Phim cổ trang Hoa ngữ bị "tố" vi phạm bản quyền nhạc Việt, vì sao VTV vẫn duyệt?

ANTD.VN - Dư luận những ngày gần đây không khỏi xôn xao trước việc series phim cổ trang Hoa ngữ không biết vô tình hay cố ý đã sử dụng một số đoạn nhạc trong Nhã nhạc cung đình Huế nhưng không có sự chú thích rõ ràng.

Series phim cổ trang nói trên có tên gọi “Thịnh đường huyễn dạ” được phát sóng trên kênh VTV8 của Đài Truyền hình Việt Nam. Phim có thời lượng 50 tập được sản xuất vào năm 2017 và phát sóng độc quyền trên một nền tảng công nghệ số tại Trung Quốc vào tháng 10-2018, sau đó được trình chiếu rộng rãi trên nhiều kênh sóng và được Đài Truyền hình Việt Nam mua lại bản quyền để phát sóng trên kênh VTV8. 

Những thước phim quy tụ dàn diễn viên tên tuổi của màn ảnh Hoa ngữ như: Ngô Thiến, Trịnh Nghiệp Thành, Trương Vũ Kiếm…lấy bối cảnh thời nhà Đường ở Trung Quốc, trong đó nhân vật “thiên kim tiểu thư” Viễn An trong khi bị ám sát đã vô tình gặp gỡ nhân vật Triệu Lan Chi, cùng người này tìm ra chân tướng vụ ám sát. Sau này, chính Viễn An đã cứu sống một người đàn ông bị mất trí nhớ tên Mục Lạc và thu nhận người này làm đầy tớ. Bộ ba nhân vật đã cùng nhau trải qua quá trình phá vụ án bí ẩn cùng nhiều thử thách để tìm thấy tình yêu đích thực. Bộ phim này được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết nổi tiếng cùng tên của tác giả Mậu Quyên, thuộc thể loại cổ trang, ngôn tình xen lẫn các tình tiết ly kỳ, điều tra vụ án. 

Đến thời điểm này, “Thịnh đường huyễn dạ” đã phát sóng được một thời gian trên kênh VTV8. Tuy nhiên, phim từng được mua bản quyền chiếu online trên một vài nền tảng công nghệ số tại Việt Nam từ năm 2018 và ngay khi vừa trình chiếu đã gây nhiều tranh cãi, bàn tán trái chiều về nghi án một số đoạn trong Nhã nhạc cung đình Huế được nhà sản xuất đưa vào mà không ghi chú rõ ràng là có xuất xứ và thuộc bản quyền âm nhạc Việt Nam. 

Theo đó, xuyên suốt phim, ở cảnh đám cưới và cảnh các vũ nữ, vũ công trình diễn cùng dàn nhạc trong một bữa dạ tiệc tổ chức ở hoàng cung lấy bối cảnh thời Đường, phần nhạc minh họa chính là một đoạn hòa tấu nổi tiếng của Nhã nhạc cung đình Huế. Cụ thể, không khó để nhận ra đây là đoạn hòa tấu bài “Lưu thủy – Kim tiền” – một trong bốn bài thuộc “Thập thủ liên hoàn” rất quen thuộc của loại hình Nhã nhạc cung đình Huế được phổ biến từ thời triều Nguyễn. Đoạn nhạc có nội dung ca ngợi cảnh vật thiên nhiên tươi đẹp và đất nước thái bình. 

Trong khi đó, loại hình nghệ thuật Nhã nhạc cung đình Huế đã được UNESCO công nhận là kiệt tác truyền khẩu và văn hóa phi vật thể nhân loại từ năm 2003, dựa trên cơ sở ghi nhận “đây là thể loại nhạc của cung đình thời phong kiến, được biểu diễn vào các dịp trang trọng, tôn nghiêm của các triều đại nhà Nguyễn” và "trong các thể loại nhạc cổ truyền ở Việt Nam, chỉ có Nhã nhạc đạt tới tầm vóc quốc gia". 

Điều đáng nói ở chỗ, phía nhà sản xuất “Thịnh đường huyễn dạ” không hề chú thích rõ hay ghi rõ ở phần “credit” phim rằng các trích đoạn nhạc trên có xuất xứ từ Nhã nhạc cung đình Huế - một loại hình nghệ thuật truyền thống nổi tiếng của Việt Nam. Vì vậy gây ra sự bức xúc từ phía khán giả Việt Nam khi theo dõi bộ phim này. Phần lớn đều bày tỏ sự phản đối, không đồng tình vì đây có thể xem là hành động vi phạm bản quyền nhạc Việt, nhất là khi loại hình âm nhạc này đã được UNESCO công nhận là tài sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam và toàn nhân loại. 

Từ sai sót không hiểu vô tình hay cố ý này của phía nhà sản xuất “Thịnh đường huyễn dạ”, nhiều người lo ngại người xem phim ở các quốc gia khác trên thế giới rất có thể nhầm lẫn, lầm tưởng đây là một loại hình âm nhạc truyền thống của Trung Quốc.

Dù đã từng bị khán giả Việt Nam chỉ rõ nghi án “đạo nhái”, vướng vào lùm xùm vi phạm bản quyền nhạc âm nhạc quốc gia…song không hiểu sao “Thịnh đường huyễn dạ” sau khi được Đài  Truyền hình Việt Nam mua bản quyền và phát sóng trên kênh VTV8, các trích đoạn nhạc gây tranh cãi trên vẫn được giữ nguyên. Kênh VTV8 được biết đến là kênh truyền hình quốc gia khu vực miền Trung và Tây Nguyên, vừa mang tính chính luận, vừa có tính giải trí và độ phủ sóng rộng rãi. Điều này khiến nhiều người không khỏi băn khoăn về khâu kiểm duyệt phim trước khi lên sóng và vai trò của hội đồng duyệt phim VTV. Bởi lẽ chỉ cần một khán giả bình thường khi xem cũng có thể nhận ra đây là các trích đoạn nhạc “made in” Việt Nam cực kỳ quen thuộc nhưng lại không được chú thích xuất xứ rõ ràng, huống hồ là những người giữ vai trò duyệt phim có trình độ và chuyên môn. Và nếu như dư luận không lên tiếng thì phía nhà Đài liệu có nhận ra và cho kiểm tra sự việc này hay không. 

Liên quan đến sự việc này, phía đại diện kênh VTV8 mới đây đã lên tiếng xác nhận, ngay khi nhận được phản ánh xung quanh bộ phim, đơn vị này đã tiến hành kiểm tra, liên hệ với một số nhà nghiên cứu âm nhạc để tìm hiểu rõ và khẳng định hiện VTV8 chưa phát đến tập phim có sử dụng các trích đoạn nhạc gây tranh cãi nêu trên. Cùng với đó, VTV8 đã tạm thời cho ngừng phát sóng bộ phim này để làm rõ thông tin có hay không việc Nhã nhạc cung đình Huế được sử dụng trong một số cảnh quay. Cũng theo đại diện VTV8 thì các nhà nghiên cứu mà đơn vị này liên hệ đều cho rằng cần có thêm thời gian để tìm hiểu kỹ hơn, tham khảo nhiều ý kiến khác nhau, nhất là ý kiến chính thống từ Trung tâm di tích cố đô Huế, UNESCO…

Về phía nhà sản xuất “Thịnh đường huyễn dạ”, đơn vị này đến giờ vẫn chưa đưa ra bất cứ phản hồi nào liên quan đến việc bị khán giả Việt Nam “tố” tự ý sử dụng loại hình nghệ thuật truyền thống Nhã nhạc cung đình Huế trong phim.