Trung Quốc đã lộ mặt thật trong vụ hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981. Với lực lượng hùng hậu trên biển hòng đè bẹp Việt Nam, khiến dư luận nhiều nước phải cảnh giác trước mưu đồ muốn trở thành cường quốc biển của Trung Quốc thông qua việc chiếm Biển Đông làm bàn đạp tiến ra khống chế Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.
Theo phân tích của giới chuyên gia quốc tế, nếu Việt Nam không ngăn được giàn khoan này thì Trung Quốc sẽ tiếp tục lấn tới, rất có thể họ sẽ kéo một giàn khoan khác hạ đặt ở Biển Đông, nhằm mục đích thực hiện âm mưu “đường lưỡi bò”. Tuy nhiên, khi vấp phải sự kiên cường, kiên trì dùng biện pháp hòa bình, không mắc bẫy quân sự, các lực lượng cảnh sát biển, kiểm ngư Việt Nam không những giữ vững chủ quyền, tuân thủ luật pháp quốc tế, mà còn được dư luận quốc tế lên tiếng ủng hộ.
Bài bình luận của BBC nhận định, ngay cả tờ Hoàn Cầu thời báo, vốn rất hiếu chiến cũng phải đăng bài thừa nhận khi dẫn lời của cựu Phó đô đốc hải quân Australia: “Việt Nam dường như đang chiến thắng trong cuộc chiến đối ngoại với nhiều lời bình luận toàn cầu ủng hộ việc phản đối Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép”.
Cần nhìn thẳng thực tế là Trung Quốc đang sử dụng vũ lực để phục vụ cho tham vọng bá quyền trên biển. Đó là khuyến cáo của một số chuyên gia quốc tế về Luật Biển. Việt Nam và Philippines đang gánh trọng trách thuyết phục các nước ASEAN rằng, an ninh quốc gia của họ đang bị đe dọa từ Trung Quốc ở Biển Đông. Vì vậy, Việt Nam không nên chấp nhận đề nghị đàm phán của Trung Quốc, cần sử dụng cơ hội này để đưa vấn đề Biển Đông ra diễn đàn quốc tế. Hãy quốc tế hóa Biển Đông, đúng như bản chất của vấn đề.
Dự đoán những hành động tiếp theo của Trung Quốc có thể áp dụng ở Biển Đông, giới quan sát cho rằng, Trung Quốc chưa thể xuống thang trong thời gian tới. Họ xem xét phản ứng của Việt Nam và thế giới. Hành động leo thang lần sau luôn căng hơn, cao hơn và nguy hiểm hơn lần trước. Họ gia tăng cường độ trong những thời điểm đã được toan tính chi ly sao cho có lợi nhất. Kinh nghiệm cho thấy, trong các cuộc xung đột trên biển, Trung Quốc chỉ hạ nhiệt, xuống thang khi vấp phải bản lĩnh kiên cường, bình tĩnh và sáng suốt của phía chính nghĩa. “Vạn sự khởi đầu nan”, giai đoạn cam go Việt Nam đã giành được chiến thắng. Tuy nhiên phải lường trước những thử thách, khó khăn để gắng sức vượt qua.
