Những chính sách lớn mà Tổng thống Barack Obama công bố trong Thông điệp liên bang
có thể châm ngòi cho một “cuộc chiến” mới
Đã 5 lần đọc Thông điệp liên bang kể từ ngày đặt chân vào Nhà Trắng để trình bày những chính sách đối nội và đối ngoại quan trọng song có lẽ chưa lần nào Thông điệp liên bang của Tổng thống Barack Obama được chờ đợi như lần này, khi chính thức diễn ra lúc 21h ngày 20-1 theo giờ Washington (9 giờ sáng nay 21-1 theo giờ Hà Nội). Bởi đây là lần đầu tiên ông chủ Nhà Trắng của Đảng Dân chủ phải trình bày các chính sách lớn trước lưỡng viện Quốc hội hoàn toàn do Đảng Cộng hòa kiểm soát.
Cho dù Tổng thống Obama chưa “đăng đàn” trình bày trước Quốc hội Mỹ song những “đường nét” chính trong bản Thông điệp liên bang của Tổng thống Obama đã được Người phát ngôn Nhà Trắng Dan Pfeiffer sớm “bật mí” với báo giới. Phát biểu trong chương trình “Gặp gỡ báo chí” trên kênh tin tức NBC, Người phát ngôn Nhà Trắng Dan Pfeiffer cho biết, chủ đề chính của thông điệp năm nay là “kinh tế của tầng lớp trung lưu” và cách thức cải thiện vấn đề tiền lương cũng như kích thích kinh tế.
Kinh tế đang là điểm sáng nhất của chính quyền với tốc độ tăng trưởng đạt tới 3,2% năm 2014 nên đây sẽ là trọng tâm trong Thông điệp Liên bang năm nay của Tổng thống Obama. Dự kiến, ông Obama sẽ đề nghị tăng thuế đối với thiểu số những người giàu để giúp tầng lớp trung lưu. Theo đó, tầng lớp giàu có nhất tại Mỹ, đặc biệt là giới tài phiệt Wall Street (Phố Wall), sẽ phải đóng thuế nhiều hơn khi bán các khoản đầu tư hoặc tài sản. Nhà Trắng cho rằng kế hoạch này sẽ giúp mang về 320 tỷ USD trong 10 năm tới và số tiền này sẽ được rót vào các quỹ an sinh xã hội để phục vụ tầng lớp trung lưu, người nghèo, mở rộng chính sách chăm sóc trẻ em…
Cho dù chỉ là nội dung dự kiến trong Thông điệp liên bang của Tổng thống Obama song lập tức kế hoạch trên đã gây sóng gió cho mối quan hệ giữa Nhà trắng của Đảng Dân chủ và Quốc hội của phe Cộng hòa khi các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa lập tức gọi đề nghị này là “không nghiêm túc” và khó có triển vọng thành công. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio nói: “Tăng thuế với những người thành đạt không giúp những người đang gặp khó khăn thành công hơn… Đề xuất này thậm chí còn phản tác dụng”.
Bên cạnh đó, Tổng thống Obama nhiều khả năng sẽ lặp lại lời kêu gọi Quốc hội thông qua dự luật cải cách hệ thống nhập cư vốn gây bất đồng sâu sắc giữa chính quyền của ông với Quốc hội. Không phải ngẫu nhiên mà ngày 14-1 vừa qua, Hạ viện Mỹ do Đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua dự luật cấp ngân sách cho Bộ An ninh Nội địa đến tháng 9-2015 nhưng không bao gồm kinh phí dùng để thực thi sắc lệnh cải cách nhập cư.
Chính sách đối ngoại cũng có thể dẫn tới xung đột giữa Nhà Trắng với Quốc hội khi Tổng thống Obama có thể thúc giục Quốc hội dỡ bỏ cấm vận Cuba sau khi hai nước quyết định bình thường hóa quan hệ cũng như không áp đặt các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Iran… Các nghị sĩ Đảng Cộng hòa nhiều khả năng sẽ bác bỏ điều này với minh chứng là Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ đã lên kế hoạch ngày 22-1 tới sẽ bỏ phiếu về dự luật cho phép tiếp tục trừng phạt Tehran nếu không có thỏa thuận nào đạt được giữa Iran và nhóm P5+1 bất chấp lời đe dọa phủ quyết của ông Obama.
