- Quốc lộ 1 bỗng thành cao tốc, đường gom xe máy vẫn trên giấy
- Quốc lộ 1 kẹt cứng vì tai nạn liên hoàn
- Cần hơn 220.000 tỷ đồng và nhiều cơ chế đặc thù
Hàng loạt dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1 bị tính tăng tổng mức đầu tư
Chưa ký hợp đồng đã chọn nhà thầu
Kiểm toán Nhà nước vừa công bố kết quả kiểm toán dự án cải tạo, nâng cấp QL1 đoạn qua địa bàn các tỉnh Quảng Nam, Đồng Nai và TP Cần Thơ. Theo đó, hàng loạt tồn tại, vi phạm đã được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra ở những dự án nghìn tỷ này.
Cụ thể, tại dự án cải tạo, nâng cấp QL1 qua địa bàn tỉnh Quảng Nam gồm 2 đoạn (km 987-km l.027 và từ km947-km987) do Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 5 - Cienco 5 và Công ty CP xây dựng công trình 545 thực hiện. Ban QLDA 5 được Bộ GTVT giao làm đại diện Nhà nước.
Theo đó, tại dự án nâng cấp mở rộng QL1 đoạn km987-km1.027, giá trị được kiểm toán hơn 880 tỷ đồng, nhưng con số kiểm toán chỉ là gần 855 tỷ đồng, chênh lệch giảm hơn 25,5 tỷ đồng. Còn đoạn km947-km987, giá trị được kiểm toán hơn 848 tỷ đồng, số kiểm toán gần 841 tỷ đồng, chênh lệch giảm hơn 7,5 tỷ đồng.
Kiểm toán Nhà nước nhìn nhận, với dự án này, công tác lập tổng mức đầu tư còn sai sót như áp dụng sai mức lương tối thiểu trong tính toán lương nhân công; tính toán sai hệ số dự phòng trượt giá. Các sai sót này đã làm tăng tổng mức đầu tư của các dự án, đoạn km947-km987 tăng xấp xỉ 58 tỷ đồng và đoạn km987-km l.027 tăng xấp xỉ 68 tỷ đồng.
Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, việc đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư tại dự án nâng cấp mở rộng QL1 đoạn km 987-km l.027 còn chưa chính xác. Đáng nói, việc Ban QLDA 5 lựa chọn nhà thầu khi chưa có Giấy chứng nhận đầu tư và chưa ký hợp đồng BOT được Kiểm toán Nhà nước nhìn nhận là chưa phù hợp với quy định.
Còn với đoạn km947-km987, đến ngày 31-12-2015, tiến độ huy động vốn chủ sở hữu chỉ đạt 11,69%, chưa đảm bảo 15% theo quy định của hợp đồng BOT. Đối với đoạn km987-km l.027, trong một số giai đoạn, tỷ lệ góp vốn chủ sở hữu tham gia vào thực hiện dự án thấp hơn so với quy định trong hợp đồng BOT.
Năng lực yếu vẫn trúng thầu
Cũng theo cơ quan Kiểm toán, mức thu phí trên đầu phương tiện tại đoạn km 987-km l.027 giai đoạn 2016-2018 trong đề án thu phí được xác định là cao hơn mức thu được quy định tại Thông tư của Bộ Tài chính. Nếu tính đúng, doanh thu thu phí sẽ giảm so với đề án thu phí là 5,725 tỷ đồng.
Trong khi đó, kết quả kiểm định chất lượng công trình do Trung tâm Khoa học công nghệ GTVT - Trường Đại học GTVT thực hiện cho thấy, cả 2 đoạn tuyến trên đều có một số chỉ tiêu không đảm bảo như: thành phần hạt, độ rỗng dư, hàm lượng nhựa. Đặc biệt, dù mới đưa vào sử dụng nhưng các tuyến này đã xuất hiện hằn lún mặt đường khá rộng và sâu.
Tại dự án mở rộng QL1 đoạn Cần Thơ - Phụng Hiệp do Công ty TNHH BOT Cần Thơ - Phụng Hiệp làm chủ đầu tư, Ban QLDA 1 làm đại diện Nhà nước, có tổng mức đầu tư hơn 1.360 tỷ đồng. Kiểm toán Nhà nước chỉ ra, dự án khởi công khi chưa có đánh giá tác động môi trường, áp dụng đơn giá nhân công trong lập tổng mức đầu tư dự án chưa đúng với hướng dẫn của Bộ Xây dựng… đã làm tăng tổng mức đầu tư lên gần 26 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, hồ sơ đề xuất của gói thầu 1A và gói thầu 2 của dự án chưa đáp ứng một số tiêu chí về năng lực kinh nghiệm, năng lực máy móc thiết bị nhưng vẫn được lựa chọn trúng thầu. Việc quản lý chi phí đầu tư còn hạn chế dẫn đến giá trị nghiệm thu, thanh toán sai 30,193 tỷ đồng.
Công tác thẩm định, tính toán, xác lập một số chỉ tiêu quan trọng trong phương án tài chính của dự án còn hạn chế dẫn đến sai sót về thời gian hoàn vốn trong bước lập dự án là 10 tháng. Phương án hoàn lại vốn gồm cả thuế giá trị gia tăng (78,5 tỷ đồng) không phù hợp với quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng, làm tăng thời gian hoàn vốn 8 tháng, áp dụng đơn giá nhân công chưa phù hợp, làm thời gian hoàn vốn tăng 2 tháng…
Với những sai sót nói trên, Kiểm toán Nhà nước yêu cầu Công ty TNHH BOT Cần Thơ - Phụng Hiệp xử lý tài chính về chi phí đầu tư là hơn 31,193 tỷ đồng. Đối với Ban QLDA 1, cơ quan Kiểm toán đề nghị kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan đến các tồn tại trong việc lập, trình phê duyệt dự án khi chưa đủ điều kiện; sai sót trong việc đăng tải thông tin đấu thầu, trong công tác lập, trình duyệt tổng mức đâu tư, phương án tài chính của dự án…
