Người đọc phải có sự lựa chọn thông minh để nâng cao chất lượng văn hóa đọc
Ảnh: VOV
Sách nhiều nhưng ít sách hay
Theo thống kê của Cục xuất bản (Bộ Thông tin và Truyền thông) trong năm 2012 nước ta có 374 triệu cuốn sách - xuất bản phẩm có mặt trên thị trường tăng 4% so với năm 2011, trung bình mỗi người dân đọc 3,4 cuốn/năm. Chưa kể những đầu sách đã được xuất bản từ các năm trước đó thì thị trường sách hiện nay vô cùng phong phú, nhưng sách hay, sách có chất lượng vẫn còn khá khiêm tốn.
Vào một số nhà sách lớn ở Hà Nội mới thấy trên các giá chiếm phần lớn là sách có bìa khêu gợi, những cái tít giật gân nhằm kích thích trí tò mò của độc giả. Đây là những chiêu trò của các tác giả và nhà xuất bản nhằm mục đích câu khách còn nội dung thì không mấy giá trị. Ngoài ra còn nhan nhản các loại sách kinh dị, truyện ma, các sách tình yêu gợi dục... tác động không nhỏ đến nhận thức của độc giả.
Các NXB hiện nay đang chạy theo doanh thu, lợi nhuận nên thị trường sách thượng vàng hạ cám, những sách giải trí mang tính thị trường tràn ngập thỏa mãn thị hiếu yếu kém của độc giả mà chưa quan tâm tới giá trị tinh thần vốn là thuộc tính nghìn đời của sách. Gần đây, giật mình khi thấy SGK cho học sinh mẫu giáo và tiểu học cũng mắc những sai sót nghiêm trọng như “in cờ Trung Quốc” trong phần minh họa gây nhiều bức xúc trong dư luận. Ngay cả, NXB Trẻ trong bộ sách “Kiến văn tiểu lục” (2 tập) của Lê Quý Đôn cũng ngờ nghệch in bìa nhầm ảnh Lê Quý Đôn thành ảnh Nguyễn Trãi. Điều này thể hiện rõ những hạn chế trong khâu kiểm duyệt và biên tập ở các NXB hiện nay.
Văn hóa đọc đang bị đầu độc bởi những cuốn sách tục tĩu, khiêu dâm kích thích “thị dục” làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt. Đây là một vấn đề đáng báo động vì muốn nâng cao dân trí của người dân thì phải có những quyển sách hay, sách tốt. Nhưng do doanh thu, lợi nhuận các NXB vẫn nhắm đến thị hiếu giải trí tầm thường mà quên đi những giá trị về tri thức của sách. Khi ra nhà sách bạn đọc không khỏi choáng ngợp trước muôn hình muôn vẻ bởi các đầu sách có hình bìa, tranh ảnh bắt mắt mà nội dung èo uột, sơ sài. Người ta đọc vì tò mò là chính chứ chưa thẩm thấu được cái hay, cái đẹp trong đó.
Đọc một cách có chọn lọc
Trước sự nhộn nhạo của sách hiện nay, nhà văn Lê Minh Khuê có góp ý rất hay cho độc giả: “Tôi nghĩ rằng người đọc trước nhất vẫn phải có sự lựa chọn thông minh cho “gu” đọc sách của mình. Tìm đọc những cuốn sách thực sự viết ra vì mục đích vị nghệ thuật lẫn vị nhân sinh chứ không vị lợi nhuận. Một khi người đọc đã nâng cao khả năng miễn dịch và tự nhận biết thì tất yếu những sản phẩm độc hại tự thân nó sẽ bị đào thải”. Là một độc giả thông minh sẽ biết cách nâng cao tầm văn hóa đọc của mình, tức là tự định hướng cách đọc, đọc một cách có chọn lọc mang tính trí tuệ và có hiệu quả để bổ sung tri thức theo nhu cầu của mỗi người, tìm đọc những cuốn sách tri thức, nghệ thuật và giải trí lành mạnh để bồi bổ và tu dưỡng tâm hồn.
Khá nhiều bạn trẻ cho rằng việc đọc sách là lạc hậu khi thời buổi công nghệ lên ngôi thì đó là quan niệm sai lầm. Phần lớn việc đọc của giới trẻ trên mạng theo kiểu ăn sổi là chính, vừa chát Facebook vừa đọc sách thì những con chữ đọng lại trong đầu được bao nhiêu? Vậy nên chất lượng văn hóa đọc có được cải thiện hay không phần lớn phụ thuộc vào cách ứng xử của mọi người với “sự đọc” của mình. Mặt khác, cũng cần có sự ăn ý giữa NXB với độc giả của mình. Những cuốn sách hay, có giá trị nghệ thuật cao nên được quảng bá rộng rãi giúp độc giả đọc một cách có hệ thống, có chọn lọc với tiêu chí hàng đầu là nâng cao chất lượng đọc chứ không vì thỏa mãn thị dục tầm thường.
Điều quan trọng nhất để nâng cao chất lượng văn hóa đọc hiện nay là cần có sự quan tâm đặc biệt với thế hệ tương lai của đất nước. Nhà trường và gia đình phải tạo cho con em mình có thói quen đọc sách từ khi còn nhỏ. Đọc đúng theo độ tuổi, mặt bằng tiếp nhận tri thức chứ không nên quá lạm dụng vào máy vi tính. Hệ thống thư viện trong nhà trường cũng phải có không gian đọc yên tĩnh, những đầu sách hay thu hút sự quan tâm của học sinh. Một thế hệ đọc mới chất lượng thì chắc chắn những bất cập của văn hóa đọc sẽ sớm được cải thiện.
