Vào sáng ngày Chủ nhật 26/1 vừa qua tại Bắc Kinh, Trung Quốc, diễn ra phiên toà xét xử nhà hoạt động nhân quyền Xu Zhiyong. Tại phiên toà, Xu Zhiyong nhận tội danh “tập hợp đám đông gây rối trật tự công cộng”, với mức án tù 4 năm.
Cảnh sát phong toả quanh khu vực diễn ra phiên toà sáng ngày 26/1. Ảnh: Andy Wong/AP.
Xu Zhiyong, 40 tuổi, một học giả ngành luật, là một trong tám nhà hoạt động nhân quyền giữ vai trò cốt cán của phong trào Vận động tân công dân, khởi xướng năm 2012. Cho đến nay, phong trào này quy tụ được 5.000 người dân lên tiếng về những bất mãn đối với nạn tham nhũng của quan chức Trung Quốc, sự phân biệt đối xử trong nền giáo dục cũng như các bất công xã hội gây nhức nhối khác.
Ông Xu Zhiyong, nhận mức án tù 4 năm với tội danh "tập hợp đám đông gây rối trật tự công". Ảnh: Reuters.
Vụ án Xu Zhiyong đã nhận được nhiều sự quan tâm từ trong nước lẫn nước ngoài, nhất là trong bối cảnh nạn tham nhũng tại Trung Quốc đang “dậy sóng” trên nhiều trang báo. Trước đó, phía Hoa Kỳ đã từng bày tỏ ý muốn yêu cầu chính phủ Trung Quốc thả Xu Zhiyong. Ông Gary Locke, đại sứ Hoa Kỳ tại Trung Quốc, cho biết ông đặc biệt quan tâm tới phiên toà xử Xu Zhiyong và coi ông Xu là một “tù nhân chính trị”. Tổ chức Human Rights Watch và Amnesty cũng đưa ra chỉ trích về phiên toà và kêu gọi tái xử.
Việc xét xử Xu Zhiyong và các đồng phạm là hành động thể hiện sự cứng rắn của chính quyền Trung Quốc đối với những hành vi chống đối. Tuy nhiên, động thái này cũng gây ra nhiều bức xúc đối với những người đi theo phong trào Vận động tân công dân.
Wang Yuping, 58 tuổi, một người từng tham gia kiến nghị lên chính quyền Bắc Kinh dưới sự giúp đỡ của luật sư Xu, cho biết: “Ông ấy (Xu Zhiyong) luôn nhắc chúng tôi phải tuân theo luật pháp. Tôi không hiểu vì sao ông Xu bị bắt. Ông ấy không bao giờ phạm luật và cũng không bao giờ dạy chúng tôi phạm luật.”
Wang Xiaoxia, một bà mẹ 42 tuổi, cho biết Xu Zhiyong đã giúp bà đấu tranh đòi quyền tới trường cho con trai bà tại Bắc Kinh, trong chiến dịch phản đối chính sách không cho trẻ em từ vùng nông thôn nhập học tại các trường lớn ở thành phố. “Chúng tôi đã chuẩn bị tinh thần cho việc này, nhưng vẫn rất đau lòng. Một vài vị phụ huynh đã tới phiên toà sáng nay để gặp ông Xu nhưng bị cảnh sát chặn lại", bà Wang chia sẻ.
Ngoài Xu Zhiyong, một số thành viên của phong trào cũng sẽ phải đối mặt với cáo buộc tội danh tương tự. Dự kiến vào ngày thứ hai 27/1 sẽ diễn ra phiên toà sơ thẩm bốn nhà hoạt động lãnh động phong trào Vận động tân công dân, bao gồm Ding Jiaxi, Li Wei, Zhang Baocheng và Yuan Dong. Chính quyền Trung Quốc đang nhanh chóng giải quyết kết thúc vụ án này trước dịp Tết Nguyên đán.
