Bên cạnh những vực sâu hoắm là dòng sông đục quánh do axít, thủy ngân dùng để lọc vàng thải xuống sông. Đó là những gì con sông Trường bị tàn phá tan hoang do tình trạng khai thác vàng trái phép để lại.
Bức tử sông Trường
Trong hai tỉnh Quảng Ngãi và Quảng Nam thì huyện Tây Trà có nhiều bãi vàng được các đầu nậu ở các tỉnh phía Bắc thường tìm đến khai thác trái phép. Bởi ở đây là huyện miền núi nằm xa trung tâm Quảng Ngãi có đồi núi hiểm trở, giáp ranh với tỉnh Quảng Nam. Mỗi khi lực lượng chức năng phía huyện Tây Trà, Quảng Ngãi truy quét, các đối tượng khai thác vàng di chuyển sang địa bàn Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam.
Một bãi vàng được biết đến gần đây là bãi vàng sông Trường. Bãi vàng nằm ngay thượng nguồn con sông Trường chảy qua xã Trà Thanh, huyện Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi rồi đổ về huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Với vị trí nằm cách xa trung tâm huyện Tây Trà 40km, với đường đi khó khăn, cách trở, các đối tượng khai thác vàng đã tập trung về xã Trà Thanh tàn sát sông Trường lấy vàng. Nhiều phương tiện máy móc hì hục suốt ngày móc ruột con sông Trường tìm vàng.
Công an huyện Tây Trà đã tập trung sức lực triệt xóa các bãi vàng này. Tuy nhiên cuộc chiến vàng tặc ở vùng đất Tây Trà đầy cam go, không thể một sớm một chiều dứt điểm xóa sạch nạn khai thác vàng trái phép.
 Đoạn sông Trường bị móc ruột, tan hoang vì vàng tặc |
Theo UBND xã Trà Thanh, huyện Tây Trà, đa số các đầu nậu sử dụng máy đào tổ chức khai thác vàng là của một số đơn vị đang thi công công trình tại địa bàn xã Trà Thanh và Trà Hiệp. Các đối tượng này rất manh động, sẵn sàng sử dụng hung khí tấn công, chống trả lại lực lượng truy quét của xã. Cách đây không UBND xã Trà Thanh tổ chức lực lượng truy quét, đẩy đuổi các máy đào khai thác vàng tại đoạn sông Trường. Tuy nhiên các đối tượng khai thác vàng tấn công lại lực lượng truy quét của xã.
Anh Hồ Văn Lương – Phó Trưởng Công an xã Trà Thanh đã bị các đối tượng khai thác vàng tấn công bắt trói giữ. Mặc dù lực lượng Công an xã, dân quân nổ súng chỉ thiên ngăn chặn, các đối tượng khai thác vàng vẫn dự tợn khống chế anh Lương. Đến khi có sự tiếp viện của lực lượng Công an huyện, chúng mới chịu thả anh Lương.
Người dân địa phương cho biết, tình trạng khai thác vàng ở sông Trường không thua gì ở xã Trà Xinh, Trà Thọ. Cả đoạn sông Trường đã bị ô nhiễm do chất độc từ khai thác vàng. Lòng sông Trường nhiều đoạn bị đào xới bới tung. Tại đây máy móc, phương tiện đào đãi vàng hàng ngày được sử dụng tối đa. Một số người dân ở gần khu vực đào đãi vàng cho biết: Những ngày sau Tết, máy đào được đưa từ vùng xuôi lên, cả ngày lẫn đêm đào bới tìm vàng.
Nạn đào đãi vàng trái phép không những gây ảnh hưởng đến đời sống của người dân vùng thượng nguồn sông Trường mà còn đe dọa và gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt của hạ nguồn con sông này. Người dân ở đây cho biết, do dòng sông Trường bị đào bới để tìm vàng nên nguồn nước sinh hoạt bị ô nhiễm. Bùn thải từ đào đãi vàng khiến cá không còn nơi sinh sống.
Theo UBND xã Trà Thanh cho biết con sông Trường giờ đây dòng nước chảy xiết, tàn khốc mỗi khi mùa mưa về. Nguyên nhân là do nạn khai thác vàng ồ ạt trong thời gian qua khiến cho dòng chảy bị thảy đổi dẫn đến xói lở. Không ít người dân địa phương nơi đây bị chết vì nạn khai thác vàng này. Mới đây anh Hồ Văn Hóa, 18 tuổi, ở Trà Thanh trong lúc lội qua đoạn sông, sụp phải hầm vàng và sẵn nước lũ ùa về đã cuốn trôi anh đi. Đến gần tuần sau mới vớt được xác của anh tại vùng hạ lưu.
Công an huyện thu giữ, tiêu hủy phương tiện đãi vàng |
Gian nan cuộc chiến chống vàng tặc sông Trường
Trước tình khai thác vàng trái phép tại thượng nguồn ở sông Trường, đã không ít lần cơ quan chức năng vào cuộc xử lý, nhưng đâu vẫn còn đấy “vàng tặc” vẫn hoạt động. Nguyên nhân, do địa bàn khai thác vàng trái phép nằm ở khu vực hẻo lánh sâu trong rừng. Mỗi khi đi truy quét phải mất cả ngày đường rừng mới đến bãi vàng.
Chỉ có một tuyến đường độc đạo đi Trà Thanh, nên thấy có xe ô tô, cán bộ Công an huyện, các "trạm" cảnh giới đã gọi điện báo, ngay lập tức các phương tiện máy móc, con người đã rút khỏi bãi vàng sang tỉnh Quảng Nam, đợi khi nào tình hình lắng xuống, lại trở về nơi cũ khai thác. Quyết không để “vàng tặc” tiếp tục hoành hành, Công an huyện Tây Trà đã lên kế hoạch triệt xóa. Lãnh đạo Công an huyện Tây Trà đã cử một tổ trinh sát bí mật vào bãi vàng nắm tình hình, qua đó nắm được qui luật hoạt động và các chốt canh gác
Ngày 10/3, Công an huyện Tây Trà tổ chức truy quét. Phát hiện lực lượng Công an, nhóm người đào đãi vàng tháo chạy toán loạn vào rừng. Lực lượng Công an đã bắt giữ một số đối tượng thu giữ nhiều máy đào, máy nổ đông phong, phá hủy các dàn lọc dùng để khai thác vàng và một số dụng cụ dùng để khai thác vàng trái phép. Ngoài ra, phá hủy, đốt nhiều lán trại của các chủ vàng.
Trong thời gian tới, lực lượng Công an huyện Tây Trà sẽ tiếp tục mạnh tay, kiên quyết bố trí cán bộ, chiến sĩ lập chốt đóng tại các bãi vàng, nhằm ngăn chặn không cho “vàng tặc” quay lại.
Hơn bao giờ hết, ngoài lực lượng Công an, chính quyền huyện Tây Trà cần mạnh tay vào cuộc, có những biện pháp căn cơ, đặc biệt phối hợp huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam, có như thế mới xóa dứt điểm vàng tặc trên sông Trường.
