Pháp luật hiện hành quy định tước quyền sử dụng bằng lái xe và trừ điểm là hai hình thức độc lập. Trừ điểm giấy phép lái xe là hình thức xử phạt bổ sung nhẹ hơn, nhằm nhắc nhở người lái xe về hành vi vi phạm và nâng cao ý thức.
Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, mỗi bằng lái có 12 điểm, điểm sẽ bị trừ dần tùy mức độ và tính chất vi phạm.
Các mức trừ điểm được quy định theo số chẵn là 2, 4, 6, 8 và 10 điểm. Lỗi nhẹ như vượt sai, chạy sai làn, không giữ khoảng cách an toàn trên cao tốc… bị trừ từ 2 đến 4 điểm. Lỗi nặng, nguy hiểm, có tính chất cố tình như chạy ngược chiều trên cao tốc, lái xe khi nồng độ cồn vượt quá quy định, lùi hoặc quay đầu xe trên cao tốc… có thể bị trừ đến 10 điểm. Khi bị trừ hết điểm, lái xe không được phép điều khiển phương tiện theo hạng bằng lái xe đã được cấp.
Điểm giấy phép lái xe có thể được phục hồi nếu lái xe chấp hành tốt quy định. Sau 12 tháng kể từ lần vi phạm gần nhất, toàn bộ 12 điểm sẽ được xét phục hồi nếu tài xế không vi phạm thêm.
Trong trường hợp phạm lỗi bị trừ điểm nhiều hơn số điểm hiện có, điểm bằng lái sẽ về 0. Nếu bằng lái xe được đổi, cấp lại hoặc nâng hạng, số điểm vẫn giữ nguyên như trước khi đổi.
Sau khi bị trừ hết điểm, tài xế phải đợi ít nhất 6 tháng để tham gia kiểm tra kiến thức pháp luật về an toàn giao thông đường bộ. Nếu đạt, hệ thống sẽ tự động phục hồi 12 điểm cho bằng lái xe.
![]() |
Camera giám sát giao thông nhằm phát hiện các lỗi bị "phạt nguội" |
Về tước quyền sử dụng giấy phép lái xe, Khoản 1 Điều 21 Luật xử phạt vi phạm hành chính 2012 quy định, đây là một trong các hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông. Khi vi phạm các lỗi giao thông nghiêm trọng, tài xế sẽ bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe có thời hạn.
Ngoài ra, theo Điều 50 Nghị định 168/2024, trường hợp tài xế vi phạm những lỗi nghiêm trọng đến mức bị tước bằng lái có thời hạn, điểm trên giấy phép lái xe không bị trừ.
Như vậy, việc bị trừ điểm không đồng nghĩa với việc bị tước quyền sử dụng bằng lái xe. Trừ điểm là hình thức xử phạt bổ sung ở mức nhẹ hơn so với tước bằng lái. Tùy theo lỗi vi phạm, người điều khiển phương tiện bị trừ từ 2-10 điểm và vẫn được giữ bằng lái, trong khi với những lỗi nghiêm trọng hơn sẽ bị tước bằng lái theo hai mức 10-12 tháng hoặc 22-24 tháng.
Trình tự, thủ tục tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ được thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
Trường hợp một cá nhân thực hiện nhiều hành vi vi phạm hành chính mà bị xử phạt trong cùng một lần thì bị phạt tiền đối với từng hành vi vi phạm, nếu có đồng thời hành vi vi phạm bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe và hành vi vi phạm bị trừ điểm giấy phép lái xe thì chỉ áp dụng hình thức tước quyền sử dụng giấy phép lái xe.