- Lãi suất thấp, lo huy động vốn ngân hàng bị cạnh tranh bởi chứng khoán, bất động sản
- Tiền gửi ngân hàng suy giảm và nỗi lo huy động 9 đồng thì phải cho vay 10 đồng
- Mục tiêu giảm lãi suất đối mặt thách thức mới
Tăng trưởng tín dụng khả quan
Số liệu trên được đưa ra trong báo cáo mới đây của SSI Research. Theo đó, các ngân hàng thuộc phạm vi nghiên cứu của SSI Research ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận trước thuế đạt 9,3% so với cùng kỳ, nhưng giảm 9,7% so với quý trước).
Theo nghiên cứu, kết quả kinh doanh có sự phân hóa giữa các ngân hàng thương mại nhà nước (NHTMNN), ngân hàng thương mại cổ phần (NHTCMP) quy mô lớn và NHTMCP quy mô trung bình.
Cạnh tranh gia tăng khiến biên lãi ròng (NIM) giảm 44 điểm cơ bản so với cùng kỳ và giảm 29 điểm cơ bản so với quý trước. Theo đó, tăng trưởng thu nhập lãi thuần (NII) chỉ ở mức khiêm tốn (+5% so cùng kỳ).
Trong đó, nhóm NHTMCP quy mô trung bình bị ảnh hưởng nặng nề hơn bởi cạnh tranh lãi suất (NIM giảm 64 điểm cơ bản so cùng kỳ) và phải đẩy mạnh các hoạt động thu ngoài lãi để bù đắp phần nào cho việc NIM bị thu hẹp.
 |
Tăng trưởng lợi nhuận các ngân hàng chậm lại |
Với việc Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% vào năm 2025, các ngân hàng đã đẩy nhanh việc giải ngân tín dụng từ đầu năm. Đáng chú ý, các NHTMNN ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng cao đạt, tăng 3,3% so với cuối năm 2024 (+18% so cùng kỳ), tương phản rõ rệt so với mức tăng tương đối chậm cùng kỳ năm ngoái (+1% từ đầu năm, +11% so cùng kỳ). Điều này phần nào được hỗ trợ bởi việc mở rộng thị phần trong phân khúc bán lẻ.
Trong khi đó, ở các NHTMCP (+3,6% từ đầu năm, +21% so cùng kỳ), tăng trưởng tín dụng chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu vốn lưu động từ các doanh nghiệp trong các lĩnh vực bất động sản, sản xuất chế biến chế tạo, logistics, bán buôn bán lẻ & sửa chữa ô tô xe máy và ngành chứng khoán.
Cụ thể, khoản cho vay đối với các chủ đầu tư bất động sản từ đầu năm đã tăng hơn 10% ở một số ngân hàng như Techcombank (+14,8%), MB (+12,2%), HDBank (+12,3%) và MSB (+10%).
Dư nợ cho vay công ty chứng khoán cũng tăng mạnh với mức giải ngân ròng tại TPBank, VIB, VPBank, MSB và MB đạt 20,5 nghìn tỷ đồng trong quý I/2025 (so với 18,8 nghìn tỷ đồng trong quý trước).
Trong số các ngân hàng tham gia chuyển giao bắt buộc, tăng trưởng tín dụng trước khi bán các khoản vay cho ngân hàng yếu kém ở mức tương đối cao trong quý I, với Vietcombank (+4,7% từ đầu năm), MB (+6,4% từ đầu năm) và VPBank (+8% từ đầu năm).
Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng của HDB yếu hơn dự kiến, chỉ đạt 1,2% từ đầu năm, chủ yếu do sự sụt giảm của UPAS LC (thư tín dụng trả chậm) với mức giảm 61% từ đầu năm.
Nhìn chung, nhu cầu tín dụng tiếp tục phục hồi ở cả nhóm khách hàng bán lẻ (+ 3,2% tính từ đầu năm) cũng như khách hàng doanh nghiệp (+3,4%). Tính đến cuối quý I/2025 của nhóm ngân hàng thuộc phạm vi nghiên cứu của SSI Reseach đạt mức 3,4% so với cuối năm 2024. Nếu tính đến cả tín dụng đã bán cho các ngân hàng yếu kém, tăng trưởng tín dụng của nhóm đạt mức 4,5% tính từ đầu năm.
Tỷ lệ nợ xấu tăng, bao phủ nợ xấu xuống thấp nhất trong vòng 5 năm
Đáng chú ý, thanh khoản thị trường bất động sản dù giảm so với quý trước nhưng vẫn cải thiện đáng kể so với quý I/2024 (tăng 70-72% so với cùng kỳ tại thị trường bất động sản Hà Nội). Điều này đã giúp các ngân hàng đẩy mạnh hoạt động thanh lý tài sản đảm bảo và các khoản thu từ nợ xấu đã xử lý.
Tăng trưởng từ nguồn thu nhập này đã bù đắp cho mức giảm của thu nhập từ phí dịch vụ cũng như sự chững lại của lợi nhuận từ giao dịch ngoại hối và kinh doanh trái phiếu.
Dù vậy, chất lượng tài sản vẫn chịu áp lực. Do trong quý I/2025 không có nhiều tiến triển đối với những dự án bất động sản chưa hoàn thiện về mặt pháp lý và thanh khoản vẫn còn trầm lắng tại thị trường bất động sản TP.HCM, các nhà phân tích cho rằng một phần các khoản cho vay mua nhà liên quan đã bị chuyển nhóm thành nợ xấu tại một số NHTMCP.
Trong khi đó, các NHTMNN bị ảnh hưởng bởi việc cơ cấu khoản vay đối với một số doanh nghiệp trong lĩnh vực vật liệu xây dựng.
Theo đó, tỷ lệ hình thành nợ xấu của các ngân hàng trong phạm vi nghiên cứu tăng lên 2,46% (so với 0,55% trong quý trước), gần về mức đỉnh 2,58% trong quý I/2023.
Các khoản vay quá hạn tăng 11,6% so với quý trước, đến từ cả nợ Nhóm 2 (+2,8% so với quý trước) và nợ xấu (+20,4% so với quý trước).
Tỷ lệ nợ xấu tăng vọt lên 2,02% (tăng 29 điểm cơ bản, tương đương tăng 34,7 nghìn tỷ đồng so với quý trước) mặc dù các ngân hàng đã xóa 26,6 nghìn tỷ đồng nợ xấu.
Điểm đáng chú ý trong quý là các ngân hàng không quá tích cực trong việc trích lập dự phòng nợ xấu mặc dù chất lượng tài sản suy giảm thể hiện ở việc chi phí tín dụng không tăng đồng bộ với tốc độ hình thành nợ xấu. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm còn 88,7%, đánh dấu mức thấp nhất trong vòng 5 năm qua.
“Tuy nhiên, với môi trường lãi suất thấp và các phương án cơ cấu hỗ trợ khách hàng từ phía ngân hàng, chúng tôi cho rằng tỷ lệ nợ xấu sẽ đạt đỉnh trong nửa đầu năm 2025 trước khi giảm dần vào nửa cuối năm 2025” – báo cáo nhận định.
