Một món ăn pha trộn 3 nền văn hóa ở Sóc Trăng

ANTD.VN - Sóc Trăng thường được đánh giá là một điểm đến không mấy thú vị, dân du lịch chỉ đi qua chứ không mấy khi ở lại. Điểm tham quan ở Sóc Trăng chủ yếu là chùa chiền. Tuy nhiên tôi lại cho rằng chỉ riêng ẩm thực Sóc Trăng thôi cũng đáng là một… di sản. 

Bánh Cống là món ăn truyền thống của người Khmer, cũng là một trong những đặc sản nổi tiếng của tỉnh Sóc Trăng

Đến Sóc Trăng, nhác giống đi Phnom Penh (Campuchia), đặc biệt là khi ta vào những ngôi chùa kiến trúc kiểu Khơ-me. Trời nắng đổ lửa, đi qua những ngôi mộ tròn xoe như nắm cơm là đến khu vực yên tĩnh của chùa Mahatup với thấp thoáng bóng cà sa khoác trên những thân mình đen cháy, ngỡ đâu mình đã ra khỏi biên giới để lạc sang đất Lào, đất Thái. Chùa Mahatup kiến trúc lộng lẫy, đến Tết Chol Chnam Thmay hay Ok Om Bok chắc sẽ tấp nập người nhưng thường ngày tĩnh lặng là thế. 

Vào sân chùa ngẩng cổ… tìm dơi

Ở Sóc Trăng, chùa cũng đồng thời là trung tâm lễ hội nên kiến thúc nội thất ở Mahatup chẳng khác nào cung điện, dù đã hao mòn, cũ kỹ qua 4 thế kỷ. Bên trong bày rất nhiều loại nhạc cụ kỳ lạ dành cho lễ hội. Tuy là ngôi chùa lớn và đông đúc nhất Sóc Trăng nhưng khuôn viên nom khá tiêu điều với cơ man là lá cây mục ải rắc đầy những vườn cây rậm rạp không người chăm sóc. Phía đằng sân sau Mahatup có chiếc ao nhỏ đầy cá. Cạnh đó một bà lão ngồi sau mấy lồng chim sẻ chật cứng.

Bà mời tôi mua một chú chim phóng sinh. Tôi ngồi xuống chiếc ghế đá đầy phân chim bên cạnh ao, xung quanh rất nhiều rác và lá khô, cạnh đó là một ngôi mộ đắp xi măng tròn xoe. Người Khơ-me gọi ngôi chùa này là Mahatup còn người Hoa và người Kinh ở Sóc Trăng gọi chùa Dơi, vì đây là nơi cư trú của cả vạn con dơi, trong đó có cả chủng dơi ngựa đã được đưa vào sách đỏ thế giới. Khách phương xa vừa bước vào sân chùa đều ngẩng cổ cố… tìm dơi nhưng nheo mỏi mắt chỉ thấy có lá cây đung đưa dưới bầu trời nắng gắt. 

Hai ngôi chùa khác trong thành phố cũng thường được chú dẫn ở các thông tin du lịch là chùa Đất Sét và chùa Khleang, nhưng tôi chỉ thấy đặc biệt thú vị và độc đáo khi ở trong khuôn viên đặc trưng sắc Khơ-me của Mahatup. Trước khi đến Sóc Trăng, tôi cẩn thận ghi vào sổ tay là phải ăn đủ những món sau: Cà ri gà, phá lấu, bánh cống, bún nước lèo, bún xào, bún gỏi dà, bún vịt nấu tiêu, bò nướng ngói... Lúc còn ở nhà mà nghe qua mấy thứ đồ ăn chưa nếm thử bao giờ này đã muốn ứa nước miếng. Nhưng rồi chẳng thực hiện nổi, lý do là vì tôi phải vội vàng đi tiếp đến Bạc Liêu trước khi trời tối.

Từ Bạc Liêu đến Cà Mau sẽ có hãng xe du lịch liên tỉnh lớn nhất khu vực phía Nam Phương Trang, nhưng từ Sóc Trăng đến Bạc Liêu và ngược lại thì chẳng có hãng xe nào cả. Vào bến xe cũng vô ích thôi. 

Muốn đi Bạc Liêu, ra đường quốc lộ mà bắt xe dù, người địa phương bảo thế. Nghe vậy đâm sợ. Tự dưng cứ thấy hoang mang như đang lạc sang tận Texas. Đường quốc lộ là ở mãi tận đâu, cách thành phố bao xa? Cứ đứng ven đường quốc lộ dưới chiều tà ngóng xe vùn vụt qua mà rủi không có xe nào đỗ lại thì biết đi đâu về đâu? Cuối cùng đành chọn cách không thể tiết kiệm là đi taxi. Từ Sóc Trăng về Bạc Liêu có 54km thôi mà phương tiện không hề thuận tiện. Kỳ lạ là thế! Người hai tỉnh không có việc gì phải đi sang nhau hay sao?

Bún nước lèo là món ăn trứ danh của người dân tỉnh Sóc Trăng 

Thưởng thức bún nước lèo trứ danh

Trước khi rời Sóc Trăng, tôi bảo lái xe cho vào tiệm bún nước lèo Cây Nhãn để ăn. Cũng giống như về Hội An mà bảo muốn đi ăn cơm gà, lái xe không cần hỏi đã dong thẳng về cơm gà Bà Buội; về Huế đòi đi ăn cơm hến thì tài chở ngay ra Cồn Hến. Đây cũng vậy, dù bất kỳ vỉa hè nào ở Sóc Trăng cũng đều thấy đề biển “Bún nước lèo” nhưng anh lái xe cười bảo: “Biết rồi, bún nước lèo chỉ có ở quán Cây Nhãn là ngon nhất”. 

Quán bún nước lèo trứ danh nằm sát bên bờ sông chảy ngang qua nội thị. Tôi đã vừa lỡ ăn no bụng trong sân chùa Mahatup, giờ cố nhồi thêm bát bún. Nhưng cũng chả lấy gì làm ân hận, bún nước lèo quả không hổ danh khi đã từng đoạt giải Nhất ẩm thực tại Liên hoan du lịch Mê Kông.

Bún nước lèo Cây Nhãn lại càng xứng đáng được dân phượt trên mạng đồn thổi. Vị của bún đơn giản, chỉ là kết hợp giữa thịt heo quay, cá lóc, mắm, hẹ, rau muống chẻ, bắp cải sống, hoa chuối, giá đỗ... nhưng vị ngọt lịm của cá lóc tươi, vị béo ngậy của heo quay, vị thơm lừng của hẹ và bát nước lèo dậy hương đã khiến tôi không để sót bất cứ thứ gì trong bát. Phía bên kia sông, người đi chợ chiều tấp nập và vội vã. Tôi cũng vội vã đứng dậy. Lái xe chờ sẵn trong xe toét miệng cười hỏi: “Ngon không chị?” - “Tuyệt”. 

Anh lái xe bảo nếu tôi còn muốn ăn thêm món gì nữa sẵn sàng chở đến và ngồi chờ ngoài xe cho tôi ăn. Thôi chịu. Dù muốn đến mấy cũng không thể một buổi chiều mà đưa hết ẩm thực của người Sóc Trăng vào bụng. Khi còn ở Hà Nội, tôi mới chỉ được ăn lạp xường và bánh pía Sóc Trăng, vào đây mới thấy hết ẩm thực một vùng đa văn hóa cũng đa dạng biết chừng nào. Dễ ở lại một tuần mới trải nghiệm được hết. Tôi sang xứ Lào, Thái, Campuchia (nơi có nhiều người gốc  Khơ-me) đều thấy các bữa ăn ngon miệng, nên có lẽ nhờ những gia vị đặc trưng của người Khơ-me, lại kết hợp thêm tinh túy ẩm thực của người Kinh, người Hoa mà món ăn Sóc Trăng mới thành đậm đà khó quên như thế. 

Dư âm một vùng đất lạ kỳ…

Trên đường về Bạc Liêu, tôi vẫn còn cơ hội ghé qua cửa hàng bánh Cống ở xã Đại Tâm, xế bên chùa Chén Kiểu (cách trung tâm thành phố hơn chục cây số) để mua mấy chiếc mang đi theo. Dễ đến gần chục hàng bánh Cống với chảo mỡ sôi bốc khói ngay bên đường quốc lộ, nhưng anh lái xe chỉ ghé vào một hàng duy nhất. Ấy là tiệm bánh Cống “xịn” ở Đại Tâm. Nhưng tôi bị người bán hàng từ chối không bán với lý do: Khách ngồi chờ đông thế này, phải chờ nửa tiếng nữa mới có bánh.

Nhà văn Di Li 

Tôi đành sang hàng bên cạnh. Hàng bánh Cống nổi tiếng thì khách đông bán không xuể, trong khi tất cả những tiệm còn lại ngồi đuổi ruồi. Bánh Cống bán 7.000 đồng/chiếc. Vỏ bánh bằng bột mì nhồi nhân thịt heo xay và đậu xanh. Bánh được rán trong chảo mỡ, ăn kèm các loại rau sống và nước mắm chấm. Tôi mua hai chiếc bánh mà được chủ hàng tiếp như khách quý với nụ cười tươi rói và gói cho một túi rau sống đủ ăn kèm với 10 chiếc nữa. 

Đường về Bạc Liêu hút dài trong tà dương vắng lặng, Sóc Trăng lùi dần lại phía sau, nhưng vị bánh Cống đeo đẳng mãi dư âm một vùng đất kỳ lạ, pha trộn 3 nền văn hóa chỉ trong một món ăn chơi dọc đường.