Gần đây đang xuất hiện ngày càng nhiều tranh cãi cũng như nhận định mới về nguyên nhân cũng như thủ phạm thực sự đã bắn rơi máy bay trinh sát điện tử Il-20 ELINT của Nga hôm 17/9.
Theo công bố từ Bộ Quốc phòng Nga, chiếc Il-20 của họ đã bị tên lửa phòng không S-200 của Syria bắn nhầm khi nó nhằm vào một tốp tiêm kích F-16 Israel "nấp" phía sau.
Tuy nhiên phía Syria vẫn bác bỏ kết luận này, họ cho biết luôn nắm được kế hoạch hoạt động của Không quân Nga trên bầu trời để phối hợp tác chiến nên không có chuyện bắn nhầm.
Hơn nữa theo đúng tính năng kỹ chiến thuật của S-200, nó không có khả năng bắn rơi mục tiêu đang ở độ cao thấp chỉ vài ba km như chiếc Il-20 khi chuẩn bị hạ cánh và lại ở cách xa trận địa tới vài chục km.
Tại vị trí như trên, đài radar điều khiển hỏa lực 5N62 của S-200 không thể nhìn thấy mục tiêu để dẫn bắn cho tên lửa, bởi đặc trưng của tổ hợp phòng không này là được thiết kế chuyên đánh tầm cao với đối tượng tác chiến là máy bay ném bom hoạt động trên độ cao lớn.
Sau đó một giả thiết bất ngờ được đưa ra, đó là chính tổ hợp tên lửa phòng không S-300V4 được Nga triển khai bảo vệ căn cứ hải quân Tartus đã bắn nhầm vào chiếc Il-20 của quân nhà.
Sở dĩ có thể xảy ra sự việc trên là do kíp điều khiển nhắm bắn vào các tên lửa hành trình Israel khi nhìn thấy đường đi của nó có khả năng gây hại cho họ, tuy nhiên quả đạn mang đầu radar tự dẫn đã tự động lái vào mục tiêu có diện tích phản xạ radar lớn hơn.
Trong tình huống trên, hệ thống nhận diện địch ta sẽ bị mất hiệu lực do đạn ưu tiên tiêu diệt đối tượng nguy hiểm, điều này không có gì bất thường khi thực tế chiến tranh vùng Vịnh đã ghi nhận khá nhiều trường hợp tên lửa Patriot và máy bay F-16 bắn vào nhau do nhầm lẫn tín hiệu nhận diện.
Nhưng điều khiến cho một số nhà quan sát tình hình khu vực thiên về giả thiết trên nằm ở các diễn biến sau đó, thứ nhất là phía Israel kiên quyết phủ nhận sự liên quan, đồng thời tổng thống Nga Putin cũng lên tiếng đây chỉ là điều không may và không nên so sánh nó với vụ Su-24 bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ.
Trong khi Israel bị cáo buộc chỉ là bên gián tiếp còn phải cấp tốc lên tiếng thanh minh, thậm chí tỏ thái độ rất sốt sắng thì việc Syria - bên trực tiếp bắn theo nhận định của Nga lại tỏ thái độ thờ ơ được cho là rất bất thường.
Kể cả là đồng minh cùng chiến tuyến nhưng việc bắn nhầm gây ra thiệt hại lớn cho đối tác thì chắc chắn chính quyền Damascus không thể tỏ ra bàng quan đến vậy.
Phải chăng là phía Syria chắc chắn 100% rằng mình vô can và họ biết rằng Nga hiểu rõ điều đó, cho nên phía Quân đội Syria cảm thấy không cần phải giải thích thêm.
Tổng hợp thái độ hòa nhã đến mức lạ lùng của tổng thống Putin cùng sự "lạnh lùng" không cần thanh minh của chính Syria càng khiến cho nhận định phòng không Nga bắn nhầm máy bay quân nhà được khẳng định.
Nhưng dĩ nhiên đây vẫn là các đánh giá và giả thiết từ những nhà quan sát tình hình khu vực, sẽ cần thêm bằng chứng cũng như diễn biến mới để đi tới kết luận rõ ràng hơn.
Tuy nhiên rất nhiều khả năng là sự việc sẽ bị che giấu kín và nhanh chóng chìm vào quên lãng và hồ sơ về nó chỉ được giải mật sau hàng chục năm nữa.
Gần đây đang xuất hiện ngày càng nhiều tranh cãi cũng như nhận định mới về nguyên nhân cũng như thủ phạm thực sự đã bắn rơi máy bay trinh sát điện tử Il-20 ELINT của Nga hôm 17/9.
Theo công bố từ Bộ Quốc phòng Nga, chiếc Il-20 của họ đã bị tên lửa phòng không S-200 của Syria bắn nhầm khi nó nhằm vào một tốp tiêm kích F-16 Israel "nấp" phía sau.
Tuy nhiên phía Syria vẫn bác bỏ kết luận này, họ cho biết luôn nắm được kế hoạch hoạt động của Không quân Nga trên bầu trời để phối hợp tác chiến nên không có chuyện bắn nhầm.
Hơn nữa theo đúng tính năng kỹ chiến thuật của S-200, nó không có khả năng bắn rơi mục tiêu đang ở độ cao thấp chỉ vài ba km như chiếc Il-20 khi chuẩn bị hạ cánh và lại ở cách xa trận địa tới vài chục km.
Tại vị trí như trên, đài radar điều khiển hỏa lực 5N62 của S-200 không thể nhìn thấy mục tiêu để dẫn bắn cho tên lửa, bởi đặc trưng của tổ hợp phòng không này là được thiết kế chuyên đánh tầm cao với đối tượng tác chiến là máy bay ném bom hoạt động trên độ cao lớn.
Sau đó một giả thiết bất ngờ được đưa ra, đó là chính tổ hợp tên lửa phòng không S-300V4 được Nga triển khai bảo vệ căn cứ hải quân Tartus đã bắn nhầm vào chiếc Il-20 của quân nhà.
Sở dĩ có thể xảy ra sự việc trên là do kíp điều khiển nhắm bắn vào các tên lửa hành trình Israel khi nhìn thấy đường đi của nó có khả năng gây hại cho họ, tuy nhiên quả đạn mang đầu radar tự dẫn đã tự động lái vào mục tiêu có diện tích phản xạ radar lớn hơn.
Trong tình huống trên, hệ thống nhận diện địch ta sẽ bị mất hiệu lực do đạn ưu tiên tiêu diệt đối tượng nguy hiểm, điều này không có gì bất thường khi thực tế chiến tranh vùng Vịnh đã ghi nhận khá nhiều trường hợp tên lửa Patriot và máy bay F-16 bắn vào nhau do nhầm lẫn tín hiệu nhận diện.
Nhưng điều khiến cho một số nhà quan sát tình hình khu vực thiên về giả thiết trên nằm ở các diễn biến sau đó, thứ nhất là phía Israel kiên quyết phủ nhận sự liên quan, đồng thời tổng thống Nga Putin cũng lên tiếng đây chỉ là điều không may và không nên so sánh nó với vụ Su-24 bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ.
Trong khi Israel bị cáo buộc chỉ là bên gián tiếp còn phải cấp tốc lên tiếng thanh minh, thậm chí tỏ thái độ rất sốt sắng thì việc Syria - bên trực tiếp bắn theo nhận định của Nga lại tỏ thái độ thờ ơ được cho là rất bất thường.
Kể cả là đồng minh cùng chiến tuyến nhưng việc bắn nhầm gây ra thiệt hại lớn cho đối tác thì chắc chắn chính quyền Damascus không thể tỏ ra bàng quan đến vậy.
Phải chăng là phía Syria chắc chắn 100% rằng mình vô can và họ biết rằng Nga hiểu rõ điều đó, cho nên phía Quân đội Syria cảm thấy không cần phải giải thích thêm.
Tổng hợp thái độ hòa nhã đến mức lạ lùng của tổng thống Putin cùng sự "lạnh lùng" không cần thanh minh của chính Syria càng khiến cho nhận định phòng không Nga bắn nhầm máy bay quân nhà được khẳng định.
Nhưng dĩ nhiên đây vẫn là các đánh giá và giả thiết từ những nhà quan sát tình hình khu vực, sẽ cần thêm bằng chứng cũng như diễn biến mới để đi tới kết luận rõ ràng hơn.
Tuy nhiên rất nhiều khả năng là sự việc sẽ bị che giấu kín và nhanh chóng chìm vào quên lãng và hồ sơ về nó chỉ được giải mật sau hàng chục năm nữa.