công của Mỹ vào Syria là cuộc xâm lược một quốc gia có chủ quyền và vi phạm luật pháp quốc tế trong khi lý do Mỹ đưa ra để tấn công là bịa đặt.
Ông Peskov cũng khẳng định quân đội Syria “không có vũ khí hóa học” và việc Syria tiêu hủy hết vũ khí hóa học đã được Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW) xác nhận. Ông Peskov còn cho rằng việc bỏ qua thực tế khủng bố sử dụng vũ khí hóa học chỉ càng làm tình hình thêm trầm trọng.
Hành động quân sự bất ngờ của Mỹ nhằm vào chế độ Tổng thống Assad đã đánh dấu một giai đoạn mới trong cuộc khủng hoảng ở Syria sau 6 năm quốc gia này chìm trong nội chiến và là một sự thay đổi thái độ đột ngột của ông Trump. Nó đã diễn ra bất chấp sự cảnh báo của Nga về những “hậu quả tiêu cực” nếu Washington tấn công Syria.
Có vẻ như vũ khí hóa học luôn là lý do cấp thiết nhất để tiến hành một hành động quân sự chống lại một quốc gia nào đó và Syria cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Năm 2003, Mỹ đã xâm lược Iraq với cái cớ là quốc gia này có sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt, và thông tin này sau đó được chứng minh là vô căn cứ.
Như vậy, một nguồn tin tình báo sai lệch đã đem tai họa đến với Iraq, đất nước đã chìm trong bất ổn kể từ năm 2003, với sự nổi lên của chủ nghĩa cực đoan, bè phái và một nền kinh tế kiệt quệ.
“Syria đã và sẽ không sử dụng vũ khí hóa học”
Trước đó hôm 4-4 vừa qua, các nhóm đối lập tại Syria cáo buộc các máy bay chiến đấu của Chính phủ nước này đã thả khí độc vào Khan Sheikhoun, một thị trấn hiện do phe nổi dậy kiểm soát thuộc vùng nông thôn tỉnh Idlib, phía Tây Bắc Syria.
Hơn 70 người được cho là đã thiệt mạng trong vụ tấn công này. Mỹ và các nước phương Tây đã cùng lên tiếng cáo buộc Chính phủ của Tổng thống Assad đứng sau vụ tấn công.
Chính phủ Syria đã thừa nhận tiến hành tấn công vào Khan Sheikhoun, nhưng bác bỏ việc phun khí độc xuống thị trấn này. Ngoại trưởng Syria Walid al-Moallem tuyên bố các cuộc không kích là nhằm vào một kho vũ khí thuộc sở hữu của Mặt trận Nusra có quan hệ với al-Qaeda.
Ông cho biết vào thời điểm mà Chính phủ Syria rất lạc quan rằng cộng đồng quốc tế ngày càng nhận thức rõ hơn về âm mưu nhằm vào Syria thì việc sử dụng vũ khí hóa học là điều phi lý. Vị Bộ trưởng này lặp lại lời khẳng định rằng “các lực lượng quân đội Syria đã và sẽ không sử dụng vũ khí hóa học” và các lực lượng này hiện đã không còn sở hữu loại vũ khí này nữa.
Ông Al-Moallem cho biết thêm rằng Mặt trận Nusra có quan hệ với al-Qaeda và các nhóm có cùng chí hướng với chúng đã lưu trữ các nguyên liệu hóa học mà chúng mang từ Iraq sang Syria. Ông cũng tố cáo rằng có một số mục đích đằng sau các cáo buộc về vụ tấn công bằng vũ khí hóa học này:
Thứ nhất là nhằm kích động ông Trump thay đổi ý kiến, và đúng là sau vụ tấn công này thì quan điểm của ông đối với Chính phủ Syria đã thay đổi so với trước đó, khi chính quyền của ông tuyên bố rằng lật đổ Tổng thống Syria Assad không còn là ưu tiên hàng đầu của họ.
Mục tiêu thứ hai là gây áp lực lên Nga, và nó sẽ thất bại bởi Matxcơva cho biết vẫn sẽ tiếp tục hỗ trợ quân đội Syria trong cuộc chiến chống “các nhóm khủng bố”.
Mục tiêu thứ ba là gây áp lực lên Damascus. Tuy nhiên, mục tiêu này cũng không thành công bởi Chính phủ Syria cho biết sẽ không thay đổi cách tiếp cận trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố và trong cách xử lý vấn đề chính trị.
Vòng xoáy bất ổn
Giới phân tích lấy làm ngạc nhiên bởi một vụ tấn công nghiêm trọng như vậy lại có thể lập tức kéo theo một cuộc chiến tranh mà không có sự điều tra kỹ lưỡng. Họ cho rằng thật không hợp lý khi cáo buộc Chính phủ tiến hành vụ tấn công hóa học vào thời điểm mà quân đội Syria ở trong tình trạng rất tốt và không có lý do gì phải dùng đến phương sách cuối cùng là tiến hành một vụ tấn công như vậy để đạt được các mục đích của mình.
Osama Danura, một chuyên gia phân tích chính trị người Syria, nói rằng chiến dịch chống Chính phủ Syria dường như đã được các thế lực Mỹ và phương Tây chuẩn bị từ trước.
Các chuyên gia cho rằng tình hình hiện nay gợi nhớ đến những gì đã diễn ra vào năm 2013, khi Tổng thống Mỹ lúc đó là Barack Obama đã đe dọa áp dụng biện pháp quân sự chống Damascus vì đã sử dụng nguyên liệu hóa học trong cuộc chiến ở Syria.
Chiến dịch quân sự đó đã không xảy ra do Nga và Mỹ đã đạt được một thỏa thuận vào phút chót, theo đó tiêu hủy hết kho vũ khí của Chính phủ Syria dưới sự giám sát của Tổ chức Cấm vũ khí hóa học. Theo thỏa thuận này, vũ khí hóa học của Syria đã bị tiêu hủy hết và các quan chức Chính phủ Syria, trong đó có ông al-Moallem và Thứ trưởng Ngoại giao Faisal Mekdad, cũng khẳng định Damascus đã không còn sở hữu loại vũ khí này nữa.
Như vậy, tiêu hủy kho vũ khí của Syria chính là sự trao đổi để Mỹ không tiến hành chiến dịch quân sự vào năm 2013, còn bây giờ, đâu là cái giá, hay mục tiêu, đằng sau sự leo thang này? Việc Mỹ tấn công Syria, một đồng minh thân thiết của Nga, chắc chắn sẽ khiến bối cảnh khu vực càng trở nên phức tạp hơn và khiến mối quan hệ giữa hai cường quốc này, vốn đang le lói những tia hy vọng, rơi vào vòng xoáy bất ổn.
Nga ngừng đường dây nóng với Mỹ ở Syria
Nga đã chính thức thông báo với Mỹ về việc ngừng đường dây nóng thông tin liên lạc giữa Matxcơva và Lầu Năm góc tại Syria bắt đầu từ ngày 8-4. Theo Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga, Thiếu tướng Igor Konashenkov, Tùy viên quân sự Đại sứ quán Mỹ tại Matxcơva đã được triệu tập tới Bộ Quốc phòng Nga để nhận một “văn bản chính thức”, trong đó nói rằng: Vào 0h ngày 8-4, phía Nga ngừng việc tuân thủ của mình trong Bản ghi nhớ về ngăn chặn đụng độ và bảo đảm an toàn bay trong quá trình tiến hành chiến dịch chống khủng bố ở Syria. Trong một diễn biến khác, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steve Mnuchin cho biết Mỹ sẽ sớm công bố các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Syria.
Khánh Chi (Theo TASS)
