NSND Lan Hương: Kéo dài "sự sống" cho "Tâm linh Việt"

ANTĐ - Sau 5 năm vắng bóng, “Tâm linh Việt”, chương trình nghệ thuật đầu tiên đưa các giá đồng lên sân khấu sẽ trở lại với khán giả trong đêm diễn duy nhất vào ngày 14-4 tại Nhà hát Tuổi trẻ, số 11 Ngô Thì Nhậm, Hà Nội. Với ngần ấy năm “đắp chiếu”, dù chỉ lóe sáng một đêm nhưng chương trình cũng đủ làm đạo diễn - NSND Lan Hương cảm thấy vui mừng và hào hứng. 

NSND Lan Hương: Kéo dài "sự sống" cho "Tâm linh Việt" ảnh 1

Vở diễn trắc trở

Mỗi lần nhắc về “Tâm linh Việt”, NSND Lan Hương không khỏi giật mình về sự trắc trở và gập ghềnh bậc nhất của một vở diễn từng qua tay chị dàn dựng. Ngay từ ý tưởng, “Tâm linh Việt” đã được Ban Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ đón nhận với thái độ dè dặt, e ngại. Bởi từ trước tới nay, chưa có tiền lệ đưa các giá đồng lên sân khấu biểu diễn. Và ngay trong giới học thuật cũng còn chưa đi đến thống nhất về việc nên hay không nên đưa nghi lễ hầu đồng vào trong rạp hát.

NSND Lan Hương đã từng có cuộc tranh luận với GS Ngô Đức Thịnh để tìm ra một hướng đi cho “Tâm linh Việt”. Và theo chị, nếu cứ để chầu văn biểu diễn ở các cửa đền, cửa chùa thì sẽ rất khó để quảng bá loại hình nghệ thuật này. Chầu văn sẽ mãi âm u nơi chốn linh thiêng. Thuyết phục mãi, chị cũng nhận được cái gật đầu của người đứng đầu cơ quan. “Vạn sự khởi đầu nan”, Lan Hương đã vượt qua “cửa ải” đầu tiên như thế.  

Đến “cửa ải” thứ hai là quá trình dàn dựng, Lan Hương bảo chị lại đau đầu vì vấn đề kinh phí, trong khi “Tâm linh Việt” được thực hiện bằng nguồn xã hội hóa. Ngay đến trang phục diễn cũng phải nhờ đến “Mạnh Thường Quân” là những người hâm mộ mới có được, người giúp cho cái váy, người giúp cái khăn trùm đầu… chưa nói tới các khoản đầu tư khác. Góp nhặt từng thứ như vậy, cuối cùng “Tâm linh Việt” cũng đến ngày ra mắt. 13 giá đồng trong chương trình, bên cạnh những giá quen thuộc như: Thỉnh mẫu, Tôn quân thần triều…, còn có các giá đồng hiếm như: Giá phủ chúa, Giá phủ chầu… và được biểu diễn bởi các diễn viên, nghệ sỹ của Đoàn kịch Thể nghiệm (Nhà hát Tuổi trẻ).

Sau đêm diễn mở màn, “Tâm linh Việt” đã có các chuyến biểu diễn tại TP.HCM và tại các lễ hội. Tuy vậy, sự đón nhận của khán giả miền Nam với chương trình không nhiều. Đêm diễn đầu tiên còn có khán giả, những đêm sau đó cứ thưa vắng dần. Và, ở “cửa ải” quyết định này, Lan Hương đã có vẻ không may mắn. 

NSND Lan Hương: Kéo dài "sự sống" cho "Tâm linh Việt" ảnh 2

Tiết mục dâng hoa trong “Tâm linh Việt”

Thức dậy sau “giấc ngủ” dài

Để kéo khán giả đến rạp, Lan Hương kể chị đã mời danh hài Hoài Linh làm một giá đồng trong “Tâm linh Việt” nhưng cũng không suy chuyển được tình thế. Đang lúc khó khăn tìm đầu ra cho tác phẩm, Lan Hương đã nhận được lời đề nghị tham gia biểu diễn của một “cậu đồng”. Nhận thấy người này có thể diễn được nên chị đã đồng ý. Thế là vé của chương trình được bán hết sạch, người đến xem phần lớn là bạn bè, người thân của cậu diễn viên nghiệp dư này. Chỉ có điều, sau đó chị đã phải giải trình với cơ quan quản lý về việc để diễn viên nghiệp dư lên sân khấu trình diễn mà chưa báo cáo. Thế rồi, cùng với sự khó khăn của Đoàn kịch Thể nghiệm, diễn viên cứ “rơi rụng” dần và “Tâm linh Việt” đành tạm gác lại cùng với bao mong mỏi và kỳ vọng của NSND Lan Hương. 

Sau khoảng thời gian “ngủ yên”, chương trình bỗng nhận được nguồn vốn tài trợ để khôi phục và biểu diễn lại đầy đủ 13 giá đồng trên sân khấu Nhà hát Tuổi trẻ. Dù chỉ biểu diễn 1 đêm duy nhất nhưng trong bối cảnh Đoàn kịch Thể nghiệm đang gặp nhiều khó khăn, thì sự trở lại của “Tâm linh Việt” lại khiến người đứng đầu đoàn nghệ thuật này - NSND Lan Hương vô cùng phấn chấn.

Chí ít, chương trình vẫn được khán giả nhớ tới với tư cách là chương trình nghệ thuật đầu tiên đưa nghệ thuật diễn xướng hát chầu văn lên sân khấu và được đạo diễn bởi một nghệ sỹ nổi tiếng. NSND Lan Hương chia sẻ chị đang nghĩ tới việc kéo dài “sự sống” cho “Tâm linh Việt” bằng việc kết hợp cùng các nghệ nhân hát chầu văn. “Tôi tin kịch thể nghiệm sẽ dần dần đi vào ổn định. Bao năm nay, tôi là cánh chim cô độc trên con đường khẳng định vị thế của kịch thể nghiệm trong nền sân khấu Việt” - chị tâm sự.