Dù UBND tỉnh Đắc Nông mới cho chủ trương phổ tra, nhưng lập tức Cty CP đầu tư và phát triển công nghiệp Bảo Thư (Cty Bảo Thư) hợp đồng với Cty TNHH Thành Trung (Cty Thành Trung) đưa máy móc thiết bị vào phá rừng, đào suối đãi vàng. Ngông cuồng hơn, những người này còn “thẳng tay” với lực lượng chức năng và người dân quanh vùng để lập “lãnh địa” riêng. Việc làm “coi trời bằng vung” của các DN không chỉ gây mất rừng mà còn khiến hàng trăm hộ dân lao đao vì nguồn nước ô nhiễm nghiêm trọng.
Đánh người để lập lãnh địa...
Ngày 29-4, ông Lê Diễn - Chủ tịch UBND tỉnh Đắc Nông ký Văn bản 1513, đồng ý chủ trương cho Cty Bảo Thư (Bình Thuận) được phép phổ tra, lấy mẫu, khoanh thăm dò quặng vàng tại xã Quảng Sơn, H. Đắc G’Long (Đắc Nông) trên diện tích 9km2. Nhận chủ trương này, ngày 5-5, Cty Bảo Thư ký một hợp đồng hết sức sơ sài với Cty Thành Trung (Đắc Nông) cho phép Cty này thay mình làm nhiệm vụ phổ tra. Điều đặc biệt là Cty Thành Trung chỉ đủ “trình độ” khai thác cát, sỏi dưới sông.
Ông Nguyễn Quang Quỳnh - Phó GIÁM đốc Cty Thành Trung tiếp tục làm hợp đồng với 3 cá nhân khác để phổ tra vàng vì: “Xét thấy có khả năng hợp tác để phổ tra lấy mẫu đúng tiến độ của UBND tỉnh”. Đồng thời, tức tốc mang 7 xe múc, 50 máy nổ vào tiểu khu 1660 và 1650, địa phận xã Quảng Hòa, H. Đắc G’Long (vị trí cho phép phổ tra tại xã Quảng Sơn) phá hơn 10ha rừng làm 1,2km đường múc sông, suối... đãi vàng.
Tại đơn tố cáo của các ông Nguyễn Văn Khanh, Nguyễn Văn Duệ (đều trú xã Quảng Sơn) cho biết: Dù họ đang mót vàng tại bãi vàng đã bỏ thì bị người của Cty này yêu cầu đóng thuế 20 triệu đồng/tháng (nếu không có máy múc) và 50 triệu đồng/tháng (nếu có máy múc) thì mới cho tiếp tục làm tại đây. Không chấp nhận yêu cầu này, ngày 4-7, hai người tự giới thiệu tên Nguyễn Văn Khanh - Phó giám đốc Cty Thành Trung và Nguyễn Văn Sao - Đội trưởng Đội An ninh Cty Thành Trung, cùng khoảng 40 người với dao, mã tấu, roi điện, bình xịt hơi cay... kéo vào đánh ông Khanh gãy 4 cái răng và gục tại chỗ, hai người khác trong nhóm của ông Khanh cũng thâm tím khắp người.
 |
| Dù chỉ được phép phổ tra nhưng Cty Thành Trung đã mang máy móc vào đào suối, đãi vàng. |
Ép đoàn kiểm tra viết giấy nợ
Nhận được đơn tố cáo của 2 công dân trên, ngày 7-7, UBND xã Quảng Hòa lập đoàn kiểm tra. Vừa đến khu vực này, cả 33 người trong Đoàn kiểm tra bị hơn 60 người của Cty Thành Trung bắt giữ. Trong đó, ông Mai Văn Ninh - Phó CAX bị đánh trọng thương; ông Nguyễn Bá Thủy - Phó Chủ tịch UBND xã bị một người đi cùng Phó Giám đốc Cty Thành Trung tát, đấm đá túi bụi; ông Lê Viết Sinh - Chủ tịch UBND xã nhận điện thoại của một người tự xưng là giám đốc Cty Thành Trung, nội dung: “Ai cho ông đưa người vào kiểm tra? Yêu cầu ông lập tức gọi họ rút ra”.
Chưa hết, “đội trưởng đội đầu gấu” cùng hơn 40 người của Cty Thành Trung với mã tấu, gậy gộc… lăm lăm yêu cầu Đoàn kiểm tra viết một bản tường trình với nội dung: đã phá hoại tài sản của Cty Thành Trung trị giá hơn 300 triệu đồng. Đồng thời, hạn cho Đoàn trong 3 ngày phải trả số tiền trên, nếu không sẽ bị xử theo luật rừng. 16 giờ cùng ngày, CAH vào “thương thuyết” thì người của Thành Trung mới chịu thả 28 người, giữ lại 5 cán bộ chủ chốt của Đoàn. Mất 5 giờ đồng hồ “thương lượng” nữa, 5 cán bộ này mới được thả.
 |
| Nguồn nước suối Đắc Tin bị ô nhiễm nghiêm trọng. |
Người dân lao đao vì vàng tặc
Chưa có công trình nước sạch nên nhiều năm qua, hơn 500 hộ dân xã Quảng Hòa và hàng ngàn người tại xã Đắc R’Măng (Đăk G’Long), Quảng Sơn phải sống nhờ nguồn nước sông Đắc R’Măng, suối Đắc Tin, Suối Phèn. Thế nhưng, hơn 3 tháng qua, nguồn nước này đã bị đầu độc bởi cyanua và thủy ngân. Ông Jang A Phành (trú Đắc R’Măng) cho hay: “Trước đây nguồn nước trong xanh, mấy tháng nay trở nên đục ngầu, đụng vào là ghẻ lở khắp người, có người đã bị ngộ độc vì uống nước này; tôm cá chết sạch, nhiều hôm nổi trắng suối”.
Ông Lê Viết Sinh - Chủ tịch kiêm Bí thư Đảng ủy xã Quảng Hòa, cũng xác nhận thông tin này. Ông Sinh cho biết: “Xã không có nguồn nước sạch nên đời sống của 500 hộ dân đang lâm vào cảnh vô cùng khó khăn. Ít nhất 10ha lúa, bắp, 2ha cà-phê bị bùn lấp không thể cứu được. Ngày trước tôm cá đầy sông, nay kiếm một con cũng khó. Dù là nước sông nhưng có hôm cũng đặc quánh, đen ngòm”.
DN được ưu ái?
Ông Sinh cho biết, tất cả những sự việc trên đều được ông báo cáo tại các cuộc họp giao ban, cũng như có văn bản gửi cơ quan chức năng. Thế nhưng đến ngày 11-8, khi chúng tôi ngỏ ý muốn vào bãi vàng, ông Sinh can ngăn vì: “Người của Cty Thành Trung chặn các lối vào. Ngoài CA và những người được CA đưa vào thì không phải ai cũng vào đó được”. Về vấn đề này, một cán bộ CAH Đắc G’Long cũng công nhận là có thật.
Ngày 22-7, UBND H. Đắc G’Long có Báo cáo số 107, đề nghị UBND tỉnh thu hồi chủ trương phổ tra đối với Cty Bảo Thư. Báo cáo nêu rõ: Cty Thành Trung tự ý mở 1,2km đường (rộng 4m); Đào hầm với chiều sâu lớn, tiến hành xay lọc lấy vàng và phá hủy rừng; Lấy cớ hợp đồng nhưng thực chất Cty Thành Trung yêu cầu các hộ dân phải nộp tiền bãi 4 triệu đồng/tháng; Hậu thuẫn cho các đối tượng khác hành hung cán bộ xã; Các đối tượng hợp đồng đều không có năng lực chuyên môn phổ tra vàng mà thực chất chỉ là những người đi khai thác vàng trái phép. Trước đó, ngày 14-7, UBND tỉnh cũng có Công văn số 2537 chỉ đạo Sở TN-MT, CA tỉnh Đắc Nông và UBND H. Đắc G’Long kiểm tra, xử lý tình trạng trên.
Ngày 11-8, chúng tôi có buổi làm việc với ông Nguyễn Công Bảo - Phó Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Đắc Nông, và ngỏ ý muốn xem báo cáo của huyện thì ông Bảo từ chối vì cho rằng: “Báo cáo nhập nhằng, không rõ ràng”. Ông Bảo cho biết: “Hôm nay, Đoàn của Sở đang đi kiểm tra. Sau khi có những số liệu cụ thể mới có thể xử lý”. Cũng theo ông Bảo, “Quan điểm của tỉnh là sẽ xử lý nghiêm, quyết liệt”. Ông Đàm Quang Trung - Chủ tịch UBND H. Đắc G’Long cũng cương quyết: “Sẽ xử lý nghiêm khắc”.
Trả lời câu hỏi liệu có ai “chống lưng” cho DN? Ông Sinh nói: “Có hay không tôi không dám khẳng định. Nhưng không hiểu vì sao tất cả những lần xã bí mật lập đoàn kiểm tra đều bị “vàng tặc” nắm được và tìm cách đối phó”. Còn anh Đ.V.T, người từng “đối đầu” với Cty Thành Trung khẳng định: “Nếu không được bảo kê, các DN này không thể ngang nhiên làm càn đến vậy. Anh em chúng tôi bị đánh đập dã man nhưng từ khi có đơn tố cáo gửi tỉnh, huyện đến nay vẫn không hề thấy cơ quan nào có ý kiến gì trả lời”.
Chưa nói đến việc có hay không DN được “chống lưng” để làm càn, thì những hành vi mà Cty Bảo Thư cùng Cty Thành Trung đang gây ra tại xã Quảng Hòa rõ ràng đang thách thức cơ quan chức năng, coi thường pháp luật, hậu quả đã không thể phủ nhận. Câu hỏi đặt ra là: Tại sao tỉnh Đắc Nông này vẫn chần chừ chưa thu hồi lại chủ trương đã ban hành?
