- Liên hoan phim quốc tế Tokyo 2024: Tôn vinh sức sáng tạo của điện ảnh châu Á
- Xem “Ngày xưa có một chuyện tình” để thổn thức về tình bạn, tình yêu
Là phim truyện dài đầu tay thuộc dòng “art house” của đạo diễn Phạm Ngọc Lân, “Cu li không bao giờ khóc” thuộc thể loại tâm lý tình cảm gia đình, với sự tham gia của các diễn viên: NSND Minh Châu, Hoàng Hà, Hà Phương, Xuân An, Kiều Trinh, Thanh Hiền, Quốc Tuấn, Thương Tín, Phí Linh; các diễn viên nhí Tâm Anh, Minh Anh, Minh Đạt, Mai Chi, Tuấn Khang, Mint…
 |
Nhân vật Vân (Hà Phương) và Quang (Xuân An) |
Phim về khoảng cách thế hệ
Phạm Ngọc Lân chọn không gian Hà Nội những năm 1990 - 2010 để kể câu chuyện về những nhân vật bất định của anh. Bà Nguyện (NSND Minh Châu) sau khi chồng mất ở nước ngoài đã trở về Hà Nội với một con cu li nhỏ. Trong trạng thái chông chênh giữa cũ và mới, giữa hoài niệm quá khứ và đời sống hiện tại, bà Nguyện tạo khoảng cách lớn về thế hệ với cô cháu gái khuyết tật tên Vân - người lỡ mang thai với người yêu tên Quang nên cả hai gấp gáp chuẩn bị lễ cưới.
Sự bất đồng trong giao tiếp, ứng xử giữa bà Nguyện và cặp đôi tất yếu diễn ra. Những tình tiết mang tính hình tượng cao như khi bà bực bội vì người khác gọi sai tên con cu li, không cho phép cô cháu gái khóc lóc ủy mị vì ngày xưa thế hệ của bà không được khóc. Bà cũng phản đối dữ dội chuyện cháu gái kết hôn vội vã vì sợ sai lầm trong tình cảm như cuộc đời trước đây của chính bà. Một người dì có tuổi như bà Nguyện không được thấu hiểu bởi thế hệ cháu con là một điểm lặng trong phim, cho thấy sự lạc lõng của thân phận con người trong bối cảnh xã hội một thời chưa quá xa. Trong khi đó, cặp đôi mới cưới lại mang đầy dự cảm bấp bênh với tương lai chưa rõ ràng của chính họ. Vân và Quang mang sắc thái gần gũi ngoài cuộc sống. Và dĩ nhiên, tất cả câu chuyện dù không quá phức tạp, vẫn đủ khiến người xem phải suy tư chiêm nghiệm.
 |
Poster phim “Cu li không bao giờ khóc” do nghệ sĩ đương đại người Pháp Brieuc Maire vẽ tay |
Ký ức chông chênh giữa thực tại
Phim “Cu li không bao giờ khóc” mang nhiều ẩn dụ khi khắc họa chuyện đời một phụ nữ cao niên hồi hương như bà Nguyện, song song với hành trình sống của thế hệ kế tiếp là cháu gái bà cùng đứa con trong bụng. Dòng chảy thời gian trong phim được thể hiện qua ký ức bà Nguyện và cũng qua bối cảnh dòng sông Đà không bao giờ ngừng chảy. Con người sống, tồn tại mà không bao giờ níu kéo hay can thiệp được thời gian, những biến chuyển của thời đại. Ngay cả con cu li mà bà Nguyện rất yêu và chăm sóc, theo thời gian cũng sẽ “trái gió trở trời”. Ký ức có đẹp cách mấy thì cũng chỉ để lại nuối tiếc mờ xa mà thôi. Cuộc sống mỗi ngày thay đổi như nó vốn phải như vậy. NSND Minh Châu đánh giá cao kịch bản phim của Phạm Ngọc Lân bởi đặc thù “rất ít thoại và đòi hỏi trí tưởng tượng của diễn viên”. Khi vào vai bà Nguyện trong phim, NSND Minh Châu cũng khắc họa nhân vật chủ yếu bằng đôi mắt, để lại những suy nghiệm cô độc, hoang hoải về quá khứ và lịch sử.
 |
NSND Minh Châu tỏa sáng với vai người dì cao tuổi mâu thuẫn rồi tìm cách thấu hiểu cô cháu gái trong phim |
Mộng mị và tĩnh lặng, bình dị mà bí ẩn, kỳ ảo và trừu tượng, “Cu li không bao giờ khóc” của Phạm Ngọc Lân mang lại một ngôn ngữ điện ảnh nhất quán với màu phim đen trắng sâu lắng, với cách tự sự thời gian khác lạ và hòa giải nội tâm tinh tế thông qua nhân vật nữ chính.
 |
Phạm Ngọc Lân, sinh năm 1986, tốt nghiệp Đại học Kiến trúc Hà Nội năm 2009, sau đó học làm phim rồi trở thành nhà làm phim độc lập với tác phẩm phim ngắn đầu tay “Chuyện mọi nhà” dài 9 phút (2011). Sau đó, anh tiếp tục làm các phim ngắn “Thành phố khác” dài 25 phút (2015); “Một khu đất tốt” dài 19 phút (2019, đoạt giải cao nhất hạng mục “Phim ngắn nước ngoài” tại Liên hoan phim ngắn quốc tế Vienna, Áo); “Giòng sông không nhìn thấy” dài 20 phút (2020).
“Cu li không bao giờ khóc” có thời lượng 91 phút 30 giây, tiếp tục thể hiện phong cách làm phim nghệ thuật đậm bản sắc cá nhân độc lập của Phạm Ngọc Lân.
Nhà làm phim Phạm Ngọc Lân
