Những thông tin mới nhất về AY.4.2 - “hậu duệ” nổi của biến thể Delta

• Nhiều nước thận trọng theo dõi biến thể phụ của chủng Delta AY.4.2
• Hãng Pfizer điều chế vaccine chuyên chống biến thể Delta
• Mỹ: Tỷ lệ trẻ em nhiễm Covid-19 biến thể Delta tăng cao đột biến

Hiện chủng Delta có hàng chục dòng biến thể phụ, mỗi dòng có các đột biến bổ sung khác nhau trong bộ gene

Phát hiện nhiều dòng dõi của chủng Delta

AY.4.2 là “hậu duệ” của chủng Delta trong đại dịch Covid-19. Biến thể Delta, còn được gọi là B.1.617.2, được xác định lần đầu tiên ở Ấn Độ vào tháng 10-2020. Trong khi, dòng phụ AY.4.2 chứa 2 đột biến trong protein của nó - A222V và Y145H mới xuất hiện năm 2021. Tên gọi AY.4.2 ra đời để chỉ một nhánh trên cây tiến hóa Covid-19, được giám sát bởi mạng lưới Pango, gồm một nhóm các nhà nghiên cứu chung từ các trường Đại học Edinburgh và Oxford của Anh.

Bài viết của Matthew Bashton - nghiên cứu sinh cao cấp về Sinh học Tính toán, Đại học Northumbria, Newcastle và Darren Smith, Giáo sư về Sinh học thực khuẩn, Đại học Northumbria, Newcastle trên Tạp chí Science Alert ngày 26-10 cho hay, nguồn gốc của AY.4.2 xuất hiện từ tháng 4-2021. Khi đó, nhóm của họ ở Northumbria, làm việc cho Cog-UK - tập đoàn giải trình tự bộ gene của các mẫu Covid-19 để xem virus đang thay đổi như thế nào - vừa giải được trình tự 2 mẫu bệnh phẩm của người có lịch sử du lịch đến Ấn Độ. Ấn Độ vốn là nơi phổ biến chủng Delta (hay còn gọi là B.1.617) nhưng kết quả phân tích của các trường hợp nói trên không khớp. Nhóm nhà khoa học Anh thấy trong vật liệu di truyền của chúng vừa có một số đột biến của chủng Delta, nhưng cũng có một số đột biến bổ sung. Biến thể phụ này được coi là dòng dõi của chủng Delta.

Như vậy là sau Delta, AY là một bước tiến hóa xa hơn của virus SARS-CoV-2. Hiện có 75 dòng AY được xác định, mỗi dòng có các đột biến bổ sung khác nhau trong bộ gene. Một trong số này - AY.4 - đã tăng đều theo tỷ lệ ở Anh trong vài tháng qua, chiếm 63% các trường hợp mắc mới chủng Delta ở Anh trong 28 ngày qua. Trong đó, AY.4.2 - một dòng phụ của AY.4 - được ghi nhận lần đầu tiên vào cuối tháng 9 và tăng trưởng đều đặn về số lượng đến mức hiện chiếm khoảng 9% các trường hợp mắc bệnh ở Anh.

Mức độ nguy hiểm đến đâu?

Hiện các nhà khoa học Anh vẫn không chắc liệu đột biến của AY.4 có lợi thế thực sự gì hay không hay tần suất gia tăng của biến thể phụ này chỉ đơn giản là một tập hợp virus tách ra khỏi quần thể sau đó sinh sản một cách cô lập. Nó được xác định bởi 2 đột biến di truyền bổ sung, Y145H và A222V, ảnh hưởng đến protein đột biến cho phép nó xâm nhập vào tế bào người.

Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh tuần trước cho biết, họ đang điều tra AY.4.2 vì nó có khả năng lây truyền cao hơn Delta (mức độ lây nhiễm cao hơn từ 10-15% so với biến thể Delta ban đầu), mặc dù không có bằng chứng cho thấy nó gây ra bệnh nặng hơn hoặc vô hiệu hóa vaccine.

Trong một cuộc phỏng vấn với Trung tâm Truyền thông Khoa học ở London, Giáo sư Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền Đại học London (UCL) nói rằng, AY.4.2 không phải là trường hợp có đặc điểm nổi trội giống như chủng Alpha và Delta - những biến thể có khả năng lây truyền nhanh hơn (từ 50% trở lên) so với bất kỳ chủng nào đang lưu hành vào thời điểm đó. “Ở đây, chúng tôi đang đối phó với sự gia tăng khả năng lây truyền nhỏ tiềm ẩn mà sẽ không có tác động tương đương đến đại dịch”, ông nói thêm.

Mặc dù đã xuất hiện ở một số quốc gia châu Âu, nhưng biến thể mới của Delta này đã sớm bị loại khỏi Đức và Ireland, cho thấy khả năng miễn dịch của nó không lớn hơn Delta. “Thực sự, còn quá sớm để nói liệu đây có phải là sự khởi đầu của biến thể thống trị tiếp theo hay không. AY.4.2 có khả năng thoát khỏi sự miễn nhiễm hay không thì cần phải thử nghiệm. Tuy nhiên, rõ ràng, sự xuất hiện của nó cho thấy nhu cầu tiếp tục giám sát bộ gene của virus”, Giáo sư Darren Smith cho biết.