- Trần “room” ngoại làm khó các ngân hàng khi tìm nhà đầu tư chiến lược
- Ủy ban Chứng khoán Nhà nước lý giải vì sao không trao quyền tự quyết room ngoại cho doanh nghiệp
- Quyền “khóa room ngoại” của doanh nghiệp: Giữ hay bỏ?
Sở hữu nước ngoài tăng mạnh vài năm trở lại đây
Báo cáo “Nghiên cứu tính cần thiết của việc điều chỉnh tăng giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) vừa công bố cho thấy, hiện nay, một số ngân hàng đã có tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài chạm hoặc gần chạm trần 30%.
Cụ thể, tính đến 30/6/2021 có 19 tổ chức tín dụng có cổ đông là tổ chức nước ngoài sở hữu trên 1% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng, trong đó ngân hàng thương mại Nhà nước có 03/04 ngân hàng và ngân hàng thương mại cổ phần là 16/28 ngân hàng; 11 tổ chức tín dụng có tỷ lệ sở hữu cổ phần của tổ chức nước ngoài trên 15% trong đó có 5 tổ chức tín dụng có tỷ lệ sở hữu cổ phần của tổ chức nước ngoài trên 25%.
Đáng chú ý, giai đoạn từ 2018 đến tháng 6/2021, một số ngân hàng có phát sinh sở hữu của tổ chức nước ngoài như BIDV (1 tổ chức là KEB Hana sở hữu 15%), MSB (8 tổ chức, sở hữu 28,22%), VPB (9 tổ chức sở hữu 13,33%), LVB (1 tổ chức sở hữu 2,1%) và SCB (1 tổ chức sở hữu 4,94%).
Theo đại diện CIEM, dù tỷ lệ sở hữu cổ phần của các nhà đầu tư nước ngoài tăng nhanh trong vài năm trở lại đây nhưng tổng mức sở hữu cổ phần của các nhà đầu tư nước ngoài không vượt quá 30% vốn điều lệ của một ngân hàng thương mại Việt Nam.
 |
Tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài tại nhiều ngân hàng tăng mạnh trong thời gian gần đây |
Theo báo cáo của CIEM, cùng với việc tăng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư ngoại là sự cam kết lâu dài và chuyển giao kinh nghiệm, năng lực của các cổ đông chiến lược. Nhờ đó, đã góp phần nâng cao năng lực tài chính hoạt động an toàn, ổn định và có hiệu quả hơn cho các tổ chức tài chính trong thời gian qua.
Trong bối cảnh nhằm tăng cường khả năng huy động vốn của các ngân hàng đáp ứng tiêu chuẩn Basel II cho các ngân hàng thương mại; đặc biệt là hỗ trợ thực hiện hiệu quả các cam kết về giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng thương mại trong các FTA đặc biệt là EVFTA… đại diện CIEM khuyến nghị có thể cân nhắc xem xét điều chỉnh tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam...
Cần thiết nâng “room” nhưng cũng phải đảm bảo hài hòa
Theo TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia hiện chúng ta đang chuẩn bị cho kế hoạch tái cơ cấu lại hệ thống tài chính giai đoạn 5-10 năm tới và nhu cầu tăng vốn để đáp ứng tiêu chuẩn Basel II, Basel III là rất lớn.
Trong khi đó với Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội dự kiến triển khai sắp tới, nhu cầu tiếp cận vốn tín dụng các năm tới rất lớn nên tốc độ tăng trưởng tín dụng có thể cao hơn, ví dụ năm 2022 dự báo có thể ở mức 13-14%... Những yếu tố đó cho thấy nới “room” để thu hút vốn nhà đầu tư nước ngoài là cần thiết.
Trên thực tế, dù ngành Ngân hàng được nhìn nhận là rất có tiềm năng nhưng trong nhiều năm qua, thị phần của các ngân hàng nước ngoài và ngân hàng liên doanh tại Việt Nam vẫn chỉ quanh 10%.
Việc chưa “sử dụng” hết trần “room” hiện tại có thể vì tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược nước ngoài phù hợp là không dễ dàng, quá trình thẩm định đánh giá phê duyệt của Việt Nam quá lâu khiến nhà đầu tư bị lỡ cơ hội; nguy cơ có những điều chỉnh trong chính sách, quy định…
Với những phân tích như vậy, TS. Cấn Văn Lực cho rằng mức độ nới room sẽ phụ thuộc vào Đề án Cơ cấu lại tổ chức tín dụng mà Chính phủ thông qua tới đây cũng như việc sửa Luật Ngân hàng Nhà nước (NHNN), Luật Bảo hiểm tiền gửi và Luật Các TCTD; mặt khác là tính toán kỹ mức độ khả thi và hài hòa của cung - cầu (giữa nhu cầu phía các nhà đầu tư nước ngoài và đối tượng NHTM trong nước cụ thể).
Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, việc quy định “room” cũng cần được phân loại theo nhóm. Đối với nhóm các NHTM, có thể nới room tùy theo đánh giá xếp loại của NHNN.
Với các NHTM đã hoàn thành Basel II, đang tiếp tục nâng cao lên Basel III, có thể nâng trần “room” lên cao hơn tỷ lệ 30%. Bên cạnh đó, cần có giải pháp mạnh hơn để khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài tham gia tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém. Tuy nhiên ông Hùng cũng lưu ý: “Việc tăng “room” cần thận trọng, đảm bảo hài hòa lợi ích, nhu cầu của các nhà đầu tư với vai trò quản lý Nhà nước.
