Sản xuất bánh trung thu: Thấy mà kinh!
(ANTĐ) - Dù đã được công nhận là làng nghề sản xuất bánh kẹo từ nhiều năm nay, thế nhưng hoạt động tuyên truyền, giám sát cũng như thực hiện VSATTP tại các cơ sở sản xuất bánh kẹo ở La Phù (huyện Hoài Đức, Hà Nội) lâu nay vẫn bị bỏ ngỏ. Lần nào có Đoàn kiểm tra VSATTP đến đây cũng đều phát hiện những vi phạm về VSATTP cũng như vệ sinh ngoại cảnh, vệ sinh môi trường tại các cơ sở sản xuất.
 |
| Bánh được vứt ngay trên nền đất ẩm ướt |
Những quy trình… hãi hùng
Sáng 27-8, theo chân đoàn kiểm tra liên ngành VSATTP huyện Hoài Đức, chúng tôi về La Phù, một trong những làng nghề sản xuất bánh kẹo truyền thống lớn. Toàn xã có trên 40 cơ sở sản xuất bánh mứt kẹo các loại, vào mùa trung thu nhiều cơ sở tranh thủ chuyển sang làm thêm bánh nướng, bánh dẻo, trong đó có 6 cơ sở sản xuất bánh trung thu quy mô lớn.
Do đặc thù sản xuất theo mùa vụ, chỉ làm cấp tập trong một thời gian ngắn nên hoạt động sản xuất bánh trung thu tại hầu hết các cơ sở nơi đây đều diễn ra rất lộn xộn.
Đến cơ sở sản xuất bánh trung thu Thanh Vân tại xóm Tiền Phong, thoạt nhìn qua khuôn viên và khung cảnh trong xưởng sản xuất cũng đã thấy hãi hùng. Bên cạnh dòng mương nước đen sì, xưởng sản xuất bánh là gian nhà cấp 4 ẩm thấp, nhếch nhác, bày ngổn ngang những đồ dùng, dụng cụ sản xuất bẩn thỉu, mất vệ sinh.
Cạnh khu lò nướng thủ công lụp xụp chất đầy củi than là những chậu nước đường đã nổi váng không hề đậy nắp, những thùng nhựa đựng đầy một thứ dung dịch xanh lè vẫn được dùng để tạo màu xanh cho bánh cốm.
Trên giá gỗ đựng nguyên liệu kê sát tường, là những lọ, hộp đựng nguyên liệu, phụ gia và cả phẩm màu làm bánh bày bừa bãi. Cầm một hộp phẩm màu đã sử dụng hết già nửa đưa lên nhìn thử, cố lắm mới tìm thấy có dòng chữ mờ nhạt ghi tên sản phẩm: Pea greens, xuất xứ Ấn Độ.
Cầm một hộp phẩm màu khác còn mới để xem kỹ hơn thì thấy, hộp phẩm màu này chỉ có duy nhất dòng chữ tiếng Anh ghi tên sản phẩm Apple greens, xuất xứ Trung Quốc, còn lại toàn bộ dòng chữ in trên nhãn mác đều là chữ Trung Quốc, không hề có nhãn phụ tiếng Việt.
Chủ cơ sở sản xuất, anh Nguyễn Viết Thành vội vàng thu cất hộp phẩm màu trên rồi giải thích vòng vo “Chắc do thằng con tôi nó mới đi mua về chứ cơ sở chúng tôi chưa bao giờ sử dụng loại phẩm màu này...”.
 |
| Những hộp phẩm màu không rõ nguồn gốc được sử dụng để tạo màu cho bánh |
Qua tìm hiểu, toàn bộ nguyên liệu sản xuất bánh trung thu của cơ sở Thanh Vân được nhập từ những “mối hàng quen” trong làng hoặc trên chợ Đồng Xuân, phố Hàng Bồ... nên không hề có giấy tờ, hóa đơn, nghĩa là hàng hóa không có nguồn gốc rõ ràng. Ngoài tờ giấy phép đăng ký kinh doanh, cơ sở này không xuất trình được giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP, giấy công bố chất lượng sản phẩm cũng như các giấy tờ liên quan.
Không chỉ thế, khi kiểm tra nhãn mác trên sản phẩm bánh cốm của cơ sở còn phát hiện, nhãn mác in hạn sử dụng của bánh đến tận ngày 30-12-2008 nhưng không in ngày sản xuất, đồng thời số công bố chất lượng sản phẩm là số được cấp phép từ năm 2002, nghĩa là đã qua 2 chu kỳ cần phải thực hiện xin cấp phép lại nhưng cơ sở vẫn chưa hề thực hiện.
Chứng kiến tận mắt những quy trình sản xuất tại cơ sở sản xuất bánh trung thu Bảo Châu, xóm Thống Nhất, La Phù, mới thấy hãi hùng. Những chiếc bánh nướng mới ra lò vứt ngổn ngang ngay trên nền gạch, không có giá kê đỡ, với điều kiện không khí ẩm ướt tại xưởng sản xuất, ai dám đảm bảo những chiếc bánh này sẽ có thời gian sử dụng dài đến tận một tháng rưỡi (như hạn sử dụng ghi trên bao bì hộp bánh) mà không bị mốc? Gần 20 công nhân, người đeo găng, người không, hì hục sản xuất trong nhà xưởng được bố trí luộm thuộm, nhìn thông ra vườn đất đầy bụi bặm.
Mỗi ngày cơ sở cho ra lò hàng trăm kilogam bánh trung thu, nhưng toàn bộ nguyên liệu sản xuất bánh từ bột mì, lạp xường, trứng gia cầm... đều không có nguồn gốc rõ ràng. Cơ sở cũng không xuất trình được bất cứ giấy tờ, chứng nhận gì về công bố chất lượng sản phẩm, giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP.
Còn tồn tại được không?
Đặc biệt, qua khảo sát nhóm phóng viên chúng tôi đã phát hiện trong một thùng bánh trung thu đang đóng dở dang của cơ sở này có một tập nhãn mác của cơ sở sản xuất bánh trung thu Tuấn Linh, Hà Nội (địa chỉ tại đường Hồng Hà, Hà Nội), tập nhãn mác này đã in sẵn ngày sản xuất là 2-9-2008.
Sau ít phút vòng vo giải thích tập nhãn mác đó chắc ở đâu vô tình bị kẹp lẫn vào hộp bánh, cuối cùng ông chủ cơ sở Bảo Châu cũng thừa nhận “cơ sở Tuấn Linh có gửi nhãn mác và đặt hàng chúng tôi sản xuất bánh trung thu cho họ, nhưng do còn bất đồng về giá cả nên chúng tôi vẫn chưa đồng ý”.
Có lẽ nếu không bị phát hiện kịp thời thì những hộp bánh trung thu được sản xuất thủ công từ cơ sở Bảo Châu, xã La Phù sẽ được khoác trên mình nhãn mác của cơ sở bánh kẹo Tuấn Linh trước khi tung ra thị trường.
Tiếp tục tiến hành kiểm tra tại cơ sở sản xuất bánh trung thu Ngọc Khánh, xóm Thắng Lợi, đoàn kiểm tra cũng phát hiện những lỗi vi phạm trong việc thực hiện quy chế về trang phục sản xuất, nguyên liệu sản xuất và nhãn mác sản phẩm. Cụ thể, trên nhãn mác bánh của cơ sở này in hạn sử dụng đến một tháng rưỡi, trong khi tại nhãn mác mà cơ sở đã đăng ký chỉ có hạn sử dụng 1 tháng...
Đại diện cho đoàn kiểm tra, bà Hoàng Thị Phúc - Phó Trưởng phòng Y tế huyện Hoài Đức đã yêu cầu tạm đình chỉ sản xuất với hai cơ sở trên. Bà Phúc cũng cho biết, đoàn sẽ tiến hành thẩm tra đột xuất ngay trong tháng.
Theo các thành viên đoàn kiểm tra, việc vi phạm các quy chế về VSATTP kể trên là thực trạng phổ biến tại làng nghề bánh kẹo La Phù từ nhiều năm nay. Dù đã được tuyên truyền, phổ biến kết hợp với thanh kiểm tra thường xuyên nhưng hiện vẫn chưa có nhiều cải thiện đáng kể. Nếu người sản xuất ở La Phù vẫn không có ý thức cải thiện vấn đề VSATTP trong sản xuất như hiện nay, có lẽ chẳng bao lâu nữa họ sẽ tự giết chết chính làng nghề truyền thống của mình.
Duy Tiến
