- Các đêm diễn của Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc - 2022 được livestream trên Youtube
- "Đứng lên và cất tiếng", trưng bày tôn vinh và tri ân các nhà báo-liệt sĩ
- Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc - 2022 chính thức khai màn
Vở diễn được chuyển thể từ tác phẩm cùng tên của nhà văn, nhà biên kịch Nguyễn Thế Kỷ. Đây là phần đầu dự án nghệ thuật mang tính sử thi về Chủ tịch Hồ Chí Minh, khắc họa xúc động hình tượng Nguyễn Sinh Cung, Nguyễn Tất Thành, cùng hình tượng mẹ Hoàng Thị Loan, cha Nguyễn Sinh Sắc… trong không gian văn hóa các vùng miền từ Bắc chí Nam.
Với thời lượng 120 phút, êkíp chọn lọc những lát cắt tiêu biểu trong 20 năm đầu cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nguyễn Sinh Cung chào đời trong vòng tay của ông bà ngoại và cha mẹ một ngày giữa mùa sen tháng 5 ở Nghệ An. Năm 1901, mẹ Nguyễn Sinh Cung - bà Hoàng Thị Loan qua đời ở Huế, khi chồng và con trai đầu đi công vụ ở xứ Thanh. Nguyễn Sinh Nhuận, em trai Nguyễn Sinh Cung cũng mất không lâu sau đó vì đói khát, ốm đau.
Bước ngoặt tác động mạnh đến tư tưởng của Nguyễn Tất Thành là khi cha - ông Nguyễn Sinh Sắc, tri huyện Bình Khê, Bình Định bị triệu hồi về Huế chịu án phạt vì bênh vực dân nghèo, khích lệ tinh thần yêu nước... Khi cha và anh trai về Huế, Nguyễn Tất Thành được bạn cũ của cha giới thiệu đến dạy học ở trường Dục Thanh.
 |
Nghệ sĩ trẻ Minh Hải trong vai Nguyễn Tất Thành |
Sau đó, Nguyễn Tất Thành lên đường vào Sài Gòn, đến tạm trú tại trụ sở Liên Thành Thương quán. Tại đây, Nguyễn Tất Thành đã tìm kiếm cơ hội lên tàu sang Pháp để tìm đường cứu nước.
Chỉ trong một cảnh trò chuyện giữa Nguyễn Tất Thành với ông Nguyễn Quý Anh - chủ công ty Liên Thành đã cho thấy được sự đặc biệt trong tư duy và nhận thức của chàng trai mới 21 tuổi. Đó là quyết định mang tính lịch sử tạo tiền đề cho công cuộc đánh đuổi thực dân Pháp, giành lại độc lập và tự do cho dân tộc.
Bên cạnh kết hợp nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống như dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh, ca Huế và dân ca Nam Bộ... ở vở diễn này, đạo diễn Triệu Trung Kiên cũng đã tìm được sự hợp lý khi sử dụng giữa màn hình led và không gian sân khấu gây ấn tượng mạnh với người xem, khi gợi lại bối cảnh cuối thế kỷ XIX, đời sống người dân cùng cực dưới ách áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến.
 |
Vở diễn có sự kết hợp của nhiều loại hình nghệ thuật |
Bên cạnh đó, tác phẩm còn đề cập đến tình cảm riêng tư của Nguyễn Tất Thành. Khi trò chuyện với người quen, Nguyễn Tất Thành kể về lần tương tư cô gái tên Huệ. Huệ xinh đẹp, hiền dịu, sinh ra trong gia đình làm quan, từng là học trò của cha ông thời ở Huế. Tuy nhiên, vua Thành Thái bị người Pháp phế ngôi, cha Nguyễn Tất Thành bị điều đi nơi khác làm quan tri phủ, cả hai mất liên lạc từ đó. Tại bến cảng Sài Gòn, khi chuẩn bị sang Pháp, Nguyễn Tất Thành gặp lại Huệ. Họ thăm hỏi rồi vội vàng nói lời từ biệt.
Với "Nợ nước non", có thể thấy sự tìm tòi rất tỉ mỉ, kỹ lưỡng của ê kíp sáng tạo khi dựng nên một không gian sân khấu biến hóa liên tục. Yếu tố đương đại được thể hiện mạnh mẽ trong sự phá cách của trang trí sân khấu với những khung sắt, những hình khối ngẫu biến gợi tả về một xã hội Việt Nam khi ấy ngổn ngang, bất an và đầy rẫy nguy cơ tiềm ẩn…
Đặc biệt ở cảnh cuối, tất cả các đơn nguyên trang trí bỗng chốc ghép lại thành cầu cảng của bến cảng Sài Gòn - nơi đã ghi dấu ấn lịch sử trước khi Người bước chân lên con tàu vạn dặm xa tìm đường cứu nước.
 |
Nguyễn Tất Thành và cha |
Nghệ sĩ trẻ Minh Hải đã hóa thân thành công trong vai chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành. Để có dung mạo gần giống Bác thời trẻ với dáng người thanh mảnh, cao gầy, Minh Hải đã chủ động giảm 7 kg bằng cách chỉ ăn hoa quả và uống nước. Trước đây, Minh Hải thường vào vai hào hoa, lãng tử. Nhưng lần này, anh đã loại bỏ các yếu tố này để vào vai một chàng thanh niên mộc mạc, chân thành, một con người được giáo dục trong gia đình gia giáo, nề nếp, có học thức.
 |
Nghệ sĩ trẻ Minh Hải |
Đạo diễn Triệu Trung Kiên chia sẻ, những xử lý về mặt nghệ thuật của vở diễn mang tính ngẫu hứng, ngẫu biến, linh hoạt và khá tự do trong sáng tạo. Ê kíp cũng tin rằng với quan điểm đó thì tác phẩm sẽ không giống bất cứ 1 tác phẩm nào khác từng kể chuyện về Bác, tạo cho khán giả 1 cảm quan rất mới mẻ, đương đại, góp phần khắc phục những hạn chế của sân khấu cải lương, hoà nhập với nghệ thuật đương đại thế giới.
Sau buổi diễn ra mắt vừa diễn ra tại nhà hát Lớn Hà Nội, Nhà hát Cải lương Việt Nam đang tiến hành triển khai tổ chức biểu diễn tác phẩm "Nợ nước non" trong các đợt lưu diễn dài ngày ở các tỉnh miền Trung và miền Nam, đặc biệt là những địa danh đã từng in dấu chân Bác trên hành trình đi tìm dáng hình đất nước.
