- Yulia Skripal, con gái điệp viên hai mang, đã được xuất viện sau vụ trúng độc
- New Zealand: Điều tra nghi án đầu độc điệp viên hai mang từ 2006
- "Batman" - điệp viên hai mang, kẻ phản bội của ngành tình báo Mỹ
 |
Giấy tờ của Michal Goleniewski năm 1956 |
Đó là một trong những thời điểm quan trọng nhất của Chiến tranh lạnh và cuốn sách đầu tiên viết về Michal Goleniewski sẽ ra mắt vào cuối tháng này, dựa trên các tài liệu chưa từng được công bố trước đây. Theo đó, Goleniewski đã tiếp xúc với 1.693 điệp viên Liên Xô, bao gồm một số điệp viên khét tiếng nhất thời kỳ đó.
“Không có kẻ đào tẩu hay điệp viên nào trước đó được tiếp xúc với một lượng lớn gián điệp như vậy”, Tim Tate, tác giả của cuốn “Điệp viên bị bỏ quên trong Chiến tranh lạnh” cho biết.
Sinh ra và lớn lên ở Ba Lan, Goleniewski đã vươn lên trở thành sĩ quan phản gián cấp cao của cơ quan tình báo Ba Lan sau Chiến tranh thế giới thứ 2. Tháng 4-1958, người này làm việc cho Ủy ban an ninh quốc gia Liên Xô (KGB), đồng thời cũng bắt đầu gửi tài liệu về tình báo Ba Lan cũng như thông tin quân sự của Liên Xô một cách ẩn danh cho Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI). “Những gì ông ấy gửi là chưa từng có cả về chất lượng và số lượng, và đều đặn hàng tháng”, cuốn sách viết.
Không giống như hầu hết những người đào tẩu sang phương Tây bởi chủ yếu muốn có một cuộc sống tốt hơn, Goleniewski là người có sự thay đổi về mặt tư tưởng nên muốn làm việc vì nền dân chủ phương Tây. Điều kiện chính của Goleniewski là ông ta sẽ chỉ giao dịch với FBI. “Tôi sẽ cung cấp tất cả những thông tin này nhưng chỉ giao dịch với FBI vì mọi cơ quan tình báo Mỹ và bộ chính phủ khác, tôi biết, đều đã bị tình báo khối Liên Xô thâm nhập”. Tài liệu của điệp viên này ban đầu được Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) giấu kín với FBI suốt 3 năm.
Với Anh, Michal Goleniewski đã tiết lộ rằng, George Blake là người của KGB cài vào tình báo quân đội và một nhóm gián điệp ở Portland đang gửi các bí mật của Bộ Hải quân, chẳng hạn như chi tiết về tàu ngầm hạt nhân Polaris của Vương quốc Anh, cho KGB. “Ông ta xác định danh tính một số điệp viên cộm cán nhất đã phản bội Anh, Mỹ và NATO để làm việc cho Matxcơva trong hơn 1 thập kỷ. Chỉ có thông tin của Goleniewski mới có thể làm cho họ bị bắt”.
Sau khi Goleniewski đào tẩu tại Đại sứ quán Mỹ ở Tây Berlin, ông bị đưa sang Mỹ và 3 năm đầu gần như thường xuyên bị thẩm vấn. “Theo cách nói của CIA, hoàn toàn rõ ràng rằng ông ta là điệp viên giỏi nhất mà phương Tây từng có trong Chiến tranh lạnh và họ bị thu hút bởi nguồn tư liệu chất lượng này”.
Goleniewski đã được hứa nhập quốc tịch Mỹ và ký hợp đồng làm việc tại CIA, trong khi Tổng cục An ninh Anh gửi cho ông ta một chiếc xe tăng bằng bạc như một món quà cảm ơn. Nhưng sau đó, một nhân vật đào tẩu khác, Anatoliy Golitsyn, đến Mỹ và thuyết phục được người đứng đầu bộ phận tình báo phản gián của CIA rằng “chỉ có anh ta, Golitsyn, là kẻ đào tẩu thực sự và mọi người khác đều không có thật”.
Kết quả là vào năm 1964, CIA bắt đầu từ bỏ mọi lời hứa của mình với Goleniewski. “Hợp đồng của Goleniewski không được gia hạn, các khoản thanh toán bị ngừng lại và khẩu súng lục ông ấy được phát để tự bảo vệ mình đã bị thu lại. Và họ biết rằng, những người chủ cũ của Goleniewski ở Ba Lan và Liên Xô đang tìm kiếm ông ta vào thời điểm đó”, Tim Tate cho biết.
CIA thậm chí còn bắt đầu thông báo cho các cơ quan chính phủ khác rằng Goleniewski đã “mất trí”. Bị khủng hoảng về tinh thần và tài chính, Goleniewski cuối cùng trở nên hoang tưởng và mất trí thực sự. Ông mất năm 1993 tại New York, tự xưng mình là Tsarevich Alexei.
