Phạt nặng có nâng được ý thức người tham gia giao thông?

ANTĐ - Từ ngày 1-8, khi Nghị định 46/2016/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực, mức xử phạt đối với nhiều hành vi vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ sẽ tăng mạnh. Điều này sẽ giúp tăng tính răn đe nhưng cũng có ý kiến cho rằng, để nâng cao ý thức người tham gia giao thông, đi kèm chế tài cũng cần có những biện pháp khác.

Phạt nặng có nâng được ý thức người tham gia giao thông? ảnh 1Tăng nặng xử phạt vi phạm giao thông hướng tới răn đe, phòng ngừa

Bổ sung 33 nhóm hành vi vi phạm

Bà Hoàng Hồng Hạnh, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Thanh tra, Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho hay: “Nghị định 46/NĐ-CP bổ sung thêm nhiều hành vi vi phạm, sửa đổi một số nội dung cho phù hợp với quy định của các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Giao thông đường bộ, Luật Đường sắt; khắc phục triệt để những vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định số 171/2013/NĐ-CP và Nghị định số 107/2014/NĐ-CP”.

Cụ thể, Nghị định 46/NĐ-CP đã sửa đổi, mô tả lại 105 hành vi và nhóm hành vi vi phạm, bổ sung quy định xử phạt đối với 33 nhóm hành vi. Đáng chú ý, Nghị định này đã bổ sung loại hình “xe 4 bánh chạy bằng năng lượng điện” vào khái niệm “các loại xe tương tự xe ô tô”.  Hành vi “để xảy ra ùn tắc giao thông nghiêm trọng tại khu vực thu phí” cũng được quy định cụ thể là ùn tắc kéo dài 750m hoặc 100 xe. Đặc biệt, để ứng phó với tình trạng ôtô núp bóng “xe hợp đồng” vận chuyển hành khách liên tỉnh, Nghị định 46/NĐ-CP cũng đưa ra mức phạt đối với  hành vi sử dụng “2 hợp đồng trở lên trên 1 chuyến xe hợp đồng”.

Nghị định 46/NĐ-CP dù đã giải thích, định nghĩa lại hàng trăm nhóm hành vi vi phạm, song vẫn còn nhiều điểm khiến lực lượng chức năng và giới chuyên gia băn khoăn. Bà Hoàng Hồng Hạnh dẫn chứng, với vi phạm trong lĩnh vực đường sắt, chế tài mới quy định về vi phạm thuộc tuyến đường sắt quốc gia, còn đường sắt đô thị do chưa thể tiên lượng được các tình huống cũng như vi phạm nên chưa có chế tài xử lý.

Ngoài ra, một số hành vi đã có quy định xử phạt tại Nghị định 46/NĐ-CP nhưng luật pháp nước ta chưa hoàn toàn phù hợp với Công ước quốc tế 1968 về giao thông đường bộ và Công ước về Biển báo - Tín hiệu đường bộ mà Việt Nam đã gia nhập từ năm 2015. Theo đó, Công ước quốc tế quy định, tất cả người ngồi trên ô tô đều bắt buộc phải thắt dây an toàn, bao gồm cả ghế trước và ghế sau; trong khi Luật Giao thông đường bộ nước ta chưa thể hiện đầy đủ. Do vậy, theo Nghị định 46/NĐ-CP, lái xe ô tô sẽ bị phạt tiền từ 100.000- 200.000 đồng đối với mỗi trường hợp người ngồi trên xe không thắt dây an toàn.

Mức phạt cao tăng tính răn đe

Theo quy định tại Nghị định 46/NĐ-CP, rất nhiều hành vi vi phạm sẽ bị xử phạt nặng hơn so với hiện hành. Ví dụ, lái xe có nồng độ cồn vượt quá 80mg/100ml máu hoặc vượt quá 0,4 mg/1 lít khí thở bị phạt tiền với mức 16-18 triệu đồng, trong khi mức cũ là 10-15 triệu đồng. Lái xe không chấp hành yêu cầu kiểm tra nồng độ cồn và chất ma túy cũng bị áp dụng mức phạt trên. Việc dùng chân để điều khiển vô lăng xe ôtô, điều khiển xe lạng lách, đánh võng, chạy quá tốc độ đuổi nhau trên đường bộ bị phạt từ 7-8 triệu đồng. Lái xe vi phạm quy định trên mà không chấp hành hiệu lệnh dừng xe hoặc gây TNGT bị phạt tiền từ 18-20 triệu đồng. Người điều khiển xe ôtô có chất ma túy trong cơ thể cũng bị tăng mức phạt, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe 22-24 tháng…

Dù chưa có hiệu lực nhưng một số chế tài xử phạt tại Nghị định 46/NĐ-CP đã tạo ra sự băn khoăn trong giới kinh doanh giao thông đường bộ. “Trong vòng 10 năm qua, cơ quan quản lý Nhà nước đã xây dựng 8 Nghị định về xử phạt vi phạm giao thông, bình quân cứ hơn 1 năm là lại sửa đổi. Đơn cử, Nghị định 171/NĐ-CP ban hành 2013, sau 1 năm thấy có các vấn đề phát sinh trong thực tiễn thì bổ sung Nghị định 107/2014/NĐ-CP. Tiếp đó,  Nghị định 46/NĐ-CP lại được ban hành, sửa đổi, bổ sung của Nghị định 171/NĐ-CP”, đại diện Hiệp hội vận tải Hà Nội bày tỏ.

Theo đại diện các cơ quan chức năng, thời gian qua, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến vi phạm TTATGT là do hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ quá tải, ý thức tự giác chấp hành pháp luật giao thông của người tham gia giao thông còn kém… Việc tăng mức xử phạt phần nào sẽ tác động vào ý thức của người tham gia giao thông. Tuy nhiên, cùng với đó, phải làm sao để tăng hiệu quả xử phạt vi phạm giao thông, qua đó kéo giảm vi phạm và TNGT.

“Mức phạt cao quy định tại Nghị định 46/NĐ-CP không nhằm mục tiêu thu tiền của người vi phạm mà chủ yếu mang tính giáo dục, cảnh báo, ngăn ngừa người tham gia giao thông vi phạm, đặc biệt là những hành vi tiềm ẩn nguy cơ gây TNGT như uống rượu, bia khi lái xe, vượt đèn đỏ, lạng lách, đánh võng…” - ông Vũ Đỗ Anh Dũng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam nói.