Phác thảo “công viên siêu thị” ở Randstad, Hà Lan
Công ty Kiến trúc Van Bergen Kolpa có trụ sở ở Rotterdam có ý định sản xuất mọi loại rau quả, kể cả gạo vùng châu Á đến quả kiwi Australia trên diện tích rộng 4.000 mẫu Anh đất bỏ hoang ở một trong những đô thị lớn nhất Hà Lan. Các kiến trúc sư Randstad, cho biết họ đã phát minh ra một hệ thống kiểm soát môi trường ngoài trời đồng thời áp dụng công nghệ canh tác cũ và mới để mô phỏng khí hậu nhiệt đới và vùng Địa Trung Hải một cách bền vững về mặt sinh thái.
Đất khu vực này vốn dành cho các dự án trước khi suy thoái kinh tế toàn cầu. Khu đất nằm rìa Rotterdam và Hague, theo Công ty Van Bergen Kolpa sẽ phục vụ cho lượng khách hàng tiềm năng lên tới hơn 1 triệu người. “Các thành phố xung quanh khu vực làm dự án tụ hội văn hóa ẩm thực của khoảng 170 nước từ Morroco, Indonesia, Thổ Nhĩ Kỳ đến Trung Quốc, và mục tiêu của chúng tôi là cung cấp thực phẩm đáp ứng thị hiếu của họ”, ông Jago van Bergen - một trong những bộ não của “siêu thị nông trang” nói. Được biết, dự án này đã lọt vào chung kết Giải thưởng Kiến trúc Thế giới diễn ra vào tháng 11-2011.
Kế hoạch này định phân chia công viên thành 3 vùng khí hậu: ôn đới, nhiệt đới và Địa Trung Hải (mùa hè nóng, mùa đông ấm). Đây cũng sẽ là một không gian giải trí nên mục tiêu là hạn chế sử dụng nhà kính. Theo giải thích thì sự khác biệt chính giữa khí hậu Địa Trung Hải và ôn đới là ánh nắng ban ngày dài hơn và buổi tối ấm áp hơn. Để tạo nên sự khác biệt này, họ sẽ cố gắng thu giữ nhiệt và phát ra khi nhiệt độ xuống thấp.
Cụ thể, “bức tường rắn” và “giá treo khí hậu” được tận dụng nhiều hơn.
Theo Van Bergen, “bức tường rắn” được làm từ đất sét, bao quanh luống trồng để bảo vệ chúng khỏi những cơn gió lạnh đồng thời phát ra nhiệt hấp thụ trong ngày. Phương pháp này đã được áp dụng trong các khu vườn từ thế kỷ 18 ở Potsdam, phía đông nước Đức. Thời đó người ta vẫn có thể thu hoạch nho để làm rượu vang có mùi vị ngon như ở nước Pháp. “Giá treo khí hậu” là một phương pháp thu nhiệt hiện đại. Các kiến trúc sư ở Van Bergen Kolpa cho biết họ chỉ đơn giản là tạo một màn sương, từ đó tạo một lớp mây ngăn chặn không khí ấm bốc lên. Tuy nhiên, đối với các loài cây nhiệt đới như xoài, lúa…, nông trang sẽ cần một không khí ấm áp hơn nên sẽ được bơm năng lượng địa nhiệt, nhiệt lưu giữ trong đất sâu được đưa lên bề mặt qua các đường ống ngầm chứa đầy nước. Công nghệ này hiện được nhiều sân bóng đá sử dụng để ngăn chặn việc mặt sân bị đóng băng. Ngoài ra bóng đèn điện để kéo dài ánh sáng ban ngày sẽ là yếu tố không thể thiếu.
Siêu thị nông trang được cơ quan quy hoạch tỉnh Nam Hà Lan quyết định đầu tư và thử nghiệm nhỏ bắt đầu triển khai từ cuối năm nay. Nếu thành công, đây sẽ là phương pháp tiếp cận mới hướng tới canh tác bền vững, tạo ra vành đai xanh cho đô thị trong khi giúp giảm lượng khí thải carbon liên quan đến sản xuất thực phẩm chiếm đến 30% tổng lượng phát thải trên toàn thế giới (theo như một báo cáo của tổ chức Hòa bình Xanh năm 2008). “Vì tất cả các thực phẩm trong siêu thị của chúng tôi được trồng trên cùng khu đất nên sẽ không cần có nhà máy chế biến lớn để đóng gói và cũng không phải sử dụng nhiều nhiên liệu hóa thạch để vận chuyển”, ông Jago van Bergen nói. Điều này sẽ làm giảm lượng khí thải carbon trong chế biến thực phẩm và chi phí vận tải, đồng thời kích thích công nghiệp địa phương.
Đối với Van Bergen, họ luôn hy vọng siêu thị nông trang là cách cung ứng thực phẩm mới thay thế hệ thống sản xuất lương thực hiện có. Dự án mở ra cách canh tác bền vững, không thâm canh, lại nuôi dưỡng mối quan hệ cộng đồng và tạo ra ý nghĩa mới cho một không gian ven thành phố mà chưa được chú ý phát triển.
