Nam thanh niên viêm tụy cấp, tử vong ở BV Chợ Rẫy: Làm sao nhận biết và phòng tránh?

ANTD.VN - Những ngày qua dư luận vô cùng xôn xao trước thông tin nam thanh niên 19 tuổi đang khỏe mạnh đã tử vong vì viêm tụy cấp. Viêm tụy cấp là căn bệnh có thể điều trị khỏi nhưng cũng có thể có biến chứng khôn lường cướp đi tính mạng của người bệnh. Do đó, người dân cần nắm được những kiến thức căn bản để phòng tránh hữu hiệu căn bệnh này.

Như Báo ANTĐ đã đưa, bệnh nhân là anh Nguyễn Duy H. (19 tuổi, ngụ Đồng Nai). Anh H bị đau bụng, được gia đình đưa tới bệnh viện đa khoa Đồng Nai cấp cứu. Qua thăm khám, xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán anh bị viêm tụy cấp theo dõi hoại tử và chuyển lên bệnh viện Chợ Rẫy điều trị.

Qua 24 ngày điều trị ở bệnh viện Chợ Rẫy với chẩn đoán viêm tụy cấp hoại tử nặng, nam bệnh nhân bị suy thận, phải lọc máu liên tục, dùng kháng sinh loại mạnh điều trị nhiễm trùng. Trước tình trạng viêm tụy ngày càng nặng, kết quả chụp CT-scan nhận thấy mô tuỵ hoại tử gần như toàn bộ, các bác sĩ đã phẫu thuật với hy vọng mong manh cứu sống bệnh nhân. Sau ca mổ, tình trạng người bệnh không tiến triển và gia đình đã xin đưa về lo hậu sự.

Trên mạng xã hội, mẹ bệnh nhân cho rằng bệnh nhân tử vong là do sự thờ ơ, tắc trách của các y bác sĩ. Đáp lại, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) khẳng định đã tập trung mọi nguồn lực cứu chữa, không tắc trách, sai sót trong điều trị trường hợp bệnh nhân viêm tụy cấp tử vong.

Hồ sơ bệnh nhân Nguyễn Duy H.

Trước sự việc gây xôn xao dư luận này, hãy cùng tìm hiểu xem bệnh viêm tụy cấp nguy hiểm như thế nào.

Viêm tụy cấp là gì

Viêm tụy là một thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng viêm ở tuyến tụy. Tụy tạng là một tuyến phẳng dài phía sau dạ dày ở vùng bụng trên. Viêm tụy cấp tính là tình trạng viêm đột ngột trong một khoảng thời gian ngắn. Độ nghiêm trọng của bệnh thay đổi từ mức gây khó chịu nhẹ cho đến gây nguy hiểm đến tính mạng. Hầu hết những người bị viêm tụy cấp tính đều hồi phục hoàn toàn sau khi được điều trị đúng cách.

Nguyên nhân

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng viêm tụy cấp, trong đó lạm dụng rượu và sỏi mật là hai nguyên nhân chính gây viêm tụy, chiếm khoảng 80-90% các trường hợp.

Lạm dụng rượu là nguyên nhân chính gây viêm tụy cấp

Ngoài ra, 10-20% trường hợp viêm tụy còn lại là do những nguyên nhân sau: thuốc, tiếp xúc với một số hóa chất; tổn thương (chấn thương) do tai nạn xe hoặc té ngã gây chấn thương bụng; những bệnh lý di truyền, phẫu thuật và một số thủ thuật ngoại khoa, bệnh nhiễm khuẩn, chẳng hạn như sởi (ít gặp), dị dạng tụy hay ruột, mỡ trong máu cao... cũng gây viêm tụy cấp. Ngoài ra, 10% trường hợp viêm tụy không rõ nguyên nhân.

Dấu hiệu

* Triệu chứng cơ năng, bao gồm các dấu hiệu sau:

- Đau bụng: đây là dấu hiệu nổi bật nhất, thường xuất hiện một cách đột ngột ở vùng thượng vị, có thể lan lên ngực, ra hai mạng sườn hai bên, xiên ra sau lưng. Đau bụng liên tục, dữ dội kéo dài nhiều giờ, có thể đau khởi phát sau khi ăn. Cũng có khi khởi phát tự nhiên.

Đau bụng là triệu chứng nổi bật của viêm tụy cấp

- Nôn: đa số người bệnh có nôn hoặc buồn nôn, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau đó nôn ra dịch, nôn xong có thể đỡ đau hoặc không.

- Bí trung đại tiện: do tình trạng liệt ruột cơ năng, người bệnh không trung tiện, không đi ngoài, bụng trướng và đầy tức khó chịu.

- Khó thở: do đau, do tràn dịch màng bụng, màng phổi.

* Triệu chứng toàn thân

- Sốt: thường có sốt nhẹ, có thể sốt cao vì viêm nhiễm đường mật do sỏi, giun hoặc do hoại tử tụy rộng.

- Mạch, huyết áp:

+ Viêm tụy cấp thể nhẹ: tình trạng toàn thân thường không trầm trọng, người bệnh mệt mỏi nhưng tỉnh, mạch, huyết áp ổn định, không khó thở.

+ Viêm tụy cấp thể nặng: có thể có tình trạng sốc, vã mồ hôi, chân tay lạnh, nhợt nhạt, tinh thần chậm chạp, mạch nhanh, huyết áp tụt, người bệnh hốt hoảng, kích động hoặc ngược lại nằm lờ đờ, mệt mỏi, có những mảng bầm tím ở chân tay, thân thể, thở nhanh nông.

* Triệu chứng thực thể

- Bụng chướng: bụng chướng đều, có khi chướng ở vùng trên rốn nhiều hơn, gõ vang do liệt ruột cơ năng, không có quai ruột nổi, rắn bò như trong tắc ruột cơ học. Khi ổ bụng có nhiều dịch có thể gõ đục ở vùng thấp.

- Phản ứng thành bụng: có thể phản ứng cục bộ hay toàn bộ vùng trên rốn, xuất hiện ở hạ sườn bên phải khi nguyên nhân gây biêm tụy cấp là sỏi mật.

- Mảng cứng trên rốn: có thể sờ thấy mảng cứng vùng thượng vị, có khi lan sang hai vùng dưới sườn, ranh giới không rõ, không di động, ấn đau, cảm giác ngay dưới tuỵ do hiện tượng hoại tử mỡ.

- Điểm sườn lưng một hay hai bên đau: có ở hầu hết các người bệnh viêm tụy cấp.

- Có triệu chứng vàng da kèm gan to khi nguyên nhân liên quan với túi mật to do sỏi, giun hoặc sỏi đường mật gây tình trạng ứ mật hoặc do viêm gan.

- Trường hợp nặng, nhất là trong viêm tụy cấp thể hoại tử, có thể gặp các mảng bầm tím dưới da ở hai bên mạng sườn hay quanh rốn, đây là dấu hiệu rất đặc hiệu, biểu hiện sự chảy máu ở vùng tụy và quanh tụy.

Chế độ ăn nhiều hoa quả và ít béo là cách phòng ngừa viêm tụy cấp hiệu quả

Biện pháp chữa trị

Viêm tụy cấp là một bệnh thường gặp ở phòng cấp cứu các bệnh viện với bệnh cảnh cơn đau bụng cấp. Viêm tụy cấp nặng và nhẹ với tiên lượng rất khác nhau: viêm tụy cấp nhẹ tử vong  khoảng 1%; viêm tụy cấp nặng tử vong từ 10-35%, nên cần phải đánh giá tiên lượng nặng của một ca viêm tụy cấp dựa trên các yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng để xử trí tích cực và thích hợp.

Vì vậy, khi có biểu hiện nghi ngờ viêm tụy cấp, người bệnh cần được đến cơ sở y tế để được khám và chẩn đoán kịp thời, giảm biến chứng và hạn chế tử vong.

Làm sao để phòng ngừa

-  Ngừng uống rượu, hút thuốc

-  Chọn chế độ ăn với nhiều trái cây tươi và rau quả, ngũ cốc, protein nạc và giới hạn chất béo.

-  Uống nhiều nước hơn.

-  Khám sức khỏe và tẩy giun định kỳ để phát hiện các rối loạn chuyển hóa và điều chỉnh, phòng tránh từ sớm.