- Phân tích hành vi của người đi cùng bạn trong vụ án nạn nhân bị đâm tử vong
- Phạm tội gì khi đánh tráo vé xổ số trúng thưởng?
- Nạn nhân thương tích nặng - "Yêu râu xanh" dù hành vi chưa đạt vẫn bị truy cứu
Ý kiến bạn đọc
Không phạm tội
Tôi cho rằng, trong vụ việc này cả Đỗ Lê K và Đinh Quang T đều không phạm tội. Mặc dù T được K thuê để đổ xăng đốt nhà anh Nguyễn Văn H, tuy nhiên T chưa thực hiện được ý định của mình thì đã bị phát hiện và ngăn chặn kịp thời. Hơn nữa, trong vụ việc này hành vi của T chưa xảy ra hậu quả thiệt hại về người cũng như tài sản nên cả K và T đều không phải chịu trách nhiệm hình sự. Theo tôi, K và T chỉ bị xử phạt hành chính.
Đỗ Mạnh Hùng (Đông Hưng - Thái Bình)
Phạm tội giết người
Theo tôi, trong vụ việc này có thể thấy rõ rằng, khi thực hiện hành vi đổ xăng quanh nhà anh Nguyễn Văn H để đốt, Đỗ Lê K và Đinh Quang T đã nhận thức rõ hành vi của mình có thể dẫn đến hậu quả chết người. Việc T và K chọn thời điểm lúc nửa đêm và cách thức thực hiện tội phạm đã thể hiện rõ điều đó. K thuê T mang xăng đến đốt nhà anh H vào lúc nửa đêm, khi đó mọi người đang ngủ, rơi vào trạng thái không thể nhận thức được. Mặt khác, đây lại là hành vi đốt nhà bằng xăng nên sẽ làm vụ cháy xảy ra nhanh hơn, nếu gia đình anh H đang ngủ thì khó mà thoát thân được. Do đó, khó có thể tránh khỏi hậu quả là nguy hiểm đến tính mạng. T và K hoàn toàn có thể nhận thức được điều này nhưng vẫn cố tình thực hiện. Mặc dù đã bị dân phòng phát hiện nhưng theo tôi, hành vi của T và K đã hoàn thành. Vì vậy vẫn phải xử lý T và K về tội giết người.
Đinh Văn Tuấn (Sông Công - Thái Nguyên)
Hủy hoại tài sản
Trong vụ việc này, Đỗ Lê K đã có hành vi thuê Đinh Quang T mang xăng đến đốt nhà anh Nguyễn Văn H. Nếu K và T thực hiện trót lọt được hành vi của mình, có thể sẽ gây ra hậu quả cháy nhà. Mặc dù T mới chỉ tưới xăng quanh nhà anh H và chưa kịp châm lửa đốt, tuy nhiên theo tôi đây rõ ràng là hành vi hủy hoại tài sản. T đã thực hiện hành vi đốt nhà với lỗi cố ý trực tiếp. Bởi khi được K thuê đốt nhà, T hoàn toàn ý thức được hành vi của mình gây ra là rất nguy hiểm, có thể biết được hậu quả sẽ xảy ra là rất nghiêm trọng nhưng vẫn nhận lời và thực hiện với mong muốn hậu quả xảy ra. Mục đích đốt nhà của T với động cơ là vì tiền. Dù chưa thực hiện được ý định của mình nhưng theo tôi, T vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội hủy hoại tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015.
Hoàng Anh (Lê Chân - Hải Phòng)
Ảnh minh họa
Bình luận của luật sư
Trong vụ việc này, có thể thấy Đinh Quang T mới chỉ đổ xăng quanh nhà anh Nguyễn Văn H, chưa kịp châm lửa đốt thì đã bị lực lượng dân phòng phát hiện và bắt giữ. Do đó hành vi của T chưa gây ra hậu quả đối với tính mạng sức khỏe của gia đình anh H nên theo chúng tôi, T sẽ không bị truy cứu trách nhiệm về tội giết người. Căn cứ theo nội dung vụ việc, chúng tôi cho rằng có cơ sở để khẳng định, hành vi của T dừng ở giai đoạn phạm tội chưa đạt, chưa hoàn thành đối với tội hủy hoại tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015.
Điều 15 của Bộ luật Hình sự 2015 quy định: “Phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội”. Theo quy định của pháp luật, điều kiện của phạm tội chưa đạt là:
Thứ nhất, về thời điểm: Thời điểm bắt đầu của giai đoạn phạm tội chưa đạt là thời điểm bắt đầu thực hiện hành vi khách quan được mô tả trong cấu thành tội phạm hoặc hành vi đi liền trước hành vi khách quan. Thời điểm kết thúc của phạm tội chưa đạt là thời điểm hành vi phạm tội phải dừng lại khi nó chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu trong mặt khách quan của cấu thành tội phạm. Bao gồm một trong các trường hợp sau: Can phạm đã thực hiện hành vi đi liền trước hành vi khách quan; can phạm chưa thực hiện hết các hành vi khách quan đối với tội phạm có cấu thành tội phạm hình thức mà có nhiều hành vi khách quan (ví dụ tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản can phạm mới thực hiện được hành vi bắt cóc con tin); can phạm đã thực hiện hết hành vi khách quan nhưng hậu quả chưa xảy ra với cấu thành tội phạm vật chất (ví dụ tội trộm cắp tài sản nhưng chưa lấy được tài sản).
Thứ hai, về tâm lý: Việc can phạm phải dừng lại ở thời điểm trên là do các nguyên nhân khách quan. Các nguyên nhân ấy có thể là do nạn nhân tránh được, hoặc bị người khác ngăn chặn, hoặc không có đối tượng tác động, hoặc công cụ, phương tiện vô hiệu như đạn không nổ, thuốc độc không có giá trị sử dụng.
Bộ luật Hình sự 2015 cũng đưa ra những căn cứ pháp lý để xác định trách nhiệm hình sự trong phạm tội chưa đạt được quy định như sau:
- Điều 18 Bộ luật Hình sự 2015 quy định: “Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt”.
- Điều 57 Bộ luật Hình sự 2015 về quyết định hình phạt trong trường hợp chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt quy định:
1. Đối với hành vi chuẩn bị phạm tội và hành vi phạm tội chưa đạt, hình phạt được quyết định theo các điều của Bộ luật này về các tội phạm tương ứng tùy theo tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, mức độ thực hiện ý định phạm tội và những tình tiết khác khiến cho tội phạm không thực hiện được đến cùng.
...
3. Đối với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng có quy định hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá 3/4 mức phạt tù mà điều luật quy định.
Căn cứ vào thái độ, tâm lý của người phạm tội đối với việc chưa đạt, phân ra 2 loại phạm tội như sau:
Thứ nhất, phạm tội chưa đạt đã hoàn thành: Là trường hợp người phạm tội đã thực hiện đầy đủ những hành vi mà họ cho là cần thiết để gây hậu quả, nhưng vì nguyên nhân khách quan hậu quả đó không xảy ra (chưa đạt về hậu quả, hoàn thành về hành vi).
Thứ hai, phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành: Là trường hợp người phạm tội vì nguyên nhân khách quan, chưa thực hiện hết các hành vi mà họ cho là cần thiết để gây ra hậu quả nên hậu quả không xảy ra (chưa đạt về hậu quả, chưa hoàn thành về hành vi).
Trở lại nội dung vụ việc ta thấy, hành vi của Đinh Quang T đã thỏa mãn các dấu hiệu thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt, đó là: Thứ nhất, người phạm tội đã bắt đầu thực hiện tội phạm. Sự bắt đầu này thể hiện ở chỗ người phạm tội đã thực hiện hành vi khách quan được mô tả trong cấu thành tội phạm. Trong tình huống này, T đã bắt đầu thực hiện hành vi khách quan, cụ thể là đổ xăng quanh nhà anh H để chuẩn bị đốt. Thứ hai, người phạm tội không thực hiện tội phạm được đến cùng (về mặt pháp lý), nghĩa là hành vi của họ chưa thỏa mãn hết các dấu hiệu (thuộc mặt khách quan) của cấu thành tội phạm. T đã thực hiện được hành vi khách quan là đổ xăng quanh nhà anh H nhưng chưa thực hiện hết, chưa kịp châm lửa đốt thì đã bị dân phòng phát hiện và bắt giữ. Thứ ba, người phạm tội không thực hiện được tội phạm được đến cùng là do những nguyên nhân ngoài ý muốn của họ. Đối chiếu với vụ việc thì thấy, T không thực hiện được tội phạm đến cùng là do nguyên nhân ngoài ý muốn, bị lực lượng dân phòng tuần tra phát hiện và bắt giữ chứ bản thân T vẫn mong muốn thực hiện tội phạm đến cùng để đạt được mục đích của mình. Như vậy, có thể thấy hành vi của T chưa thực hiện hết và hậu quả chưa xảy ra nên theo chúng tôi, có cơ sở để khẳng định giai đoạn phạm tội của T là giai đoạn phạm tội chưa đạt chưa hoàn thành.
Đối với Đỗ Lê K, trong trường hợp phạm tội này, K và T là đồng phạm. Khoản 1 Điều 17 Bộ luật Hình sự quy định “đồng phạm là trường hợp có 2 người trở lên cùng cố ý thực hiện một tội phạm”. K là người đã thuê T đốt nhà, là người vạch sẵn kế hoạch, là người xác định thời gian, địa điểm để T thực hiện tội phạm, T chỉ làm theo yêu cầu của K. Như vậy K đóng vai trò là người tổ chức thực hiện tội phạm. Về lý trí, K nhận thức được hành vi của mình và T là nguy hiểm, nhận thức được hậu quả xảy ra, K cũng mong muốn T thực hiện tội phạm. Về ý chí, K mong muốn hậu quả xảy ra vì động cơ trả thù của mình. Hành vi của K là lỗi cố ý trực tiếp. Bởi vậy, K cũng phải chịu trách nhiệm hình sự về tội hủy hoại tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự.
Luật sư Đoàn Mạnh Hùng
(Văn phòng luật sư Hùng Mạnh)
