NSƯT Minh Châu: Từ “bán hoa” đến… “nghiện” thuốc lào

ANTĐ - Ấy là tiết lộ thú vị của NSƯT Minh Châu về vai diễn đầu tiên đánh dấu sự hợp tác giữa chị và đạo diễn NSND Đặng Nhật Minh trong bộ phim truyện nhựa “Cô gái trên sông” quay vào những năm 80 của thế kỷ trước. 

Được “chọn mặt gửi vàng” 

NSƯT Minh Châu cùng cô con gái Kiều Linh 

Nữ nghệ sĩ được mệnh danh “người đàn bà đẹp” của màn ảnh Việt nhớ lại ngày ấy ngay trước khi bắt tay vào viết kịch bản cho bộ phim này, đạo diễn Đặng Nhật Minh đã “nhắm” chị vào vai nhân vật chính - cô gái “bán hoa” có cuộc sống lênh đênh trên sóng nước sông Hương xứ Huế. Biết ý định của ông, chị gật đầu đồng ý mà không ngại ngần việc phải hóa thân làm “gái bán hoa”. Có điều cho tới tận bây giờ chị vẫn thắc mắc không hiểu sao khi ấy đạo diễn Đặng Nhật Minh lại chọn vai diễn khó “nhằn” ấy cho một gương mặt chưa mấy tiếng tăm như mình. Còn với vị đạo diễn gạo cội nổi tiếng kiệm lời và “kén” diễn viên, ông chỉ chia sẻ ngắn ngủi rằng chị có đôi mắt rất to, lòng đen chiếm gần hết đôi mắt, người xưa thường nói những người có đôi mắt như vậy rất thông minh và nhân hậu. Và ông đã chứng nghiệm điều đó sau khi làm bộ phim này cùng chị.

Phim làm về đề tài nhạy cảm và có không ít cảnh quay  khiến cả người đóng lẫn người xem thời bấy giờ phải đỏ mặt. NSƯT Minh Châu cũng vậy, không ít lần chị khiến đạo diễn Đặng Nhật Minh phát… cáu khi ngại ngùng. Ít ai biết rằng chồng chị khi ấy cũng rong ruổi với vợ từ đầu đến cuối trong vai trò phó đạo diễn của phim. Mà chị bảo nhiều lần diễn mà nhìn vào ánh mắt của ông xã là chị lại… ngại không diễn được. Mặc dù để đóng vai này, chị đã cất công lặn lội xâm nhập vào cuộc sống thật của các cô gái “buôn phấn bán hương” trên sông Hương bấy giờ. Vai diễn thành công ngoài sức tưởng tượng, đạo diễn Đặng Nhật Minh dành tặng chị hai chữ “rất tuyệt”, còn người xem phong chị là “gái bán hoa” ấn tượng nhất điện ảnh Việt. Sau 20 năm, niềm vui ấy với chị như vẫn mới tinh.

Riêng với NSƯT Minh Châu, còn có niềm vui khác nữa mỗi khi chị nhớ về bộ phim này. Ấy là được “mục sở thị” nhạc sĩ Trịnh Công Sơn ở ngoài đời và diễn xuất trong bộ phim do chính ông làm nhạc. Dù trước đó từng nghe và thuộc nhiều bài hát do ông sáng tác nhưng chị vẫn không hình dung nổi hình ảnh ông ngoài đời. Chị vẫn nhớ hôm thu nhạc cho phim, Trịnh Công Sơn bị sốt cao nhưng vẫn cố đến phòng thu để làm việc với dàn nhạc do nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu chỉ huy và sửa từng nốt nhạc. Đến giờ khi xem lại phim, nghe lại những giai điệu cảm động trong đó, chị vẫn khóc. 

Khán giả gửi tặng... điếu cày

Không ngoa khi nói rằng chị có tài khiến người khác… giật mình, cả khi vào vai phụ. Chẳng thế mà trong bộ phim truyền hình “Bí thư Tỉnh ủy” gần đây, nhiều người không nhận ra khi thấy chị ôm điếu phì phèo rít thuốc lào. Vốn kinh mùi thuốc lào, ấy thế nhưng khi nhận vai bà nông dân giữ chức trưởng ban kiểm tra tỉnh ủy mà đạo diễn Quốc Trọng giao phó với đặc trưng “nghiện” thuốc lào, chị lại quyết tâm tập hút cho bằng được. Và người được giao nhiệm vụ dạy chị… hút thuốc lào không ai khác chính là đạo diễn Quốc Trọng - người vốn chỉ mê cái điếu cày sau phim ảnh. Ông tỉ mỉ dạy chị từ cách cầm ống điếu đến cách nhả khói sao cho “nghệ”. 

Lúc đầu thấy chị hút, cả đoàn làm phim lăn ra cười, còn đạo diễn Quốc Trọng thì bảo trông chị hút thuốc lào như… chuột trù hút giấm. Có lần chị bị choáng váng vì “say” mùi thuốc lào đến nỗi phải dừng diễn và nhìn thấy cái ống điếu là sợ. Lo chị không ngửi nổi mùi thuốc lào, nhiều người khuyên chị dùng “tiểu xảo” hút thuốc lá ngậm lấy khói rồi nhả vào ống điếu như nhiều bộ phim vẫn thường làm, nhưng chị một mực nhất định phải học cho đến khi nào biết hút thuốc lào mới thôi. Ấy thế mà chị học được thật và đến một ngày đẹp trời thì “xơi” được món thuốc lào và thành thạo từ khâu cầm ống điếu đến nhả khói mơ màng. Chị bảo chị vui vì làm được điều mà chưa nhân vật nữ nào trong phim làm được, còn ngoài đời thì rất ít. Vui hơn nữa là sau vai diễn này, nhiều lần đi ngang qua các quán trà ven đường, người ta lại gọi chị vào mời… “bi” thuốc. Phim phát sóng, chị còn được khán giả gửi tặng hẳn… mấy cái điếu, trong số đó có cả một cái là điếu bát được một người hâm mộ cất công mang từ Việt Trì lên tặng. Còn chị đến bây giờ thỉnh thoảng nhìn mấy cái ống điếu lại… nhớ và thòm thèm.

Khóc “mồi” cho con 

Ít ai biết rằng cô con gái độc nhất của NSƯT Minh Châu cũng đã từng “mon men” điện ảnh. Đôi mắt đen láy và vẻ đẹp thuần đậm chất Á Đông đã từng đưa cô bé lọt vào mắt xanh của nhiều vị đạo diễn tài ba. Hai mẹ con cũng từng đóng chung với nhau trong bộ phim truyện nhựa “Chiếc hộp gia bảo” của đạo diễn NSƯT Hữu Mười. Điều thú vị là khi ấy, NSƯT Minh Châu cùng cô con gái Kiều Linh lại được phân vai như ngoài đời thật - đó là vai hai mẹ con. Nhớ lại chị bảo Kiều Linh vào vai chính khi mới 15 tuổi, hễ diễn cảnh khóc là phải có mẹ đứng ở đấy khóc “mồi” thì mới diễn được. Sau này cô bé cũng là một trong những người đầu tiên được đạo diễn Phillip Noyce mời đến thử vai cho bộ phim “Người Mỹ trầm lặng” nhưng đã từ chối vì không có ý định “dấn sâu” vào con đường nghệ thuật.