Nghệ sỹ và người xem cùng... hồi hộp

ANTĐ - Thay đổi cách thưởng thức nghệ thuật của người xem là điểm khác biệt của dự án nghệ thuật đương đại “Yu Yu Việt Nam xanh”. Thay vì tập trung vào một ý tưởng, một thông điệp thì các nghệ sỹ Việt Nam-Hoa Kỳ lại tạo nên một bản nhạc jazz ngẫu hứng của ý tưởng. Và bản hòa tấu ấy đẹp hay không chỉ thực sự được biết đến khi triển lãm mở cửa. 
Nghệ sỹ và người xem cùng... hồi hộp ảnh 1

Bản nhạc jazz ngẫu hứng 

Từ khóa của dự án nghệ thuật “Yu Yu Việt Nam xanh” chỉ là sự tin tưởng giữa các nghệ sỹ và hoàn toàn không có đường dẫn cho người xem cũng như không có thông điệp cụ thể được đề ra. Chính vì sự mông lung ấy đã làm người trong cuộc - các nghệ sỹ tham gia dự án và người theo dõi nghệ thuật rất hồi hộp về kết quả  của triển lãm “Yu Yu Việt Nam xanh”. Không chỉ đối với các nghệ sỹ tham gia, khi Mark Cooper (Mỹ) đưa dự án của ông đến với các sinh viên trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam để giới thiệu về tư duy nghệ thuật mới, nhiều nghệ sỹ trẻ đã lắc đầu vì sự khó hiểu.

Nhà nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Anh Tuấn giải thích: “Từ lâu, các nghệ sỹ, người xem Việt Nam đã định hình cách thưởng thức nghệ thuật theo một gợi ý có sẵn. Vì thế, khi tiếp xúc với nghệ thuật mới cảm thấy rất hoang mang, nghệ sỹ không biết nối tiếp ý tưởng của tác giả Mark Cooper từ đâu và người xem cũng không hiểu nên tiếp thu thông điệp như thế nào”. 

Khi hỏi Mark Cooper về tên gọi của cuộc triển lãm có thể được xem như một gợi ý không? Ông cho biết, tên gọi đề ra cho có, thực ra không mang nhiều ý nghĩa. Điều quan trọng là nghệ sỹ và người thưởng thức Việt Nam nên thay đổi tư duy.

Nhà phê bình mỹ thuật Vũ Huy Thông (Viện Mỹ thuật Việt Nam) bổ sung và giải thích thêm: “Sự kết hợp giữa các nghệ sỹ Việt Nam - Hoa Kỳ lần này hoàn toàn khác với các cuộc giao lưu mỹ thuật giữa nghệ sỹ Việt Nam và các nước khác. Chủ đề cuộc triển lãm có hay không, không quá quan trọng. Nguyên tắc làm việc của nghệ sỹ hai nước giống như việc tạo nên một bản nhạc jazz ngẫu hứng. Mark Cooper chỉ đưa ra một số hòa âm chủ đạo, sau đó, các nghệ sỹ Việt Nam sẽ bổ sung nốt nhạc. Tác phẩm đương đại cuối cùng được tạo ra là một tác phẩm ngẫu hứng và được cộng hưởng của nhiều tác phẩm nhỏ”. 

Nghệ sỹ và người xem cùng... hồi hộp ảnh 2

Tác phẩm được ghép nối từ các tác phẩm độc lập 

Tác phẩm lớn nhưng vẫn có thể bán

Từ lời giải thích của nhà phê bình Vũ Huy Thông, có thể hiểu, tác phẩm  nghệ thuật đương đại “Yu Yu Việt Nam xanh” được thực hiện dựa trên tác phẩm của Mark Cooper từng trưng bày tại Mỹ. Các nghệ sỹ Việt Nam sẽ xem và cảm nhận bằng trực giác rồi thực hiện theo ý tưởng của riêng mình. Các chất liệu được sử dụng để tạo nên tác phẩm rất đa dạng: quần áo cũ, đồng, điêu khắc gỗ, gốm nghệ thuật, diều giấy, hội họa.

Điều thú vị của triển lãm là tác phẩm cuối cùng được trưng bày  hoàn toàn không nằm trong tầm kiểm soát của người nghệ sỹ. Khi ráp nối lại, sẽ có những tác phẩm buộc phải gọt giũa, cắt ngắn hoặc phát triển mở rộng hơn. Vì thế, khi triển lãm “Yu Yu Việt Nam xanh” mở cửa, đó thực sự là bản nhạc jazz ngẫu hứng, một bản hòa tấu của đường nét và màu sắc. Những câu chuyện sẽ không dừng lại mà tiếp tục được kể bởi chính các nghệ sỹ. 

Không chỉ có quần áo cũ, mảnh sành, “Yu Yu Việt Nam xanh” còn có sự xuất hiện của một chất liệu kém bền vững là kem. Tác phẩm đương đại này khá lớn nên nhiều người đã đặt câu hỏi cho các nghệ sỹ về khả năng đầu ra cho tác phẩm. Mark Cooper khá tự tin trước những lo lắng này. Ông cho biết, ở Mỹ, các tác phẩm của ông bán rất tốt. Triển lãm lần này do có sự kết hợp của thời trang, điêu khắc, hội họa… nên khả năng bán tác phẩm càng cao, tất nhiên, chỉ là một phần của tác phẩm “Yu Yu Việt Nam xanh”.

Các con thú nhồi bông được nhà thiết kế Chu Quỳnh tạo nên từ quần áo cũ sẽ hướng tới đối tượng là trẻ em, hoặc các bộ thời trang của Chu Thảo không quá khó để hướng tới thị trường. Tuy người xem không thể mang toàn bộ tác phẩm về nhưng họ lại mang theo dấu ấn về nhà, đó mới thực sự là mục đích cuộc triển lãm hướng tới. 

Chỉ trở thành một chỉnh thể khi triển lãm mở cửa nên nghệ sỹ điêu khắc Mark Cooper rất sợ nếu ai đó hỏi ông về mức độ hài lòng. Theo ông, không có màu xấu hay đẹp, vấn đề nằm ở việc sắp xếp để bức tranh đó đẹp nhất. Tác phẩm lần này có thể vượt qua sự mong đợi hoặc không nhưng điều đó không quan trọng. Mark Cooper cho rằng, điều quan trọng nhất nằm ở việc các nghệ sỹ đã được làm việc cùng nhau, được phát triển và bộc lộ tư duy sáng tạo mới khi tiếp cận với nghệ thuật đương đại. 

Triển lãm “Yu Yu Việt Nam xanh” được tổ chức nhân kỷ niệm 20 năm Ngày bình thường hóa quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, sẽ diễn ra từ ngày
28-12-2015 đến 9-1-2016 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, số 66 Nguyễn Thái Học, Hà Nội.