Sai lầm tai hại!
(ANTĐ) - Thực tiễn xét xử hình sự trong thời gian qua cho thấy, bên cạnh những bản án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật vẫn còn không ít những bản án mắc phải những sai lầm nhất định dẫn tới những phán quyết thiếu khách quan. Sai lầm dễ nhìn thấy nhất chính là việc định tội danh sai với các bị cáo. Vậy đâu là nguyên nhân của tình trạng này?
Về khách quan, có thể thấy rằng, một số tội có những đặc điểm giống hoặc tương tự nhau dễ gây nhầm lẫn dẫn đến có những cách hiểu khác nhau khi áp dụng pháp luật đối với từng vụ án cụ thể (như cố ý gây thương tích và giết người, cướp và cướp giật, lừa đảo và lạm dụng tín nhiệm, chứa chấp và tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có...).
Còn về nguyên nhân chủ quan cũng không ít. Trách nhiệm đầu tiên phải nói tới thẩm phán chủ tọa phiên tòa. Rõ ràng là năng lực chuyên môn của họ có vấn đề, chưa nắm vững các yếu tố cấu thành tội phạm, dấu hiệu đặc trưng của một số loại tội cụ thể, đánh giá thiếu chính xác các tình tiết của vụ án như: động cơ, mục đích phạm tội; khi bị hại cũng có một phần lỗi; trạng thái tâm lý của tội phạm khi thực hiện hành vi phạm tội; sự thiếu logic trong lời khai của nhiều bị hại; những bất ổn hoặc mâu thuẫn trong quá trình đối chất cũng như thực nghiệm điều tra...
Nghiên cứu tài liệu của Tòa hình sự - TANDTC thời gian qua cho thấy, có tòa án địa phương xử lý một vụ án cố ý gây thương tích nhưng lại xử bị cáo về tội giết người với khung hình phạt rất nặng.
Trước đó còn đưa ra nhận định: Dùng hung khí nguy hiểm, tấn công vào vùng trọng yếu trên cơ thể nạn nhân, có khả năng dẫn đến chết người, nạn nhân không chết là ngoài ý muốn chủ quan của bị cáo để rồi áp dụng những hình phạt rất nặng.
Tuy nhiên, khi tranh tụng lại không thể làm rõ được động cơ, mục đích phạm tội của bị cáo! Như vậy, có thể khẳng định ngay rằng, việc định tội danh sai sẽ dẫn đến hàng loạt những cái sai khác và người phạm tội phải chịu thiệt nhất, bởi có phải lúc nào họ cũng được giải oan, bồi thường?
Dẫu sao, những sai lầm này vẫn có thể hạn chế được, khi luật của chúng ta ngày càng hoàn thiện và đội ngũ thẩm phán luôn trau dồi trình độ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của cuộc sống.
Trung Thành
