Ông Lương Ngọc Khuê cho biết, Việt Nam hiện là 1 trong 15 quốc gia có tỷ lệ hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 47,4% nam giới từ 15 tuổi trở lên hút thuốc lá. Đây là thực trạng báo động, bởi thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong số các bệnh không lây nhiễm hiện nay. Theo Tổ chức Y tế thế giới, tại Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong hàng năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá, trong đó tỷ lệ bệnh nhân ung thu phổi có hút thuốc lá là 96,8%.
Trong dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật thuế TTĐB được Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp lần này, phương án Chính phủ đề xuất là tăng thuế thuốc lá từ 65% hiện nay lên 70% từ 1-1-2016 và lên 75% từ 1-1-2019. Ông Lương Ngọc Khuê cho biết, mức tăng này là quá thấp, tác động tới giá bán lẻ thuốc lá không đáng kể, không theo kịp mức tăng đều đặn hàng năm của lạm phát và thu nhập bình quân đầu người. Do đó, tỷ lệ hút thuốc lá hầu như không giảm mà vẫn tăng, trong khi tăng thu ngân sách không nhiều.
Cũng theo ông Khuê, theo kinh nghiệm của các nước trong khu vực và theo tính toán của Tổ chức Y tế thế giới, Ngân hàng thế giới thì để đạt được mục tiêu quốc gia về giảm tỷ lệ hút thuốc lá, thuế TTĐB với thuốc lá cần tăng như sau: Từ 1-1-2015, tăng từ 65% hiện nay lên 105%; Từ 1-1-2018 tăng tiếp từ 105% lên 145%. Mức tăng này sẽ khiến giá bán lẻ thuốc lá trung bình trong giai đoạn 2015-2020 tăng khoảng 7%, điều này sẽ giúp giảm tỷ lệ hút thuốc ở nam giới từ 47,4% xuống 39% vào 2020, trong khi thu ngân sách tăng thêm từ thuốc lá so với 2014 sẽ đạt 24.000 tỷ vào năm 2018. Còn trong trường hợp không thể tăng thuế ở mức trên thì để giữ sức mua không tăng, nên tăng từ 65 lên 85% vào năm 2015 và 105% vào 2018.
